ره توشـــــــــــه ی میهمـــــــــــــــــــــ ــانی بــــــــــــــــــزرگ خدا........ تاپیک ادعیه و اعمال و فضایل ماه مبارک رمضا
- شروع کننده موضوع mary69
- تاریخ شروع
درجات روزه
1-روزه عوام . اين روزه با خوددارى از مبطلات روزه كه فقهاء در رساله هاى خود نوشته اند، تحقق مى يابد.
2-روزه خواص . با انجام امورى كه در روزه عوام گفتيم و جلوگيرى اعضاى بدن از مخالفت با خداوند، روزه خواص تحقق پيدا مى كند.
3-روزه خواص خواص . اين روزه با خوددارى از امور حلال يا حرامى كه انسان را از ياد خدا باز مى دارد تحقق مى يابد.
هر كدام از دو درجه دوم و سوم نيز انواع زيادى دارد. بويژه درجه دوم كه انواع بيشمار آن بتعداد مؤ منين اصحاب يمين است . و حتى هر كدام از خواص ، روزه اش به گونه اى است كه با روزه ديگرى فرق مى كند و ممكن است عمل بعضى از افراد درجاتى كه گفتيم ، به عمل درجه بالاتر از خود نزديك باشد.
1-روزه عوام . اين روزه با خوددارى از مبطلات روزه كه فقهاء در رساله هاى خود نوشته اند، تحقق مى يابد.
2-روزه خواص . با انجام امورى كه در روزه عوام گفتيم و جلوگيرى اعضاى بدن از مخالفت با خداوند، روزه خواص تحقق پيدا مى كند.
3-روزه خواص خواص . اين روزه با خوددارى از امور حلال يا حرامى كه انسان را از ياد خدا باز مى دارد تحقق مى يابد.
هر كدام از دو درجه دوم و سوم نيز انواع زيادى دارد. بويژه درجه دوم كه انواع بيشمار آن بتعداد مؤ منين اصحاب يمين است . و حتى هر كدام از خواص ، روزه اش به گونه اى است كه با روزه ديگرى فرق مى كند و ممكن است عمل بعضى از افراد درجاتى كه گفتيم ، به عمل درجه بالاتر از خود نزديك باشد.
دعای روز دهم ماه مبارک رمضان
بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَ اجْعَلْنى فيهِ مِنَ الْمُتَوَكِّلينَ عَلَيْكَ،
وَاجْعَلْنى فيهِ مِنَ الْفآئِزينَ لَدَيْكَ،
وَاجْعَلْنى فيهِ مِنَ الْمُقَرَّبينَ اِلَيْكَ،
بِاِحْسانِكَ يا غايَةَ الطَّالِبينَ؛
پروردگارا در اين روز مرا از توكل كنندگان به تو
واز رستگاران و نزديكان درگاهت قرار بده
باحسان و عطاى خودت اى منتهاى طالبين.
بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَ اجْعَلْنى فيهِ مِنَ الْمُتَوَكِّلينَ عَلَيْكَ،
وَاجْعَلْنى فيهِ مِنَ الْفآئِزينَ لَدَيْكَ،
وَاجْعَلْنى فيهِ مِنَ الْمُقَرَّبينَ اِلَيْكَ،
بِاِحْسانِكَ يا غايَةَ الطَّالِبينَ؛
پروردگارا در اين روز مرا از توكل كنندگان به تو
واز رستگاران و نزديكان درگاهت قرار بده
باحسان و عطاى خودت اى منتهاى طالبين.
بسم الله الرحمن الرحيم
ثواب دعاى روز دهم:
آمرزيده مى شود از براى او هر گناهى.
ثواب روزه روز دهم:
خداى متعال هفتاد هزار حاجت شما را بر آورده نموده و خورشيد، ماه، ستارگان، چهارپايان، پرندگان هر سنگ و گلى و هر خشك وترى و ماهيهاى درياها و برگهاى درختان براى شما استغفار مى كنند.
دعای روز دهم ماه مبارک رمضان
بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَّ حَبِّبْ اِلَىَّ فيهِ الْأِحْسانَ،
وَكَرِّهْ اِلَىَّ فيهِ الْفُسُوقَ وَالْعِصْيانَ،
وَحَرِّمْ عَلَىَّ فيهِ السَّخَطَ وَالنّيرانَ،
بِعَوْنِكَ يا غِياثَ الْمُسْتَغيثينَ؛
پروردگارا در اين روز به من توفيق دوست داشتن احسان به ديگران
و دستگيرى خلق و دورى از گناه و درك زشتى آن را عنايت فرما
و بر من حرام كن غضب و آتش خود را
به كمك خود اى كمك كننده كمك خواهان.
بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَّ حَبِّبْ اِلَىَّ فيهِ الْأِحْسانَ،
وَكَرِّهْ اِلَىَّ فيهِ الْفُسُوقَ وَالْعِصْيانَ،
وَحَرِّمْ عَلَىَّ فيهِ السَّخَطَ وَالنّيرانَ،
بِعَوْنِكَ يا غِياثَ الْمُسْتَغيثينَ؛
پروردگارا در اين روز به من توفيق دوست داشتن احسان به ديگران
و دستگيرى خلق و دورى از گناه و درك زشتى آن را عنايت فرما
و بر من حرام كن غضب و آتش خود را
به كمك خود اى كمك كننده كمك خواهان.
اهميت افطار با خرما
افطار با شيريني هاى طبيعى بدون آنكه باعث انباشته شدن چربى بدن گردد براى مواد سفيده اى بدن رل حفاظتى را داشته، نيرودهنده خوبى براى بدن است، خستگى را به تاخير مى اندازد و بسرعت وسهولت هضم و جذب مى شود.
نبى گرامى اسلام صلى الله عليه وآله خرما و كشمش و ... را انتخاب مى فرمودند.
افطار با خرما يا كشمش شروع خام خورى است و باعث جلوگيرى از زياد شدن گلبولهاى سفيد و ورم ... مى گردد.
افطار با اين دو آسان است. تهيه آنها دشوارى ندارد، فقير وغنى هر دو امكاناتى دراين باره دارند!
ميوه جات را بايد تازه خورد خرما در فصل خود تازه است و در غير فصلش نيز كهنگى بر آن اثرى نمى گذارد. كشمش هرچه كهنه تر شود اسيد الكلهاى موجود در آن به شيرينى تبديل شده براى افطار بهتر است لذا افطار با اين دو براى هميشه يكنوع تازه خورى است.
هردو سرشار از ويتامين ها و بسيارى مواد معدنى لازم مى باشند. درهر دو مواد معدنى كه كاتاليزور محسوبند و براى عمل هضم و جذب كمك مى نمايند موجود است.
با آمارگيرى از نقاطى كه در سال اهالى آن مقدارى خرما مى خورند و سرطان ديده نمى شود، خرما را بعضى يك عامل ضد سرطانى مى دانند. خرما و كشمش قند خود را زود به بدن مى رسانند زيرا گلوكز درآنها بوده و در بدن هم سازگارترين نوع قند محسوب مى شود.
بدن مواد قندى را زودتر از چربى و پروتئين بمصرف متابوليسم مى رساند وچربى نيز زودتر از پروتئين مى سوزد و لذا روزه دار از قند خرما و كشمش زودتر بهره مند خواهد شد ( بين دو نماز از قند طبيعى بنحو احسن برخوردار شده تا آنكه بمائده افطارى برسد).
چربيها تنها غذاى مولد مواد ستونى نيستند بلكه مواد نيز ستوژن مى باشند حتى در نزد مرض قنديها گوشت و مواد سفيده اى استون را بالا مى برند در صورتيكه نشاسته اى ها ( كه خرما را مى توان از آنها حساب كرد) از توليد اين مواد جلوگيرى مى نمايند ولذا خرما يكنوع فرياد رسى براى بدنى است كه حتى تصور شود استون در آن ايجاد شده است.
تاكنون عقيده داشتند كه مواد سلولزى جذب بدن نمى شوند اما امروز مى گويند درمحيط روده ها باكتريهايى يافت مى شود كه سلولزها را هم حل مى كند لذا مقدارى از مواد سلولز بوسيله روده ها جذب مى شود و قسمت ديگر كه قابل جذب نيست دو فايده دارد: يكى كه مدفوع را از حالت مايعى در مى آورد و با حجم خود روده ها را پاك مى كند، ديگر آنكه مقدار زيادى ازسموم روده ها را جذب و با خود به خارج دفع مى كند.
براى هضم و جذب مواد قندى بايد ويتامين ث در محيط باشد تا گلولز در معيت ويتامين ث آنجا كه فسفر نيز وجود دارد از جدار روده ها عبور نموده به جريان خون وارد شده ...رسيده آنچه لازم است (درحدود يك گرم در ليتر خون) به خون داده شده و بقيه در كبد ذخيره گردد.
