کَبَدی یا زو
این بازی درگیلان شیرین دودو و درخراسان،گلستان و مازندران زو و در خوزستان اش تی تی و در سیستان و بلوچستان کبدی نامیده می شود.
کبدی علاوه براینكه یك ورزش پرتحرك وکم خرج و ساده است در داخل و بیرون سالن نیز برگزار و ترکیبی ازکشتی و راگبی است . برای گرفتن مهاجم یا فرار از دست حریف دراین بازی به مهارت ، انعطاف پذیری ، چابکی، استقامت، حضورذهن و جرأت نیاز است.
تشكیلات این رشته ورزشی درایران از سال 1375 با عنوان انجمن كبدی (تحت پوشش فدراسیون ورزشهای همگانی )شروع به فعالیت نمود و با توجه به كسب مدالهای ارزشمند در مسابقات قهرمانی آسیا و جهان در بعد قهرمانی باصلاحدید مسئولین محترم سازمان تربیت بدنی در تاریخ 8/4/84 ،با تشكیل مجمع عمومی وتحت عنوان فدراسیون كبدی جمهوری اسلامی ایران عملا" شروع به فعالیت نمود. این فدراسیون از بدو فعالیت تا كنون توانسته است 30 استان كشور را تحت پوشش رشته ورزشی كبدی قراردهد ودر رده های نونهالان ، نوجوانان، جوانان ، بزرگسالان در دو بخش آقایان و بانوان فعال بوده و این فدراسیون درسال 1375 (1996) به عضویت كنفدراسیون كبدی آسیا و در سال 1380 ( 2001) به عضویت فدراسیون جهانی درآمد وكرسیهای نایب رئیس فدراسیون جهانی ودبیرفدراسیون كبدی آسیا توسط مسئولین ورزش كشورمان كسب كه موجب مباهات ورزش كبدی كشوراست . از اهداف بلندمدت این فدراسیون توسعه وگسترش ورزش كبدی در اقصی نقاط كشور بویژه در روستاها ومراكز بخشها به منظور انتخاب استعدادهای بالقوه در این رشته ورزشی و آموزش آنها با علم ورزش براساس دانش روز به منظور كسب مقامهای قهرمانی برای كشورعزیزمان می باشد.
تاریخچه این بازی به 4000 سال قبل باز می گردد .كبدی یك ورزش بسیار محبوب در آسیای جنوبی است، ورزشی است كه بین دو تیم با حضور 12 بازیكن از هرتیم ( 7 نفر درزمین + 5 نفر رزرو) انجام می شود. بازی در بخش آقایان (رده بزرگسالان وجوانان) در دو نیمه20 دقیقه ای و در بخش بانوان در دو نیمه 15دقیقه ای انجام می شود. مهاجمان دو تیم درحالی كه مرتبا" كلمه كبدی كبدی را تكرار می كنند با انجام حركات حمله و دفاع و جابجایی سعی می كنند با لمس یا گرفتن یار تیم مقابل بتوانند به بالاترین امتیاز دست یابند.
ریشه كلمه كبدی ازواژه كائون بادا به معنی مبارزه با حریف مشتق می شود این بازی همزمان با بازیهای المپیك برلن در سال 1936 در شهر ماهاراشترا توسط هانومان ویابام به نمایش درآمد. بازی كبدی درسال 1938 دربازیهای المپیك هند در شهر كلكته معرفی و فدراسیون كبدی هند( kfi ) در سال 1950 تاسیس شد و قوانین و مقررات استاندارد بازی كبدی درهمین سال تصویب شد. و فدراسیون آماتور كبدی هند نیز در سال 1973 تأسیس شد .
