اهمیت کاشت گلخانه:
اهمیت کاشت گلخانه:
اهمییت کاشت در گلخانه
اهمیت کاشت گلخانه:
گُلخانه به فضای محدودی اطلاق میشود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در طی فصول مختلف یک سال داشته باشد.با ایجاد شرایط مورد نیاز گیاه در گل خانه میتوان گیاهان خارج از فصل با کیفیت بیشتر و میزان بیشتر در واحد سطح داشت.
عوامل قابل کنترل در گلخانه ها :
حرارت:دما عامل تعیین کنند محل رشد گیاه می باشد.گیاهان برای رشد و جوانه زدن به دمای خواصی نیاز دارند که دما را می توان در گلخانه تنظیم کرد.
از وسایل مورد استفاده برای کنترل دما می توان به سیستم گرمایشی و تهویه اشاره نمود.ساختمان گلخانه نیز به افزایش دما کمک می کند.
نور:نیاز دیگر گیاه است.که به سادگی می تواند کنترل شود. با رنگ کردن شیشه گلخانه می توان شدّت نور را کاهش داد .ساختن شیب سقف گلخانه به سمت نور در افزایش نور جذبی تاثیر دارد.
رطوبت:که شامل رطوبت خاک و هوا می باشد.
با استفاده از آبیاری و پاشش آب به سطح و جدار گلخانه می توان رطوبت خاکک وهوا را ایجاد نمود.
دی اکسید کربن:برای ایجاد این عامل می توان از کپسول های مخصوص استفاده نمود.دی کسید کربن در ایجاد ماده خشک و فتوسنتز تاثیر دارد.
محیط کشت: که بسته به نوع گیاه می تواند دارای مواد غذایی باشد.
از انواع محیط کاشت در گلخانه می توان به ماسه،پرلایت،ورمیکولایت و مخلوط1به1 ماسه پرلایت اشاره کرد.
گلخانه ها در قرن 17 میلادی ظاهر شدند و به دلیل صرفه جویی در منابع غذایی و خاک به سرعت گسترش یافتند.در ایران اولین بار در اصفهان با گلخانه های چوبی شروع شدند.
گلخانه ها می توانند بر اساس نیاز گیاه، نوع سازه و نوع تولید تقسیم بندی شوند.
بر اساس نیاز گیاه:
حرارت: گیاهان از نظر نیاز دمایی با هم تفاوت دارند و از این لحاظ نمی توان همه گیاهان را در یک محیط کشت نمود.بنابراین گلخانه ها بر اساس این نیاز می توانند به چهار دسته تقسیم شوند.
1-گلخانه سرد:که برای حفظ گیاهان حساس از سرمای زمستان استفاده می شود.دما در این گلخانه ها 6-10 درجه سانتیگراد است.
2-گلخانه های گرم:برای پرورش سبزیجات استفاده می شود.دما در این نوع گلخانه ها 18-25 درجه سانتیگراد است.
3-گلخانه های گرم و مرطوب:برای تکثیر بذری گیاهان گرمسیری و پیوند انواع درختان استفاده می شود.در اثر آبیاری و پاشیدن آب بر روی کف و جدار، رطوبت محیط در حد اشباع است.
4-گلخانه های نیمه گرم:برای حفظ گیاهان از سرما استفاه می شود.بیشتر برای پرورش گیاهان زینتی استفده می شوند.
نور:بر اساس نیاز گیاهان به نور گلخانه ها به سه دسته تقسیم می شوند.
1-گلخانه های یک طرفه:این گلخانه ها به گونه ای طراحی می شوند که سقف به جهت تابش عمود باشد.یکی از دیوار ها بلندتر از دیوارهای دیگر است.
شیب سقف توسط عرض جغرافیایی منطقه تعیین می شود.
2-گلخانه دوطرفه:ارتفاع دیوار در تمام قسمت ها یکسان است.بنایراین سقف گلخانه دوطرفه می باشد.این گلخانه ها را در جهت غرب –شرق احداث می کنند.
3-گلخانه های نیمه دو طرفه:یکی از دیوارها بلندتر از دیوارهای دیگر است اما سقف به صورت دو طرفه است.
رطوبت و دی کسید کربن به آسانی قابل کنترل هستند و عاملی برای دسته بدی نمی باشند.