دستگيرى ويتامين ث از مواد قندى در محيط فسفردار بوسيله ترشحات غده هيپوفيزى نظارت و كنترل و تنظيم مى گردد.
آيا كدام افطارى خواهيد يافت كه علاوه برداشتن – قند وويتامين ث – فسفر بتواند چون خرما بسرعت سه عنصر موجود در خود را براى تقويت روزه دار به هضم و جذب مقصود بدن رسانده بعلاوه وجود ويتامين هاى D2,C,B2,B1,A و بعضى از عناصر فلزى بويژه وجود فوليكولين در آن از ضعف هاى گوناگون جلوگيرى بعمل بياورد (فليكولين ماده مخصوص زنانگى است كه در ترشحات مردان نيز به مقدار ناچيزى يافت مى شود) و وجود آهن كه خود موجبات ترميم ديگرى را فراهم مى سازد.
مواد آلبومينى «سفيده مانند ى» به اندازه اى براى بدن ضرورت دارد كه رشد و نمو و نگهدارى بدن تامين گردد و اين مقدار آلبومين حداقل لازم است و يكى از آنها بستگى به مواد غذايى ديگرى دارد كه انسان با آن خواهد خورد چنانچه هيدرات دو كربن اين حداقل را پائين وچربيها را بالا مى برد و در نتيجه خرماى سرشار از هيدرات دو كربن سبب مى شود اگر مواد بياض البيضى خورده شود بدن بهتر از آن استفاده نمايد.
مى دانيم كه چربيها مولد اساسى و مهم اجسام ستونى هستند و اين اجسام كه سميت دارند فقط در برابر هيدرات دوكربن مى سوزند و تبديل به آب و اسيد كربونيك مى شوند لذا همين دو سه دانه خرماى وسط دو نماز تا فاصله افطار كامل بعدى شايد بتواند سميت اجسام ستونى را اگر بوجود آمده بر طرف سازد.
اسيدهاى موجود در خرما (و ساير ميوه جات) با فلزات تركيب نشده كه تشكيل املاح بدهند و اثرات خاص و مفيدى دارند از جمله اگر اجسام ستونى درخون بالا رود خوردن آن ميوه جات بخصوص آنها كه اسيد سيتريك دارند نافع است . بعلاوه پنج درصد ميوه جات را سلولز تشكيل مى دهد و بهمين علت طبيعى ترين و بهترين ملين ها بوده و جلوگيرى از ابتلاء بيمارى تمدن (يبوست) مى نمايد.
يك كار ديگر خرما اينست كه اگر موقع افطار غذايى پخته خورده شود چون تمام فرمانهاى در آن با حرارت 60 درجه از بين رفته خرما مقدارى فرمان مشابه دياستازهاى مترشحه بدن را به همراه آورده حل و هضم را آسانتر مى سازد.
کیفیت روزه دارى از صحف ادریس علیه السلام
درصحف ادریس (علیه السلام) است: «اذا دخلتم فى الصیام فطهروا نفوسکم من کل دنس و نجس و صوموا لله بقلوب خالصة صافیة منزهة عن الافکار السیئة و الهواجس المنکرة فان الله سیحبس القلوب اللطخة و النیات المدخولة و مع صیام افواهکم من الماکل، فلتصم جوارحکم من الماثم فان الله لا یرضى منکم ان تصوموا من المطاعم فقط لکن من المناکیر کلها و الفواحش باسرها» حضرت ادریس پیامبر (علیه السلام) در صحف خویش فرمود: هرگاه وارد ماه صیام شدید، پس خویشتن را از هر پلیدى و ناپاکى پاک سازید، (درون خود را براى پذیرش عبادت ویژه خداوند پاکسازى نمائید) و روزه بگیرید براى خداوند با قلبى خالص و نورانى و پاک از فکرهاى بد، و صداهاى نامفهوم و بى معنى و زشت، زیرا خداوند حبس مىنماید دلهاى ناپاک و نیتهاى غیر خالص شما را و دهنهاى شما نباید فقط با امساک از خوردنیها صائم و روزهدار باشد. بلکه باید جوارح شما از گناهان نیز روزه باشد (یعنى اعضاء شما هم باید از معصیت خدا امساک نماید) و همانا خداوند راضى نمىگردد و خشنود نمىشود از شما به اینکه فقط از خوردنیها پرهیز کنید، بلکه از کل منکرات و زشتیها باید پرهیز نمائید تا آنجا که تغییر حالت پیدا کنید.
............................................................
نقل از وقایع الایام خیابانى، ص 431
درصحف ادریس (علیه السلام) است: «اذا دخلتم فى الصیام فطهروا نفوسکم من کل دنس و نجس و صوموا لله بقلوب خالصة صافیة منزهة عن الافکار السیئة و الهواجس المنکرة فان الله سیحبس القلوب اللطخة و النیات المدخولة و مع صیام افواهکم من الماکل، فلتصم جوارحکم من الماثم فان الله لا یرضى منکم ان تصوموا من المطاعم فقط لکن من المناکیر کلها و الفواحش باسرها» حضرت ادریس پیامبر (علیه السلام) در صحف خویش فرمود: هرگاه وارد ماه صیام شدید، پس خویشتن را از هر پلیدى و ناپاکى پاک سازید، (درون خود را براى پذیرش عبادت ویژه خداوند پاکسازى نمائید) و روزه بگیرید براى خداوند با قلبى خالص و نورانى و پاک از فکرهاى بد، و صداهاى نامفهوم و بى معنى و زشت، زیرا خداوند حبس مىنماید دلهاى ناپاک و نیتهاى غیر خالص شما را و دهنهاى شما نباید فقط با امساک از خوردنیها صائم و روزهدار باشد. بلکه باید جوارح شما از گناهان نیز روزه باشد (یعنى اعضاء شما هم باید از معصیت خدا امساک نماید) و همانا خداوند راضى نمىگردد و خشنود نمىشود از شما به اینکه فقط از خوردنیها پرهیز کنید، بلکه از کل منکرات و زشتیها باید پرهیز نمائید تا آنجا که تغییر حالت پیدا کنید.
............................................................
نقل از وقایع الایام خیابانى، ص 431
المینا
عضو جدید
چه كنيم حال عبادت داشته باشيم؟
شخصي محضر آن مرد عظيم الشأن و الهي، آن روح تقوا، آیت الله محمد تقی خوانساری ره، ... آمد و عرضه داشت:
آقا! چه كنم حال عبادت، دعا و نماز داشته باشم؟
ايشان فرمودند:
در مرحله نخست خود را موظف به نماز كنيد و عبادت كنيد.
در مرحله دوم نسبت به عبادت معرفت پيدا كنيد،
*اين كه چرا نماز مي خوانم؟*
در مقابل چه كسي ركوع و سجود انجام مي دهم؟
در مقابل چه كسي مي ايستم و سخن مي گويم؟
كيست كه به من اجازه داده است در محضر مباركش سخن بگويم؟
......
ايشان فرمودند:
وقتي معرفت پيدا كردي، آن وقت عشق مي ورزي
و وقتي عشق ورزيدي پروردگار عالم تو را به سرش مزين مي كند
و در عبادت، اخلاص را براي تو قرار مي دهد.
آيت الله روح الله قرهي
شخصي محضر آن مرد عظيم الشأن و الهي، آن روح تقوا، آیت الله محمد تقی خوانساری ره، ... آمد و عرضه داشت:
آقا! چه كنم حال عبادت، دعا و نماز داشته باشم؟
ايشان فرمودند:
در مرحله نخست خود را موظف به نماز كنيد و عبادت كنيد.
در مرحله دوم نسبت به عبادت معرفت پيدا كنيد،
*اين كه چرا نماز مي خوانم؟*
در مقابل چه كسي ركوع و سجود انجام مي دهم؟
در مقابل چه كسي مي ايستم و سخن مي گويم؟
كيست كه به من اجازه داده است در محضر مباركش سخن بگويم؟
......
ايشان فرمودند:
وقتي معرفت پيدا كردي، آن وقت عشق مي ورزي
و وقتي عشق ورزيدي پروردگار عالم تو را به سرش مزين مي كند
و در عبادت، اخلاص را براي تو قرار مي دهد.
