یک گردباد شگفت انگیز در تیتان
فضاپیمای کاوشگر کاسینی ناسا به هنگام گذشتن از کنار تیتان در 27 ژوییه از این گردباد قطبی - یا به عبارتی توده ای از گاز چرخان- عکس گرفت. این گردباد به نظر می رسد در هر نُه ساعت، یک دور کامل می چرخد در حالی که خود تیتان حدود 16 روز زمان می برد تا یک دور به گرد محورش بچرخد.
دل جنیو، یکی از اعضای گروه کاسینی در بنیاد پژوهش های فضایی گودارد ناسا در نیویورک، طی بیانیه ای گفت: «ساختار درون این گردباد یادآور جریان همرفت سلول بازی (open cellular) است که که اغلب بر فراز اقیانوس های زمین دیده می شود.»
وی می افزاید: «ولی بر خلاف زمین که در آن، چنین لایه هایی درست بالای سطح تشکیل می شوند، این یکی ارتفاع بسیار بالایی دارد و شاید چون زمستان در نیمه ی جنوبی تیتان دارد فرا می رسد، واکنش جو آن به سرمایش فصلی باشد. ولی این که چرا به این زودی آغاز شده را درست نمی دانیم.»
هنگامی که کاسینی در سال 2004 به منظومه ی کیوان رسید، تیتان - که 5,150 کیلومتر قطر دارد- یک گردباد با یک "حفره ی" (هود) نمایان از مه نسبتن غلیظ بر فراز قطب شمالش داشت. آن زمان، در آن نقطه زمستان بود تا این که در اوت 2009، اعتدال فصلی کیوان فرا رسید که نشانگر از راه رسیدن بهار در نیمکره ی شمالی و پاییز در نیمکره ی جنوبی این سیاره و ماه های پرشمارش بود.
به گفته ی پژوهشگران، هود شمال تیتان هنوز وجود دارد ولی چرخش لایه های بالایی جو، از قطب شمال که رو به گرم شدن است به قطب جنوب که رو به سرد شدن است تغییر جا داده. به نظر می رسد این جابجایی به فرآیندهای downwelling* به همراه شکل گیری مه و یک گردباد ارتفاع بالا بر فراز قطب جنوب تیتان انجامیده است.
نخست دوربین های کاسینی در ماه مارس متوجه آغاز شکل گیری مه های جنوبی شدند و در 22 می و 7 ژوئن هم دستگاه طیف سنج نقشه بردار فروسرخ و مریی (VIMS) این فضاپیما عکس هایی در رنگ های نمایشی (رنگ دروغین - کاذب) از آن گرفت.
کریستوف ساتن، یکی از اعضای گروه بررسی دستگاه VIMS در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL) در پاسادنای کالیفرنیا می‌گوید: «VIMS توده شدن و تمرکز هواپخش هایی** را در بلندای حدود 320 کیلومتری بر فراز سطح جنوبگان تیتان مشاهده کرده است. ما تاکنون هواپخش ها را اینجا و در چنین سطحی ندیده بودیم، پس می دانیم که چیز تازه ایست.»
دانشمندان کاسینی همچنان از نزدیک قطب جنوب تیتان را برای پیشرفت ها و تغییرات بیشتر - که می تواند رازهای سامانه ی آب و هوایی پیچیده و بر پایه ی متانِ این ماه را بگشاید- زیر نظر خواهند گرفت. باب وست، معاون سرپرست گروه تصویربرداری کاسینی در JPL می گوید: «مشاهدات بیشتر از این ویژگی (عارضه)، آزمون های خوبی از مدل های دینامیکی فرآیند چرخه ها، ساختار شیمیایی، ابرها و هواپخش های بالای جو تیتان برایمان فراهم می‌کند.»
به گفته ی پژوهشگران، گردبادهای قطبی در منظومه ی خورشیدی پدیده ی نامعمولی نیستند. این گردبادها در کیوان، مشتری، نپتون، زمین و ناهید هم دیده شده اند.
--------------------------------------------------------------------
* Downwelling: روند انباشت و پایین رفتن مواد با چگالی بالاتر به زیر مواد با چگالی پایین تر، مانند آب سرد و یا آب شور در زیر آب گرم تر یا تازه تر، و رفتن هوای سرد در زیر هوای گرم است. (منبع: ویکیپدیا)
** هواپخش: یا Aerosol، نامی است که به سوسپانسیون ذرات جامد یا قطره‌های مایع در گاز اطلاق می‌شود. دود، ریزگرد اقیانوسی، آلودگی هوا، و مه دود امثالی از هواپخش هستند. (منبع:ویکی پدیا)
برای دیدن فیلم از شیل شکن استفاده کنید
http://www.youtube.com/watch?v=37qkHnNvpqk&feature=player_embedded
منبع: SPACE.com
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
* یکی از فضاپیماهای ناسا گردباد در حال پیچ و تابی را در جو تیتان، ماه کیوان (قمر زحل) و بر فراز قطب جنوب آن مشاهده کرده که می تواند نشانگر فرارسیدن زمستان در نیمه ی جنوبی این جرم غول پیکر باشد.