بر اساس نوع تولید:
1-تولیدی سبزی و صیفی جات
2-تولیدی گیاهان زینتی
3-سالن های تولیدی قارچ
بر اساس نوع سازه:
چوبی:اسکلت اصلی این نوع گلخانه ها از چوب است.نوع پوشش نیز پلاستیک می باشد.این نوع گلخانه ها در تابستان دمای بالایی دارند.عمر و استحکام این نوع کم می باشد.شیوع آفات در این نوع گلخانه ها بیشتر است.
مدرن: اسکلت اصلی از فلز است.به دلیل اینکه در این گلخانه ها گیاهان حساس کشت می شوند پوشش آنها از شیشه ضد اشعه ماوراء بنفش می باشد.
گلخانه های مدرن خود به چند نوع هستند.
1- گلخانه هاي به هم پيوسته
اين گلخانه بدون محدوديت در ابعاد و با ارتفاعهاي متفاوت قابل اجراء مي باشند. ديواره هاي كناري اين گلخانه ها به صورت عمودي است.از مزایای این گلخانه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- مصرف انرژي گرمايي كمتر نسبت به ساير گلخانه ها به دليل كم بودن نسبت سطح تبادل حرارت (سطح خارجي) به سطح زير كشت
- زيادتر بودن حجم هواي در دسترس گياه جهت عمل فتوسنتز(در زمستان)
- امكان استفاده از تمام سطح زير پوشش (حتي در نزديكي ديواره ها) براي انواع گياهان
- امكان اجراي گلخانه با ارتفاع بلند (تا هشت متر) به منظور زيادتر كردن حجم هواي در دسترس گياه، به صفر رساندن تاثير نوسانات شديد درجه حرارت محيط بر روي گياه و يا كشت گياهان بلندي مانند موز
2- گلخانه هاي دوقلو
به صورت دو گلخانه تونلی در کنار هم احداث می شوند
3- گلخانه هاي خانگي
اين نوع گلخانه در ابعاد كوچك و براي استفاده شخصي در منزل و به منظور پرورش گياهان زينتي يا سبزيجات و عموماً در مناطق سردسير مورد استفاده قرارمي گيرند.
4-گلخانه هاي تونلي
ساده ترین نوع گلخانه میباشد كه در واحدهايي با مقطع بخشي از دايره (يا شبيه به آن) اجراء مي شوند.
دريافت نور بيشتر در واحد سطح از مزایای این نوع گلخانه است . از معايب آن مي توان به موارد زير اشاره كرد:
- مصرف انرژي زياد جهت گرمايش در
- افزايش قابل توجه دماي داخل گلخانه در تابستان به دليل پوشش نا مناسب.
- كم بودن حجم هواي در دسترس گياه جهت عمل فتوسنتز(در زمستان
- تاثير سريع نوسانات درجه حرارت محيط بر روي دماي داخل
- عدم امكان استفاده از سطح زير پوشش در قسمتهاي كناري براي بيشتر گياهان (به دليل قوس سازه در كناره ها)
5-گلخانه هاي تحقيقاتي
اين گلخانه ها جهت انجام تحقيقات در زمينه هاي كشاورزي، بيولوژي، ژنتيك و … كاربرد دارند.
6- گلخانه هاي تجاري
گلخانه هاي تجاري با هدف توليد انبوه انواع گياهان زينتي، سبزيجات، صيفي جات و ميوه ها ايجاد مي گردند. اسكلت اين گلخانه ها از جنس پروفيل يا لوله گالوانيزه و پوشش آنها از پلاستيك، فايبرگلاس، شيشه و … مي باشد.
عوامل قابل کنترل در گلخانه ها :
حرارت:دما عامل تعیین کنند محل رشد گیاه می باشد.گیاهان برای رشد و جوانه زدن به دمای خواصی نیاز دارند که دما را می توان در گلخانه تنظیم کرد.
از وسایل مورد استفاده برای کنترل دما می توان به سیستم گرمایشی و تهویه اشاره نمود.ساختمان گلخانه نیز به افزایش دما کمک می کند.
نور:نیاز دیگر گیاه است.که به سادگی می تواند کنترل شود. با رنگ کردن شیشه گلخانه می توان شدّت نور را کاهش داد .ساختن شیب سقف گلخانه به سمت نور در افزایش نور جذبی تاثیر دارد.
رطوبت:که شامل رطوبت خاک و هوا می باشد.