آيت الله روح الله قرهي
دعای روز دوازدهم ماه رمضان
بسم الله الرحمن الرحيم
اَللّهُمَّ زَيِّنّى فيهِ بِالسَِّتْرِ وَالْعَفافِ،
وَاسْتُرْنى فيهِ بِلِباسِ الْقُنُوعِ وَالْكِفافِ،
وَاحْمِلْنى فيهِ عَلَى الْعَدْلِ وَالْأِنْصافِ،
وَ امِنّى فيهِ مِنْ كُلِّ ما اَخافُ،
بِعِصْمَتِكَ يا عِصْمَةَ الْخآئِفينَ؛
پروردگارا مرا در اين روز به پوشش عفت مزين كن
و مرا به لباس قناعت و كفايت بپوشان
و مرا به عدل و انصاف در امورم وا دار كن
و از هرچه مى ترسم مرا در امان دار
به عصمت خودت اى نگه دارنده خائفين.
بسم الله الرحمن الرحيم
اَللّهُمَّ زَيِّنّى فيهِ بِالسَِّتْرِ وَالْعَفافِ،
وَاسْتُرْنى فيهِ بِلِباسِ الْقُنُوعِ وَالْكِفافِ،
وَاحْمِلْنى فيهِ عَلَى الْعَدْلِ وَالْأِنْصافِ،
وَ امِنّى فيهِ مِنْ كُلِّ ما اَخافُ،
بِعِصْمَتِكَ يا عِصْمَةَ الْخآئِفينَ؛
پروردگارا مرا در اين روز به پوشش عفت مزين كن
و مرا به لباس قناعت و كفايت بپوشان
و مرا به عدل و انصاف در امورم وا دار كن
و از هرچه مى ترسم مرا در امان دار
به عصمت خودت اى نگه دارنده خائفين.
بسم الله الرحمن الرحيم
ثواب دعاى روز دوازدهم:
گناهان گذشته و آينده او آمرزيده مى شود و بدل مى كند خداى متعال گناهانش را به ثواب.
ثواب روزه روز دوازدهم:
گناهان شما را تبديل به حسنات نموده و حسنات شما را دو چندآن ساخته و در مقابل هر حسنه اى يك هزار حسنه براى شما مى نويسد.
چرا سى روز روزه مى گيريم؟
سالى چند روز روزه شدن و گاهى در يك ماه يك يا چند روز را انتخاب كردن مدت روزه دارى است كه امروز جهانيان هر كدام بنحوى آنرا پذيرفته اند.
در بين مسلمانان روزه واجب هر ساله در انحصار ماه رمضان است كه تقريباً سى روز مى شود.
بنديكت (Benedict) دانشمند فيزيولژى يك دوره روزه را سى و يكروز دانسته مى گويد در اين مدت در تركيب خون هيچگونه اختلاطى بهم نرسيده و آن نورى كه در بعضى از روزه داران ديده مى شود يك حالت جوانى و نشاطى است كه براى روزه داران رخ مى دهد.
دكتر ژان فروموزان(Jean Fromosan) مى گويد ذخاير كليكوژن كبدى و پروتئين خون و ذخيره چربى كه در مرد سى درصد و در زن بيست درصد است براى يك ماه بدن كافى است.
دكتر الكسيس كارل(222 انسان وجود ناشناخته) در باره روزه مطالبى دارد تا آنجا كه مى گويد با روزه دارى قند خون در كبد ميريزد و چربيهائى كه در زير پوست ذخيره شده اند و پروتئين هاى عضلات و غدد و سلولهاى كبدى آزاد مى شوند و بصرف تغذيه مى رسند كه چون با سخن ژان فروموزان كه گفت بعضى عناصر ذخيره اى بدن براى سى روز كافيست در كنار يكديگر قرار داده شود نتيجه مى گيريم كه در ظرف مدت يك ماه روزه دارى آدمى دارنده يك بدن تازه تعمير شده و آزاد گرديده از قيد و بند سموم و كهنه هاست. بعلاوه نبايد اثر فاصله هلال تا محاق و ماه را كه قريب 30 روز مى شود فراموش نمود يعنى گردش آسمانها نيز مدت روزه دارى را سى روز اعلام داشته و مى دارند.
كسانى ديگر نيز از متخصصين هستند كه ذخائر بدنى را براى سى روزه روزه دارى مناسب و كافى دانسته اند و مى دانيم اولين روز پس از ماه روزه يعنى روز اول شوال را نمى توان روزه گرفت و آنرا حرام شمرده اند، اين مسئله براى يكنواخت بودن مسلمانان و تشويق آنها است در اينكه بايد هماهنگ و در يك صف بوده و براى حفظ حدود و ثغور دستورات اسلامى كوشا باشد.
حافظ و ماه رمضان
حافظ در دیوان خود ۵ بار واژه «روزه» ۳ بار «رمضان» ، ۲ بار «صیام» و یك بار «روزه دار» را به كار برده است. كاربرد این مضمون تقریبا در تمامی غزل ها یكسان است و شاعر در بیشتر آنها به آمدن ماه رمضان و بر چیدن جام می یا دیده شدن هلال عید و در دادن جام و قدح اشاره كرده است. یكی از معانی روزه كه در رساله اصطلاحات فخرالدین ابراهیم عراقی نیز آمده است این است كه روزه در اصطلاح، قطع التفات را گویند.
انصاری گوید: «روزه جوانمردان طریقت به زبان اهل معرفت بشنو و ثمره سر انجام آن بدان، چنانكه تو تن را به روزه داری، و از طعام و شراب باز داری، ایشان دل را به روزه دارند و از جمله مخلوقات باز دارند تو از بامداد تا شبانگاه روزه داری، ایشان از اول عمر تا به آخر روزه دارند، و روزه و عید خواجه حافظ نیز جز ازین مقوله نمی تواند باشد،
در ذیل به شواهدی از دیوان حافظ اشاره می شود:
روزه، یك سو شد و عید آمد و دلها برخاست
می زخمخانه به جوش آمد و می باید خواست
توبه زهد فروشان گران جان بگذشت
وقت رندی و طرب كردن رندان پیداست...
بیا كه ترك فلك، خوان روزه غارت كرد
هلال عید به دور قدح اشارت كرد
ثواب روزه و حج قبول آن كس برد
كه خاك میكده عشق را زیارت كرد...
ساقی بیار باده كه ماه صیام رفت
در ده قدح كه موسم ناموس و نام رفت
وقت عزیز رفت بیا تا قضا كنیم
عمری كه بی حضور صراحی و جام رفت...
بازآی و دل تنگ مرا مونس جان باش
وین سوخته را محرم اسرار نهان باش
روزه، یك سو شد و عید آمد و دلها برخاست
می زخمخانه به جوش آمد و می باید خواست
توبه زهد فروشان گران جان بگذشت
وقت رندی و طرب كردن رندان پیداست...
بیا كه ترك فلك، خوان روزه غارت كرد
هلال عید به دور قدح اشارت كرد
ثواب روزه و حج قبول آن كس برد
كه خاك میكده عشق را زیارت كرد...
ساقی بیار باده كه ماه صیام رفت
در ده قدح كه موسم ناموس و نام رفت
وقت عزیز رفت بیا تا قضا كنیم
عمری كه بی حضور صراحی و جام رفت...
بازآی و دل تنگ مرا مونس جان باش
وین سوخته را محرم اسرار نهان باش
منبع: تبیان
دعای روز سیزدهم ماه مبارک رمضان
بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَّ طَهِّرْنى فيهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالْأَقْذارِ،
وَصَبِّرْنى فيهِ عَلى كآئِناتِ الْأَقْدارِ،
وَوَفِّقْنى فيهِ لِلتُّقى وَصُحْبَةِ الْأَبْرارِ،
بِعَوْنِكَ يا قُرَّةَ عَيْنِ الْمَساكينَ؛
پرودگارا مرا در اين روز از پليديها پاك فرما
و به من در مقابل حصول مقدراتت صبر عنايت كن
و توفيق تقوى و همنشينى نيكان عنايت كن
بكمك خودت اى نور چشم مساكين.
بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَّ طَهِّرْنى فيهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالْأَقْذارِ،
وَصَبِّرْنى فيهِ عَلى كآئِناتِ الْأَقْدارِ،
وَوَفِّقْنى فيهِ لِلتُّقى وَصُحْبَةِ الْأَبْرارِ،
بِعَوْنِكَ يا قُرَّةَ عَيْنِ الْمَساكينَ؛
پرودگارا مرا در اين روز از پليديها پاك فرما
و به من در مقابل حصول مقدراتت صبر عنايت كن
و توفيق تقوى و همنشينى نيكان عنايت كن
بكمك خودت اى نور چشم مساكين.
توصيه های غذايی برای روزه داران
توصيه هايی برای افطار
1 – انرژی اصلی بدن بايد از سحری تامين شود. پس افطار را سبك بخورد تا شكم سنگين نشود.