|
این تصویر رنگ واقعی توسط فضاپیمای کاسینی ناسا و پیش از آن که در 27 ژوئن 2012 از فاصله ی دور از کنار تیتان، ماه کیوان بگذرد گرفته شد و گردبادی در جنوبگان این ماه را نشان می دهد که در حال چرخاندن و در هم پیچیدن جو آنست. |
دل جنیو، یکی از اعضای گروه کاسینی در بنیاد پژوهش های فضایی گودارد ناسا در نیویورک، طی بیانیه ای گفت: «ساختار درون این گردباد یادآور جریان همرفت سلول بازی (open cellular) است که که اغلب بر فراز اقیانوس های زمین دیده می شود.»
وی می افزاید: «ولی بر خلاف زمین که در آن، چنین لایه هایی درست بالای سطح تشکیل می شوند، این یکی ارتفاع بسیار بالایی دارد و شاید چون زمستان در نیمه ی جنوبی تیتان دارد فرا می رسد، واکنش جو آن به سرمایش فصلی باشد. ولی این که چرا به این زودی آغاز شده را درست نمی دانیم.»
هنگامی که کاسینی در سال 2004 به منظومه ی کیوان رسید، تیتان - که 5,150 کیلومتر قطر دارد- یک گردباد با یک "حفره ی" (هود) نمایان از مه نسبتن غلیظ بر فراز قطب شمالش داشت. آن زمان، در آن نقطه زمستان بود تا این که در اوت 2009، اعتدال فصلی کیوان فرا رسید که نشانگر از راه رسیدن بهار در نیمکره ی شمالی و پاییز در نیمکره ی جنوبی این سیاره و ماه های پرشمارش بود.
به گفته ی پژوهشگران، هود شمال تیتان هنوز وجود دارد ولی چرخش لایه های بالایی جو، از قطب شمال که رو به گرم شدن است به قطب جنوب که رو به سرد شدن است تغییر جا داده. به نظر می رسد این جابجایی به فرآیندهای downwelling* به همراه شکل گیری مه و یک گردباد ارتفاع بالا بر فراز قطب جنوب تیتان انجامیده است.
نخست دوربین های کاسینی در ماه مارس متوجه آغاز شکل گیری مه های جنوبی شدند و در 22 می و 7 ژوئن هم دستگاه طیف سنج نقشه بردار فروسرخ و مریی (VIMS) این فضاپیما عکس هایی در رنگ های نمایشی (رنگ دروغین - کاذب) از آن گرفت.
کریستوف ساتن، یکی از اعضای گروه بررسی دستگاه VIMS در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL) در پاسادنای کالیفرنیا می‌گوید: «VIMS توده شدن و تمرکز هواپخش هایی** را در بلندای حدود 320 کیلومتری بر فراز سطح جنوبگان تیتان مشاهده کرده است. ما تاکنون هواپخش ها را اینجا و در چنین سطحی ندیده بودیم، پس می دانیم که چیز تازه ایست.»
|
تصاویر رنگ دروغین فضاپیمای کاسینی ناسا پیشرفت یک حفره (هود) از مه در ارتفاع بالا -رنگ نارنجی- را نشان می دهد که بر فراز قطب جنوب تیتان، ماه کیوان شکل گرفته است. (تصویر بزرگ تر) |
به گفته ی پژوهشگران، گردبادهای قطبی در منظومه ی خورشیدی پدیده ی نامعمولی نیستند. این گردبادها در کیوان، مشتری، نپتون، زمین و ناهید هم دیده شده اند.
--------------------------------------------------------------------
* Downwelling: روند انباشت و پایین رفتن مواد با چگالی بالاتر به زیر مواد با چگالی پایین تر، مانند آب سرد و یا آب شور در زیر آب گرم تر یا تازه تر، و رفتن هوای سرد در زیر هوای گرم است. (منبع: ویکیپدیا)
** هواپخش: یا Aerosol، نامی است که به سوسپانسیون ذرات جامد یا قطره‌های مایع در گاز اطلاق می‌شود. دود، ریزگرد اقیانوسی، آلودگی هوا، و مه دود امثالی از هواپخش هستند. (منبع:ویکی پدیا)
برای دیدن فیلم از شیل شکن استفاده کنید
http://www.youtube.com/watch?v=37qkHnNvpqk&feature=player_embedded
منبع: SPACE.com
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