با استفاده از آبیاری و پاشش آب به سطح و جدار گلخانه می توان رطوبت خاکک وهوا را ایجاد نمود.
دی اکسید کربن:برای ایجاد این عامل می توان از کپسول های مخصوص استفاده نمود.دی کسید کربن در ایجاد ماده خشک و فتوسنتز تاثیر دارد.
محیط کشت: که بسته به نوع گیاه می تواند دارای مواد غذایی باشد.
از انواع محیط کاشت در گلخانه می توان به ماسه،پرلایت،ورمیکولایت و مخلوط1به1 ماسه پرلایت اشاره کرد.
گلخانه ها در قرن 17 میلادی ظاهر شدند و به دلیل صرفه جویی در منابع غذایی و خاک به سرعت گسترش یافتند.در ایران اولین بار در اصفهان با گلخانه های چوبی شروع شدند.
گلخانه ها می توانند بر اساس نیاز گیاه، نوع سازه و نوع تولید تقسیم بندی شوند.
بر اساس نیاز گیاه:
حرارت: گیاهان از نظر نیاز دمایی با هم تفاوت دارند و از این لحاظ نمی توان همه گیاهان را در یک محیط کشت نمود.بنابراین گلخانه ها بر اساس این نیاز می توانند به چهار دسته تقسیم شوند.
1-گلخانه سرد:که برای حفظ گیاهان حساس از سرمای زمستان استفاده می شود.دما در این گلخانه ها 6-10 درجه سانتیگراد است.
2-گلخانه های گرم:برای پرورش سبزیجات استفاده می شود.دما در این نوع گلخانه ها 18-25 درجه سانتیگراد است.
3-گلخانه های گرم و مرطوب:برای تکثیر بذری گیاهان گرمسیری و پیوند انواع درختان استفاده می شود.در اثر آبیاری و پاشیدن آب بر روی کف و جدار، رطوبت محیط در حد اشباع است.
4-گلخانه های نیمه گرم:برای حفظ گیاهان از سرما استفاه می شود.بیشتر برای پرورش گیاهان زینتی استفده می شوند.
نور:بر اساس نیاز گیاهان به نور گلخانه ها به سه دسته تقسیم می شوند.
1-گلخانه های یک طرفه:این گلخانه ها به گونه ای طراحی می شوند که سقف به جهت تابش عمود باشد.یکی از دیوار ها بلندتر از دیوارهای دیگر است.
شیب سقف توسط عرض جغرافیایی منطقه تعیین می شود.
2-گلخانه دوطرفه:ارتفاع دیوار در تمام قسمت ها یکسان است.بنایراین سقف گلخانه دوطرفه می باشد.این گلخانه ها را در جهت غرب –شرق احداث می کنند.
3-گلخانه های نیمه دو طرفه:یکی از دیوارها بلندتر از دیوارهای دیگر است اما سقف به صورت دو طرفه است.
رطوبت و دی کسید کربن به آسانی قابل کنترل هستند و عاملی برای دسته بدی نمی باشند.
بر اساس نوع تولید:
1-تولیدی سبزی و صیفی جات
2-تولیدی گیاهان زینتی
3-سالن های تولیدی قارچ
بر اساس نوع سازه:
چوبی:اسکلت اصلی این نوع گلخانه ها از چوب است.نوع پوشش نیز پلاستیک می باشد.این نوع گلخانه ها در تابستان دمای بالایی دارند.عمر و استحکام این نوع کم می باشد.شیوع آفات در این نوع گلخانه ها بیشتر است.
مدرن: اسکلت اصلی از فلز است.به دلیل اینکه در این گلخانه ها گیاهان حساس کشت می شوند پوشش آنها از شیشه ضد اشعه ماوراء بنفش می باشد.
گلخانه های مدرن خود به چند نوع هستند.