2 – غذای افطار بايد سبك و پركالری بوده و سريع هضم شود. مثل: خرما، شله زرد، مقداری كمی شير و چای كمرنگ، برای شما هم حتماً از غذاهای كم حجم استفاده كنيد تا به معده فشار وارد نشود.
3 – بهتر است روزه دار با چای شيرين و خرما روزه اش را باز كند و حتی المقدور از نوشيدن آب فراوان بپرهيزد؛ چون اين كار باعث بی حالی، ضعف و درد معده خواهد شد.
4 – زمان افطار زياد مايعات مصرف نكنيد؛ چرا كه مايعات در اين زمان سبب اختلال هاضمه می شود اگرچه در ساعات بعد از افطار نوشيدن آب زياد مفيد است.
5 – فاصله گذاری زمانی بين افطار و صرف شام توصيه نمی شود. زمانی كه افطاری و شام در يك وعده صرف شوند معده فرصت هضم خواهد داشت و روزه دار برای خوردن سحری اشتهای لازم را بدست می آورد.
6 – در زمان افطار و سحر از خوردن غذاهای پرچرب خودداری كنيد.
توصيه هايی برای سحرى
1 – فراموش نكنيد كه پرخوری در هنگام سحر نه تنها از احساس گرسنگی ساعات انتهايی روز جلوگيری نمی كند؛ بلكه در ساعات ابتدايی بعد از سحر، شرايط سختی به معده و گوارش فرد تحميل می كند كه سبب علايمی نظير درد، نفخ و سوء هاضمه می شود.
2 – سعی كنيد در ماه رمضان شبها زود بخوابيد تا بتوانيد سحر به موقع بيدار شويد. يعنی تقريباً 5. 1 ساعت قبل از اذان با اين روش از سرازير شدن مقدار زيادی غذا و مايعات به معده پيشگيری می كنيد و هضم غذا نيز راحت تر خواهد بود.
3 – بيدار نشدن برای سحری كاملاً اشتباه است و در طولانی مدت سبب ضعف و بی حالی روزه داران خواهد شد.
4 – در سحر از مواد غذايی پروتئين دار (تخم مرغ،حبوبات، لبنيات و گوشت) استفاده كنيد و به جای نوشيدن آب زياد ميوه های آبدار را جايگزين كنيد.
5 – مايعات توصيه شده برای سحری بايد به تدريج نوشيده شود يك ليوان آب ميوه و يك ليوان شربت عسل يا قند اثر مفيدی خواهد داشت.
6 – رژيم غذايی سحر بهتراست شامل مواد غذايی متنوع باشد. اين نكته برای نوجوانان اهميت بيشتری دارد و بايد از مواد غذايی قندي، پروتئين دار و پر انرژی استفاده كنند.
7 – از مصرف نمك زياد خودداری كنيد، چون نمك زياد سبب دفع مايعات از بدن و احساس تشنگی در ساعات روز خواهد شد. با يك رژيم غذايی معمولي، نمك كافی به بدنتان خواهد رسيد و نيازی به نمك اضافی نيست.
8 – بعد از خوردن سحري، حتی الامكان نخوابيد چون وضعيت درازكش، سبب برگشت مواد به مری و ترش كردن می شود و گذشته از آن فردای آن روز احساس خوبی نخواهيد داشت. اين كار در دراز مدت باعث سوزش سردل و بيماری «رفلاكس معده و مري» می شود.
توصيه هايی ديگر برای روزه داران
1 – برای مطالعه دانش آموزان و دانشجويان ساعات بعد از سحری و در درجه بعد ساعات بعد از افطار پيشنهاد می شود.
2 – ورزشكاران در ماه رمضان نسبت به افراد عادی نياز بيشتری به پروتئين ها، قندها و ويتامين ها دارند شروع ورزش بايد حدود 3 ساعت بعد از افطار باشد تا غذای خورده شده فرصت هضم پيدا كند. بين خوردن غذا و شروع ورزش بايد فاصله ای باشد كه جريان خون بتواند به راحتی به عضلات بدن برسد.
3 – توصيه می شود كه درماه رمضان. تمرينات ورزشی سبك تر باشد. چرا كه بدن نمك و آب زيادی در جريان ورزش از دست می دهد كه در ورزش های شديد منجر به ضعف شديد بدن می شود. ورزشكار بايد تا سحر بتدريج مايعات زيادی مصرف كند كه نيازهای بدنش تامين شود.
4 – خرما، سوپ، سبزيجات و شير برای افطار ورزشكاران توصيه می شود.
5 – در صورتی كه فردی بعد از افطار قصد تمرين ورزش سنگين يا مسابقه ورزشی را دارد بهتر است قبل از شروع مسابقه، در هنگام افطار از گوشت، زرده تخم مرغ و ماهی استفاده كند. مصرف مايعات فراوان از جمله آب ميوه ها قبل از ورزش هم مناسب است.
6 – ميزان انرژی تامين شده از پروتئين در ورزشكاران بايد حدود 15 درصد و حداكثر 20 درصد باشد؛ چون پروتئين زياد، مناسب نيست و سبب توليد مواد زايد در خون و ايجاد خستگی حين ورزش می شود.
روزه داران به لحاظ تغذيه به چند دسته تقسيم ميشوند:
اول، عدهاي تغذيه آنان از راه حرام است. اين گروه مانند باربرهايي هستند كه بار مردم را به منزلشان ميرسانند. بهمين جهت پاداش مربوط به صاحب غذا بوده و روزهدار فقط از گناه ظلم و غصب خود بهرهمند ميشود و به عبارت ديگر كار اين دسته مانند كار كسي است كه سوار بر چهارپاي غصبي شده و خانه خدا را با آن طواف كند.
دوم، عدهاي تغذيه آنان شبههناك است كه اين دسته به دو گروه تقسيم ميشوند. دسته اول كساني هستند كه اين مشتبه به حرام واقعي، در ظاهر براي آنان حلال است و دسته دوم حتي در ظاهر نيز براي آنان حلال نيست.
دسته اول حكم كسي را دارد كه تغذيه او حلال است؛ گرچه يك درجه از او پايين تر است و دسته دوم حكم كسي را دارد كه غذاي حرام ميخورد؛ گرچه يك درجه از او بالاتر است.
سوم، دستهاي كه تغذيه آنان حلال است ولي سفره آنان رنگين بوده، از چند نوع غذا استفاده كرده و پرخوري ميكنند.
اين دسته مانند انسانهاي پستي هستند كه در حضور دوست خود، به كارهايي ميپردازند كه او خوشش نميآيد و دوست انتظار دارد كه آنان از چيزي جز ياد و نزديك شدن به او لذت نبرند.
چنين بندهاي لياقت مجلس دوستان را نداشته و بايد او را با چيزي كه دوست دارد تنها گذاشت و شايسته است او را بنده شكمش بدانيم نه بنده پروردگارش.
چهارم، عدهاي نيز از دسته فوق تجاوز كرده و كارشان به اسراف و ريخت و پاش و تلف كردن رسيده و حكم اين دسته مانند كساني است كه غذايشان حرام است و بهتر است به جاي اين كه او را مطيع تلقي كنيم؛ چنين شخصي را گناهكار بدانيم.
پنجم، عدهاي، هم كسب و كار، و هم تغذيه آنها حلال بوده و از خوشگذراني و اسراف دور هستند و براي خدا تواضع كرده و در مقدار خوردني و آشاميدني به مقدار حلال و غيرمكروه بسنده ميكنند.
آنان غذاي خوشمزه نخورده و به يك خورش اكتفا نموده، يا بعضي از چيزهاي زيادي و لذت ها را ترك ميكنند. درجات آنان پيش پروردگاري كه مراقب تلاش ها و مراقبت هاي آنان است، محفوظ ميباشد؛ شكرگزار آن بوده و پاداش آن را ميدهد.
در هنگام گرفتن پاداش باندازه سر سوزني به آنان ظلم نشده و خداوند پاداشي بهتر از عمل آنها، به آنان داده و بيحساب و با فضل خود به آنان ميبخشد و كسي نميداند چه نعمت هاي گرانقدري براي آنان ذخيره شده كه به ذهن كسي خطور نكرده است.
** انواع نيت افطار و سحري
روزه داران از نظر نيت افطار و سحري به چند دسته تقسيم ميشوند:
اول، عدهاي - مانند كساني كه به طور معمول غذا ميخورند - فقط جهت رفع گرسنگي و لذت تغذيه، افطار و سحري ميخورند.
دوم، گروهي علاوه بر اين، قصد استحباب و نيرو گرفتن براي عبادت را ضميمه آن ميكنند.
سوم، دستهاي هدف آنان از افطار و سحري فقط اين است كه مطلوب آقا و مولايشان بوده و كمكي براي عبادت اوست و بهمراه اين نيت، آداب مطلوب آن را نيز از قبيل ذكرها و چگونگي خوردن رعايت كرده و اعمال مستحبي كه شامل خواندن قرآن و دعا و حمد خداست را قبل و بعد و در اثناء افطار و سحري انجام ميدهند.
برگرفته از كتاب: المراقبات نوشته مرحوم ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي
اول، عدهاي تغذيه آنان از راه حرام است. اين گروه مانند باربرهايي هستند كه بار مردم را به منزلشان ميرسانند. بهمين جهت پاداش مربوط به صاحب غذا بوده و روزهدار فقط از گناه ظلم و غصب خود بهرهمند ميشود و به عبارت ديگر كار اين دسته مانند كار كسي است كه سوار بر چهارپاي غصبي شده و خانه خدا را با آن طواف كند.
دوم، عدهاي تغذيه آنان شبههناك است كه اين دسته به دو گروه تقسيم ميشوند. دسته اول كساني هستند كه اين مشتبه به حرام واقعي، در ظاهر براي آنان حلال است و دسته دوم حتي در ظاهر نيز براي آنان حلال نيست.
دسته اول حكم كسي را دارد كه تغذيه او حلال است؛ گرچه يك درجه از او پايين تر است و دسته دوم حكم كسي را دارد كه غذاي حرام ميخورد؛ گرچه يك درجه از او بالاتر است.
سوم، دستهاي كه تغذيه آنان حلال است ولي سفره آنان رنگين بوده، از چند نوع غذا استفاده كرده و پرخوري ميكنند.
اين دسته مانند انسانهاي پستي هستند كه در حضور دوست خود، به كارهايي ميپردازند كه او خوشش نميآيد و دوست انتظار دارد كه آنان از چيزي جز ياد و نزديك شدن به او لذت نبرند.
چنين بندهاي لياقت مجلس دوستان را نداشته و بايد او را با چيزي كه دوست دارد تنها گذاشت و شايسته است او را بنده شكمش بدانيم نه بنده پروردگارش.
چهارم، عدهاي نيز از دسته فوق تجاوز كرده و كارشان به اسراف و ريخت و پاش و تلف كردن رسيده و حكم اين دسته مانند كساني است كه غذايشان حرام است و بهتر است به جاي اين كه او را مطيع تلقي كنيم؛ چنين شخصي را گناهكار بدانيم.
پنجم، عدهاي، هم كسب و كار، و هم تغذيه آنها حلال بوده و از خوشگذراني و اسراف دور هستند و براي خدا تواضع كرده و در مقدار خوردني و آشاميدني به مقدار حلال و غيرمكروه بسنده ميكنند.
آنان غذاي خوشمزه نخورده و به يك خورش اكتفا نموده، يا بعضي از چيزهاي زيادي و لذت ها را ترك ميكنند. درجات آنان پيش پروردگاري كه مراقب تلاش ها و مراقبت هاي آنان است، محفوظ ميباشد؛ شكرگزار آن بوده و پاداش آن را ميدهد.
در هنگام گرفتن پاداش باندازه سر سوزني به آنان ظلم نشده و خداوند پاداشي بهتر از عمل آنها، به آنان داده و بيحساب و با فضل خود به آنان ميبخشد و كسي نميداند چه نعمت هاي گرانقدري براي آنان ذخيره شده كه به ذهن كسي خطور نكرده است.
** انواع نيت افطار و سحري
روزه داران از نظر نيت افطار و سحري به چند دسته تقسيم ميشوند:
اول، عدهاي - مانند كساني كه به طور معمول غذا ميخورند - فقط جهت رفع گرسنگي و لذت تغذيه، افطار و سحري ميخورند.
دوم، گروهي علاوه بر اين، قصد استحباب و نيرو گرفتن براي عبادت را ضميمه آن ميكنند.
سوم، دستهاي هدف آنان از افطار و سحري فقط اين است كه مطلوب آقا و مولايشان بوده و كمكي براي عبادت اوست و بهمراه اين نيت، آداب مطلوب آن را نيز از قبيل ذكرها و چگونگي خوردن رعايت كرده و اعمال مستحبي كه شامل خواندن قرآن و دعا و حمد خداست را قبل و بعد و در اثناء افطار و سحري انجام ميدهند.
برگرفته از كتاب: المراقبات نوشته مرحوم ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي
دعای روز چهاردهم ماه رمضان
بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَّ لا تُؤاخِذْنى فيهِ بِالْعَثَراتِ وَاَقِلْنى فيهِ مِنَ الْخَطايا وَالْهَفَواتِ،
وَلا تَجْعَلْنى فيهِ غَرَضاً لِلْبَلايا وَالْأفاتِ،
بِعِزَّتِكَ يا عِزَّ الْمُسْلِمينَ؛
پروردگارا مرا بخاطر لغزشهايم مواخذه نكن و توفيق ده در اين روز كمتر گناه و خطا نمايم
و مرا در معرض بلا و آفات قرار مده
بعزتت اى عزيز كننده مسلمين.
بسم الله الرحمن الرحیم
اَللّهُمَّ لا تُؤاخِذْنى فيهِ بِالْعَثَراتِ وَاَقِلْنى فيهِ مِنَ الْخَطايا وَالْهَفَواتِ،
وَلا تَجْعَلْنى فيهِ غَرَضاً لِلْبَلايا وَالْأفاتِ،
بِعِزَّتِكَ يا عِزَّ الْمُسْلِمينَ؛
پروردگارا مرا بخاطر لغزشهايم مواخذه نكن و توفيق ده در اين روز كمتر گناه و خطا نمايم
و مرا در معرض بلا و آفات قرار مده
بعزتت اى عزيز كننده مسلمين.
بسم الله الرحمن الرحيم
ثواب دعاى روز چهاردهم:
مثل اين است كه روزه گرفته باشد با پيغمبران و شهيدان و صالحين.
ثواب روزه روز چهاردهم:
گويا آدم و نوح و بعد از آنها ابراهيم و موسى و بعد از آنها داود و سليمان عليهم السلام را ملاقات كرد و با هر پيامبرى دويست سال خدا را عبادت كرده ايد.
ولادت نور
امروز آسمان و زمین غرقِ سرور و شادمانی است؛ و پذیرای میهمان پربرکتی از خاندان پاک رسالت و امامت عليهم السلام میباشد؛ زیرا که ستاره درخشانی از میان ستارگان زیبای هدایت طلوع میکند و نسیمی بهاری قلبهای سرد و خشک انسانها را جان تازهای میبخشد. امام حسن عليه السلام چشمهای جوشان و خروشان از خورشید پر ثمر و با برکت ولایت، درنيمه ماهى با شکوه پا به عرصه هستی نهادند و این ماه را با قدوم پربرکت خود آراستند. ماه مبارك رمضان چون صدفی میماند که گوهر بسیار گرانبهایی را در سینه خود دارد و بر خود میبالد. امام حسن عليه السلام دومين جانشين رسول خدا صلى الله عليه وآله وپیشوا و امام به حق و نخستین نواده پیامبر اکرم صلى الله عليه وآله و یکی از دو سرور جوانان اهل بهشت و یکی از پنج تن آل عبا مى¬باشند . پدربزرگوارشان حضرت امير مؤمنان علیبنابیطالب عليهماالسلام و مادر گرانقدرشان حضرت صديقه كبرى فاطمه زهرا سلام الله عليها سرور بانوان جهانند.
رسول خدا صلى الله عليه وآله در فرمايشات گهربارشان علاقه خویش را به فرزندشان امام حسن عليه السلام بیان كرده و از دیگران نیز خواستند تا آن حضرت را دوست بدارند. از جمله:
«فرزند صالح گلی است که خدا به بندگانش ارزانی داشته است. دو گل من در دنیا حسن و حسیناند.
«اللهم إنی قد أحببته فأحبه و أحب من یحبه؛(1) خدايا من او را دوست می دارم پس او و هر كه او را دوست می دارد، دوست بدار».
«من أحب الحسن و الحسین فقد أحبنی، و من أبغضها فقد أبغضنی؛(2) هر كه حسن و حسین را دوست می دارد مرا دوست داشته است و هر كس با او دشمنی كند با من دشمنی كرده است».
«من سره أن ینظر إلی سید شباب أهل الجنة فلینظر إلی الحسن بن علی؛(3) هر كس می خواهد به سید جوانان اهل بهشت بنگرد به حسن بن علی نگاه كند».