1- گلخانه هاي به هم پيوسته
اين گلخانه بدون محدوديت در ابعاد و با ارتفاعهاي متفاوت قابل اجراء مي باشند. ديواره هاي كناري اين گلخانه ها به صورت عمودي است.از مزایای این گلخانه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- مصرف انرژي گرمايي كمتر نسبت به ساير گلخانه ها به دليل كم بودن نسبت سطح تبادل حرارت (سطح خارجي) به سطح زير كشت
- زيادتر بودن حجم هواي در دسترس گياه جهت عمل فتوسنتز(در زمستان)
- امكان استفاده از تمام سطح زير پوشش (حتي در نزديكي ديواره ها) براي انواع گياهان
- امكان اجراي گلخانه با ارتفاع بلند (تا هشت متر) به منظور زيادتر كردن حجم هواي در دسترس گياه، به صفر رساندن تاثير نوسانات شديد درجه حرارت محيط بر روي گياه و يا كشت گياهان بلندي مانند موز
2- گلخانه هاي دوقلو
به صورت دو گلخانه تونلی در کنار هم احداث می شوند
3- گلخانه هاي خانگي
اين نوع گلخانه در ابعاد كوچك و براي استفاده شخصي در منزل و به منظور پرورش گياهان زينتي يا سبزيجات و عموماً در مناطق سردسير مورد استفاده قرارمي گيرند.
4-گلخانه هاي تونلي
ساده ترین نوع گلخانه میباشد كه در واحدهايي با مقطع بخشي از دايره (يا شبيه به آن) اجراء مي شوند.
دريافت نور بيشتر در واحد سطح از مزایای این نوع گلخانه است . از معايب آن مي توان به موارد زير اشاره كرد:
- مصرف انرژي زياد جهت گرمايش در
- افزايش قابل توجه دماي داخل گلخانه در تابستان به دليل پوشش نا مناسب.
- كم بودن حجم هواي در دسترس گياه جهت عمل فتوسنتز(در زمستان
- تاثير سريع نوسانات درجه حرارت محيط بر روي دماي داخل
- عدم امكان استفاده از سطح زير پوشش در قسمتهاي كناري براي بيشتر گياهان (به دليل قوس سازه در كناره ها)
5-گلخانه هاي تحقيقاتي
اين گلخانه ها جهت انجام تحقيقات در زمينه هاي كشاورزي، بيولوژي، ژنتيك و … كاربرد دارند.
6- گلخانه هاي تجاري
گلخانه هاي تجاري با هدف توليد انبوه انواع گياهان زينتي، سبزيجات، صيفي جات و ميوه ها ايجاد مي گردند. اسكلت اين گلخانه ها از جنس پروفيل يا لوله گالوانيزه و پوشش آنها از پلاستيك، فايبرگلاس، شيشه و … مي باشد.
اهمییت کاشت در گلخانه
پس از اجراي اصلاحات ارضي ، در ايران اراضي كشاورزي كه در برخي نواحي متوسط آن بين 10-5 هكتار بالغ مي شد ، اكنون پس از يك نسل كوچكتر گرديده و براي كشاورز جواني كه مي خواهد از مزاياي زندگي بهتر بهره مند شود درآمدلازمه را نداشته و اصولا قادر به تامين زندگي يك خانوار روستايي نخواهد بود ، كه خود يكي از دلايل كوچ كشاورزان به شهرها يا مهاجرت آنها براي كشت به ساير مناطق مستعد از اين مسئله اساسي سرچشمه مي گيرد.
دلايل اهميت كشت در گلخانه عبارتند از :
1- با ايجاد گلخانه و بهره برداري فشرده و استفاده تكنيكهاي جديد حتي كشاورزاني كه اراضي كوچك مقدار محدودي آب در اختيار دارند ، قادر به كسب درآمد كافي خواهند شد ، يعني با افزايش عملكرد در واحد سطح منافع مكفي عايد آنها خواهد شد .
2- زود رسي در بازار سبزي و صيفي عامل مهمي در مسب درآمد است كه پرورش دهنده با تجهيزات به وجود آورده قادر شد حداقل يك ماه در اكثر مناطق توليد زود رسي به وجود آورده و در پاره اي نواحي در هر زمان از سال كه مايل باشد توليد را عرضه نمايد.
3- كيفيت محصولات گلخانه اي به دليل استفاده بذور خالص بسيار بالا بوده و در بساط فروشندگان بمثابه نگين درخشش دارد كه خود به اهميت اقتصادي اين توليد كمك مي كند .
4- صرفه جوبی در آب به دليل سيستمهاي تحت فشار نيز از جمله امكانات مساعد توليد در گلخانه است.
5- نيروي انساني مورد نياز براي توليد 20 تن محصول در گلخانه نسبت به توليد در هواي آزاد يك سوم كاهش مي يابد.