ویژگیهای عبادی
درباره ویژگیهای عبادی امام حسن عليه السلام مطالبی نقل شده است. ازجمله درباره سفرهای حج آن حضرت كه پیاده انجام شده، آمده است كه: «إنی لأستحي من ربي أن ألقاه و لم أمش إلی بیته، فمشى عشرین مرة من المدینة علی رجلیه؛(4) من شرم دارم كه خدا را ملاقات كنم در حالی كه پیاده به خانه او نرفته باشم. پس بیست بار از مدینه با پای پیاده به زیارت خانه خدا رفتند» در نقل دیگری آمده است كه آن حضرت بیست و پنج بار با پای پیاده به سفر حج رفتند.(5) ابن سعد در نقل خود پانزده بار ذكر كرده است.(6)
بذل و بخشش در راه خدا، یكی دیگر از ویژگیهای اخلاقی آن امام بزرگوار است كه زبانزد خاص و عام بوده است.
بخشش و سخاوت
امام حسن عليه السلام نه تنها از نظر علم، تقوی، زهد و عبادت مقامی برگزیده و ممتاز دارند، بلکه از لحاظ بذل و بخشش و دستگیری از بیچارگان و درماندگان نیز در زمان خود زبانزد خاص و عام بودند. وجود گرامی آن حضرت آرامش بخش دلهای دردمند و پناهگاه مستمندان و تهیدستان و نقطه امید درماندگان بود. هیچ فقیری از در خانه آن حضرت دست خالی بر نمیگشت. هیچ آزردهدلی شرح پریشانی خود را نزد آن بزرگوار بازگو نمیکرد، جز آنکه مرهمی بر دل آزرده او مینهاد. گاه پیش از آنکه مستمندی اظهار نیاز کند و عرق شرم بریزد، نیاز او را برطرف میکردند و اجازه نمیدادند رنج و ذلت درخواست کردن را بر خود هموار سازد.
در نقلی آمده است كه شخصی حضور امام حسن عليه السلام رسید و اظهار نیاز كرد. امام حسن عليه السلام به او فرمودند: نیازهایت را بنویس و به من ده. زمانی كه او نوشت و آورد، امام دو برابر نیازش پرداختند.(7) در روایت دیگری آمده است كه امام عليه السلام، در طول زندگی خود، سه بار و هر بار نیمی از تمامی مایملك خود را در راه خدا بخشیدند.(8) ابوهارون نامی گوید: در سفر حج به مدینه رفتیم و نزد امام حسن عليه السلام رفتیم و از سفر خود گفتیم. وقتی بازگشتیم ، برای هر كدام از ما چهارصد دینار فرستادند. نزد آن حضرت برگشته و گفتیم كه وضعمان خوب است . حضرت فرمودند: «لا ترّدوا علی معروفی؛(9) بخشش مرا بازنگردانید».
به امام حسن عليه السلام گفتند: «فیك عظمة؛ شما عظمت خاصی دارید». امام عليه السلام فرمودند: «لابل عزة، قال الله تعالی: فلله العزة و لرسوله و للمؤمنین؛ این عظمت نیست بلكه عزت است. خداي متعال فرموده است: عزت برای خدا، پیامبرش و مؤمنان است».(10)
امام حسن عليه السلام در مدتى كه پس از معاهده در مدینه بودند، مرتب با شیعیان كوفه كه برای حج به حجاز می آمدند دیدار داشتند. طبیعی است كه آنها در كار دینداری خود از آن حضرت بهره می بردند.
کنیه و لقبهای آن حضرت
کنیه امام حسن عليه السلام ابومحمد بود و این کنیه را پیامبر اكرم صلى الله عليه وآله تعیین فرموده بودند. مشهورترین القاب آن حضرت را تقی، زَکی و سِبط ذکر کردهاند که هرکدام نشان از ویژگیهای اخلاقی و صفات نیک امام مجتبی عليه السلام دارد.
فضایل امام حسن عليه السلام
در فضیلت امام حسن مجتبی عليه السلام همین بس که جد بزرگوارشان حضرت محمد مصطفی صلى الله عليه وآله سرور فرزندان آدم و پدر مكرّمشان حضرت اميرمؤمنان علی مرتضی عليه السلام و مادر مكرمه شان حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها پاره تن پیامبر صلى الله عليه وآله بانوی بانوان جهان و مادربزرگ گرامیشان ام المؤمنين حضرت خدیجه كبرى سلام الله عليها است. آن بانو نخستین زنی بود که مسلمان شد و تمام دارایی خود را در راه خدا بخشید.
دورویه یک رسالت
از مهمترین اهداف امام حسن عليه السلام آن بود که پرده از چهره طاغوتیان زمان بردارند و آنان را آن طور که بودند بشناسانند تا از اجرای نقشههایی که آنان برای از بینبردن رسالت جدشان پیامبر صلى الله عليه وآله طراحی کرده بودند جلوگیری کنند. این هدف امام به طور کامل برآورده شد و نقاب از چهره پلید طاغوتیان زمان کنار رفت و ماهیت پلیدشان آشکار شد.
از برکت همین تدبیرهای امام حسن عليه السلام بود که برادر بزرگوارشان حضرت سیدالشهداء عليه السلام آن انقلاب بزرگ را، که روشنگر حقیقت و عبرت بخش خردمندان بود، به وجود آوردند. امام حسن عليه السلام و امام حسین عليه السلام دو نمود جداگانه داشتند، اما در حقیقت یک رسالت را دنبال میکردند. امام حسن عليه السلام جان شریفشان را در جهاد خاموش و آرامی فدا کردند و چون هنگام شکستن سکوت رسید، حماسه کربلا به وقوع پیوست؛ حماسهای که پیش از آنکه حسینی باشد، از آبشخور درایت و خردمندی امام حسن مجتبی عليه السلام سرچشمه گرفته است.
قیام امام حسن عليه السلام
به برکت قیام خاموش و مظلوم امام حسن عليه السلام، و حماسه آسمان فرسای حضرت سیدالشهداء عليه السلام توطئههای پوشیده، و اندیشههای پلید پنهان، عیان شد. این بغض اسلام بود که در امام حسن عليه السلام نهفت و در امام حسین عليه السلام به فریاد شکفت.
حلم امام حسن عليه السلام
پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله فرمودند: به حسن شکوه و جذبه و وقار و به حسین بخشندگی و رحمت خود را بخشیدم. در روایت آمده: كنیزى شاخه گلى را به امام حسن علیه السلام اهدا نمود، آن حضرت او را آزاد كردند، انس بن مالك به آن حضرت عرض كرد: آیا شما براى یك شاخه گل ناچیز، او را آزاد كردید؟
امام حسن علیه السلام در پاسخ فرمودند: «ادبنا الله تعالى ... ؛ خداى متعال ما را چنین تربیت كرده است.» آن جا كه مىفرماید: «اذا حُییّتُم بتحیة فحیوا باحسن منها او ردوها؛ هنگامى كه كسى به شما تحیت گوید، پاسخ او را به طور بهتر، یا همان گونه بدهید. (11) «پاسخ بهتر همان آزاد كردن او است.» (12)
حلم امام حسن علیه السلام از آیات قرآن نشات گرفته بود، از جمله از این آیه كه خداى متعال مىفرماید: « ... ادفع بالتی هى احسن فاذا الذى بینك و بینه عداوة كانه ولى حمیم؛ ناپسندى را با نیكى دفع كن، كه ناگاه خواهى دید همان كس كه میان تو و او دشمنى است، گویى دوستى گرم و صمیمى است.»(13)
خصلت حلم امام حسن علیه السلام در حدى بود كه مروان یكى از دشمنان پر كینه خاندان رسالت عليهم السلام، كه امام حسن علیه السلام را بسیار رنج داد و آزرد، گفت: «این كارها را با كسى انجام دادم كه حلم و خویشتندارى او با كوهها برابرى مىكند.» (14) به عنوان نمونه نظر شما را به فراز تاریخى زیر جلب مىكنیم:
پیر مردى ناآگاه از اهالى شام در مدینه، امام حسن علیه السلام را سوار بر مركب دید، آنچه توانست از آن حضرت بدگویى كرد، وقتى كه فارغ شد، امام حسن علیه السلام كنار او آمدند، و به او سلام كردند، و در حالى كه لبخندى بر چهره داشتند به او فرمودند: «اى پیرمرد! گمانم غریب هستى، و گویا امورى بر تو اشتباه شده، اگر از ما درخواست رضایت كنى از تو خشنود مىشویم، اگر چیزى از ما بخواهى به تو عطا مىكنیم، اگر از ما راهنمایى بخواهى تو را راهنمایى مىكنیم، اگر كمك براى باربردارى از ما بخواهى، بار تو را برمىداریم، اگر گرسنه باشى تو را سیر مىنماییم، اگر برهنه باشى، تو را مىپوشانیم، اگر نیازمند باشى تو را بىنیاز مىكنیم، اگر گریخته باشى به تو پناه مىدهیم . اگر حاجتى دارى آن را ادا مىنماییم، اگر مركب خود را به سوى خانه ما روانه سازى، و تا هر وقت بخواهى مهمان ما باشى، براى تو بهتر خواهد بود، زیرا ما خانه آماده و وسیع، و امكانات بسیار داریم».
هنگامى كه آن پیر ناآگاه این گفتار مهرانگیز نشات گرفته از حلم و صبر امام حسن علیه السلام را شنید، آن چنان دگرگون شد كه اشك از چشمانش جارى گردید و گفت: «گواهى مىدهم كه تو خلیفه خدا در زمینش هستى، خدا آگاهتر است كه مقام رسالت خود را در وجود چه كسى قرار دهد، تو و پدرت مبغوضترین افراد در نزد من بودید، ولى اینك محبوبترین انسانها در نزد من هستيد!»
سپس او به خانه امام حسن علیه السلام وارد شد، و مهمان آن امام همام گردید، و پس از مدتى در حالى كه قلبش سرشار از محبت خاندان رسالت عليهم السلام بود، از محضر امام حسن علیه السلام بیرون رفت. (15)
فروغ و روشنایی
دین مقدس اسلام برنامههایی برای تکامل روحی انسان قرار داده است که در سایه آن به درجات بالای معنوی دست یابد و با جانی روشن و نورانی در مسیر زندگی حرکت کند. امام حسن مجتبی عليه السلام میفرمایند: نورانیت و روشنایی در انجام دادن نیکیها و ترک زشتیهاست.
پی نوشتها:
1- ترجمة الامام الحسن عليه السلام، ابن سعد، ص 139، سنن الترمذی، ج 5، ص 661.
2- ترجمة الامام الحسن عليه السلام، ابن سعد، صص 138، 143، مسند طیالسی، ش 2502، مسند احمد، ج 2، ص 440، المستدرك، ج3، ص 166.
3- ترجمة الامام الحسن عليه السلام، ابن سعد، ص 138، البدایة و النهایه ، ج 8، ص 35.
4- اخبار اصبهان، ج 1، ص 44.
5- تاریخ الخلفاء، ص 73.
6- ترجمة الامام الحسن عليه السلام، ابن سعد، ص 159.
7- المحاسن و المساوی، ص 55.
8- تاریخ الخلفاء، ص 73، تذكرة الخواص، ص 196.
9- ترجمة الامام حسن عليه السلام، ابن سعد، ص 155.
10- ربیع الابرار، ج3، ص 177.
11- نساء (4) آیه 86
12- مناقب آل ابىطالب، ج4، ص18 .
13- فصلت (41) آیه 34 .
14- منتهى الآمال، ج1، ص171 .
15- كشف الغمه، ج2، ص135/ بحار، ج43، ص344 .
امروز آسمان و زمین غرقِ سرور و شادمانی است؛ و پذیرای میهمان پربرکتی از خاندان پاک رسالت و امامت عليهم السلام میباشد؛ زیرا که ستاره درخشانی از میان ستارگان زیبای هدایت طلوع میکند و نسیمی بهاری قلبهای سرد و خشک انسانها را جان تازهای میبخشد. امام حسن عليه السلام چشمهای جوشان و خروشان از خورشید پر ثمر و با برکت ولایت، درنيمه ماهى با شکوه پا به عرصه هستی نهادند و این ماه را با قدوم پربرکت خود آراستند. ماه مبارك رمضان چون صدفی میماند که گوهر بسیار گرانبهایی را در سینه خود دارد و بر خود میبالد. امام حسن عليه السلام دومين جانشين رسول خدا صلى الله عليه وآله وپیشوا و امام به حق و نخستین نواده پیامبر اکرم صلى الله عليه وآله و یکی از دو سرور جوانان اهل بهشت و یکی از پنج تن آل عبا مى¬باشند . پدربزرگوارشان حضرت امير مؤمنان علیبنابیطالب عليهماالسلام و مادر گرانقدرشان حضرت صديقه كبرى فاطمه زهرا سلام الله عليها سرور بانوان جهانند.
رسول خدا صلى الله عليه وآله در فرمايشات گهربارشان علاقه خویش را به فرزندشان امام حسن عليه السلام بیان كرده و از دیگران نیز خواستند تا آن حضرت را دوست بدارند. از جمله:
«فرزند صالح گلی است که خدا به بندگانش ارزانی داشته است. دو گل من در دنیا حسن و حسیناند.
«اللهم إنی قد أحببته فأحبه و أحب من یحبه؛(1) خدايا من او را دوست می دارم پس او و هر كه او را دوست می دارد، دوست بدار».
«من أحب الحسن و الحسین فقد أحبنی، و من أبغضها فقد أبغضنی؛(2) هر كه حسن و حسین را دوست می دارد مرا دوست داشته است و هر كس با او دشمنی كند با من دشمنی كرده است».
«من سره أن ینظر إلی سید شباب أهل الجنة فلینظر إلی الحسن بن علی؛(3) هر كس می خواهد به سید جوانان اهل بهشت بنگرد به حسن بن علی نگاه كند».
ویژگیهای عبادی
درباره ویژگیهای عبادی امام حسن عليه السلام مطالبی نقل شده است. ازجمله درباره سفرهای حج آن حضرت كه پیاده انجام شده، آمده است كه: «إنی لأستحي من ربي أن ألقاه و لم أمش إلی بیته، فمشى عشرین مرة من المدینة علی رجلیه؛(4) من شرم دارم كه خدا را ملاقات كنم در حالی كه پیاده به خانه او نرفته باشم. پس بیست بار از مدینه با پای پیاده به زیارت خانه خدا رفتند» در نقل دیگری آمده است كه آن حضرت بیست و پنج بار با پای پیاده به سفر حج رفتند.(5) ابن سعد در نقل خود پانزده بار ذكر كرده است.(6)
بذل و بخشش در راه خدا، یكی دیگر از ویژگیهای اخلاقی آن امام بزرگوار است كه زبانزد خاص و عام بوده است.
بخشش و سخاوت
امام حسن عليه السلام نه تنها از نظر علم، تقوی، زهد و عبادت مقامی برگزیده و ممتاز دارند، بلکه از لحاظ بذل و بخشش و دستگیری از بیچارگان و درماندگان نیز در زمان خود زبانزد خاص و عام بودند. وجود گرامی آن حضرت آرامش بخش دلهای دردمند و پناهگاه مستمندان و تهیدستان و نقطه امید درماندگان بود. هیچ فقیری از در خانه آن حضرت دست خالی بر نمیگشت. هیچ آزردهدلی شرح پریشانی خود را نزد آن بزرگوار بازگو نمیکرد، جز آنکه مرهمی بر دل آزرده او مینهاد. گاه پیش از آنکه مستمندی اظهار نیاز کند و عرق شرم بریزد، نیاز او را برطرف میکردند و اجازه نمیدادند رنج و ذلت درخواست کردن را بر خود هموار سازد.
در نقلی آمده است كه شخصی حضور امام حسن عليه السلام رسید و اظهار نیاز كرد. امام حسن عليه السلام به او فرمودند: نیازهایت را بنویس و به من ده. زمانی كه او نوشت و آورد، امام دو برابر نیازش پرداختند.(7) در روایت دیگری آمده است كه امام عليه السلام، در طول زندگی خود، سه بار و هر بار نیمی از تمامی مایملك خود را در راه خدا بخشیدند.(8) ابوهارون نامی گوید: در سفر حج به مدینه رفتیم و نزد امام حسن عليه السلام رفتیم و از سفر خود گفتیم. وقتی بازگشتیم ، برای هر كدام از ما چهارصد دینار فرستادند. نزد آن حضرت برگشته و گفتیم كه وضعمان خوب است . حضرت فرمودند: «لا ترّدوا علی معروفی؛(9) بخشش مرا بازنگردانید».
به امام حسن عليه السلام گفتند: «فیك عظمة؛ شما عظمت خاصی دارید». امام عليه السلام فرمودند: «لابل عزة، قال الله تعالی: فلله العزة و لرسوله و للمؤمنین؛ این عظمت نیست بلكه عزت است. خداي متعال فرموده است: عزت برای خدا، پیامبرش و مؤمنان است».(10)
امام حسن عليه السلام در مدتى كه پس از معاهده در مدینه بودند، مرتب با شیعیان كوفه كه برای حج به حجاز می آمدند دیدار داشتند. طبیعی است كه آنها در كار دینداری خود از آن حضرت بهره می بردند.
کنیه و لقبهای آن حضرت
کنیه امام حسن عليه السلام ابومحمد بود و این کنیه را پیامبر اكرم صلى الله عليه وآله تعیین فرموده بودند. مشهورترین القاب آن حضرت را تقی، زَکی و سِبط ذکر کردهاند که هرکدام نشان از ویژگیهای اخلاقی و صفات نیک امام مجتبی عليه السلام دارد.
فضایل امام حسن عليه السلام
در فضیلت امام حسن مجتبی عليه السلام همین بس که جد بزرگوارشان حضرت محمد مصطفی صلى الله عليه وآله سرور فرزندان آدم و پدر مكرّمشان حضرت اميرمؤمنان علی مرتضی عليه السلام و مادر مكرمه شان حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها پاره تن پیامبر صلى الله عليه وآله بانوی بانوان جهان و مادربزرگ گرامیشان ام المؤمنين حضرت خدیجه كبرى سلام الله عليها است. آن بانو نخستین زنی بود که مسلمان شد و تمام دارایی خود را در راه خدا بخشید.
دورویه یک رسالت
از مهمترین اهداف امام حسن عليه السلام آن بود که پرده از چهره طاغوتیان زمان بردارند و آنان را آن طور که بودند بشناسانند تا از اجرای نقشههایی که آنان برای از بینبردن رسالت جدشان پیامبر صلى الله عليه وآله طراحی کرده بودند جلوگیری کنند. این هدف امام به طور کامل برآورده شد و نقاب از چهره پلید طاغوتیان زمان کنار رفت و ماهیت پلیدشان آشکار شد.
از برکت همین تدبیرهای امام حسن عليه السلام بود که برادر بزرگوارشان حضرت سیدالشهداء عليه السلام آن انقلاب بزرگ را، که روشنگر حقیقت و عبرت بخش خردمندان بود، به وجود آوردند. امام حسن عليه السلام و امام حسین عليه السلام دو نمود جداگانه داشتند، اما در حقیقت یک رسالت را دنبال میکردند. امام حسن عليه السلام جان شریفشان را در جهاد خاموش و آرامی فدا کردند و چون هنگام شکستن سکوت رسید، حماسه کربلا به وقوع پیوست؛ حماسهای که پیش از آنکه حسینی باشد، از آبشخور درایت و خردمندی امام حسن مجتبی عليه السلام سرچشمه گرفته است.
قیام امام حسن عليه السلام
به برکت قیام خاموش و مظلوم امام حسن عليه السلام، و حماسه آسمان فرسای حضرت سیدالشهداء عليه السلام توطئههای پوشیده، و اندیشههای پلید پنهان، عیان شد. این بغض اسلام بود که در امام حسن عليه السلام نهفت و در امام حسین عليه السلام به فریاد شکفت.
حلم امام حسن عليه السلام
پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله فرمودند: به حسن شکوه و جذبه و وقار و به حسین بخشندگی و رحمت خود را بخشیدم. در روایت آمده: كنیزى شاخه گلى را به امام حسن علیه السلام اهدا نمود، آن حضرت او را آزاد كردند، انس بن مالك به آن حضرت عرض كرد: آیا شما براى یك شاخه گل ناچیز، او را آزاد كردید؟
امام حسن علیه السلام در پاسخ فرمودند: «ادبنا الله تعالى ... ؛ خداى متعال ما را چنین تربیت كرده است.» آن جا كه مىفرماید: «اذا حُییّتُم بتحیة فحیوا باحسن منها او ردوها؛ هنگامى كه كسى به شما تحیت گوید، پاسخ او را به طور بهتر، یا همان گونه بدهید. (11) «پاسخ بهتر همان آزاد كردن او است.» (12)
حلم امام حسن علیه السلام از آیات قرآن نشات گرفته بود، از جمله از این آیه كه خداى متعال مىفرماید: « ... ادفع بالتی هى احسن فاذا الذى بینك و بینه عداوة كانه ولى حمیم؛ ناپسندى را با نیكى دفع كن، كه ناگاه خواهى دید همان كس كه میان تو و او دشمنى است، گویى دوستى گرم و صمیمى است.»(13)
خصلت حلم امام حسن علیه السلام در حدى بود كه مروان یكى از دشمنان پر كینه خاندان رسالت عليهم السلام، كه امام حسن علیه السلام را بسیار رنج داد و آزرد، گفت: «این كارها را با كسى انجام دادم كه حلم و خویشتندارى او با كوهها برابرى مىكند.» (14) به عنوان نمونه نظر شما را به فراز تاریخى زیر جلب مىكنیم:
پیر مردى ناآگاه از اهالى شام در مدینه، امام حسن علیه السلام را سوار بر مركب دید، آنچه توانست از آن حضرت بدگویى كرد، وقتى كه فارغ شد، امام حسن علیه السلام كنار او آمدند، و به او سلام كردند، و در حالى كه لبخندى بر چهره داشتند به او فرمودند: «اى پیرمرد! گمانم غریب هستى، و گویا امورى بر تو اشتباه شده، اگر از ما درخواست رضایت كنى از تو خشنود مىشویم، اگر چیزى از ما بخواهى به تو عطا مىكنیم، اگر از ما راهنمایى بخواهى تو را راهنمایى مىكنیم، اگر كمك براى باربردارى از ما بخواهى، بار تو را برمىداریم، اگر گرسنه باشى تو را سیر مىنماییم، اگر برهنه باشى، تو را مىپوشانیم، اگر نیازمند باشى تو را بىنیاز مىكنیم، اگر گریخته باشى به تو پناه مىدهیم . اگر حاجتى دارى آن را ادا مىنماییم، اگر مركب خود را به سوى خانه ما روانه سازى، و تا هر وقت بخواهى مهمان ما باشى، براى تو بهتر خواهد بود، زیرا ما خانه آماده و وسیع، و امكانات بسیار داریم».
هنگامى كه آن پیر ناآگاه این گفتار مهرانگیز نشات گرفته از حلم و صبر امام حسن علیه السلام را شنید، آن چنان دگرگون شد كه اشك از چشمانش جارى گردید و گفت: «گواهى مىدهم كه تو خلیفه خدا در زمینش هستى، خدا آگاهتر است كه مقام رسالت خود را در وجود چه كسى قرار دهد، تو و پدرت مبغوضترین افراد در نزد من بودید، ولى اینك محبوبترین انسانها در نزد من هستيد!»
سپس او به خانه امام حسن علیه السلام وارد شد، و مهمان آن امام همام گردید، و پس از مدتى در حالى كه قلبش سرشار از محبت خاندان رسالت عليهم السلام بود، از محضر امام حسن علیه السلام بیرون رفت. (15)
فروغ و روشنایی
دین مقدس اسلام برنامههایی برای تکامل روحی انسان قرار داده است که در سایه آن به درجات بالای معنوی دست یابد و با جانی روشن و نورانی در مسیر زندگی حرکت کند. امام حسن مجتبی عليه السلام میفرمایند: نورانیت و روشنایی در انجام دادن نیکیها و ترک زشتیهاست.
پی نوشتها:
1- ترجمة الامام الحسن عليه السلام، ابن سعد، ص 139، سنن الترمذی، ج 5، ص 661.
2- ترجمة الامام الحسن عليه السلام، ابن سعد، صص 138، 143، مسند طیالسی، ش 2502، مسند احمد، ج 2، ص 440، المستدرك، ج3، ص 166.
3- ترجمة الامام الحسن عليه السلام، ابن سعد، ص 138، البدایة و النهایه ، ج 8، ص 35.
4- اخبار اصبهان، ج 1، ص 44.
5- تاریخ الخلفاء، ص 73.
6- ترجمة الامام الحسن عليه السلام، ابن سعد، ص 159.
7- المحاسن و المساوی، ص 55.
8- تاریخ الخلفاء، ص 73، تذكرة الخواص، ص 196.
9- ترجمة الامام حسن عليه السلام، ابن سعد، ص 155.
10- ربیع الابرار، ج3، ص 177.
11- نساء (4) آیه 86
12- مناقب آل ابىطالب، ج4، ص18 .
13- فصلت (41) آیه 34 .
14- منتهى الآمال، ج1، ص171 .
15- كشف الغمه، ج2، ص135/ بحار، ج43، ص344 .
Similar threads
Similar threads
-
🌿🌸🌸شرح دعاهای ے روزانه ماه مبارک رمضان 🔰 آیت اللہ مجتهدے تهرانے(ره) 🌸🌸 🌿- شروع شده توسط **آگاهدخت**
- پاسخ ها: 32
-
-
علامه مصباح یزدی: روح امام (ره) در رهبر معظم انقلاب حلول کرده است- شروع شده توسط babak fd
- پاسخ ها: 0
-
نظرات امام(ره) درباره خواندن زن، تفکیک جنسیتی دانشگاه‌ها و شرط استفاده از چادر در جامعه
- شروع شده توسط babak fd
- پاسخ ها: 13
-