فدراسیون آماتور كبدی آسیا در سال 1978 تشكیل شد وكبدی برای اولین بار به عنوان یكی از رشته های نمایشی بازیهای آسیایی در سال 1982 دهلی نو شركت و برای اولین بار نیز در بازیهای آسیای پكن در سال 1990 به عنوان یك رشته رسمی شركت داده شد. اولین مسابقات رسمی جهانی كبدی براساس قوانین ومقررات فدراسیون آماتور كبدی آسیا و اولین بار در سال 2004 در بمبئی هند برگزار شد وكشورهایی از آسیا- اروپا- آمریكا در این رویداد شركت نمودند. اولین دوره مسابقات قهرمانی كبدی در سال 1980 برگزار شد تا بخش زنان نیز در سطح بین المللی فعالیت لازم را داشته باشد . هدف اصلی فدراسیون كبدی جهانی گسترش ورزش در سراسر جهان وگنجاندن آن به سوی المپیكی شدن است و آقای جی سی گهلوت رئیس فدراسیون كبدی و همكاران ایشان در كلیه كشورها تمام تلاش خود را به كار می برند كه این رشته را در بازیهای المپیك بگنجانند.
مهاجمان دوتیم در حالی که به طور مرتب کلمه «کبدی کبدی» را تکرار می کنند با انجام حرکات حمله و دفاع و جابه جایی سعی می کنند با لمس یا گرفتن یار تیم مقابل بتوانند به بالاترین امتیاز دست یابند. تعویض در این بازی محدودیت ندارد. در صورت تساوی دو تیم در وقت قانونی، پنج حمله از سوی دو تیم انجام می شود و اگر باز هم مساوی شدند، حمله یک به یک پیگیری می شود.
در طول بازی باید کلمه کبدی با صدای بلند و واضح از سوی بازیکن مهاجم تکرار شود. بطوری که قطع کردن کلمه (کبدی کبدی) یا نفس گیری در بازی به معنی قطع کردن محسوب می شود و مهاجم باید تا زمان برگشت به زمین خود آن را بگوید. نحوه کسب امتیاز هم بدین صورت است که اگر مهاجم با حریف یا حریف با مهاجم تماس پیدا کند و مهاجم به زمین خود برگردد، امتیاز کسب می شود. ولی اگر حریفان مهاجم رانگه دارند و در زمین خود متوقف کنند و اجازه رسیدن مهاجم به زمین خودش را ندهند مهاجم یک امتیاز از دست می دهد.
بازی کبدی دارای خطوطی در زمین و قوانینی خاص است که در طول بازی باید رعایت شود. تیم ها به نوبت " مهاجم" را در طول خط مانع نیمه زمین ارسال نموده و تیمی که بیشترین امتیاز را در پایان بازی بدست آورده باشد برنده اعلام میشود. لازمه این ورزش واکنش سریع، ظرفیت ایدهآل مربوط به جهاز تنقسی، هماهنگی عضلات و قابلیت بازتابی بازیکنان می باشد.
ورزش کبدی اصالتاً یک رشته هندی الاصل میباشد ودر بازیهای المپیک سال ۱۹۳۶ به عنوان یک رشته نمایشی در المپیک برلین به نمایش درآمد. همچنین رشته کبدی در بازیهای آسیایی چین ۱۹۹۰ گنجانده شد واز همان زمان به عنوان یکی از رشتههای رسمی بازیهای آسیایی در برنامه بازیها وجود داشتهاست.
قوانین ورزش کبدی
نكات مهم :
.1 لازم است در هر طرف زمین به اندازة 4 متر فضای بیرونی در كنار و انتهای خطوط اختصاص داده شود.
.2 سكوی نشستن : SITTING BLOCK
باید در فاصله 2 متر از انتهای خطوط قرار گیرد. این سكو باید به شكل مستطیل 8*1 متر برای مردان و 6*1 متر برای زنان باشد. در صورت عدم امكان فراهم ساختن سكو با چنین ابعادی، داور می تواند در مورد علامت گذاری و تعیین محل مناسب سكوهای محل نشستن تصمیم گیری نماید.
.3كبدی گفتن: با صدای بلند و واضح، باید كلمه كبدی را به طور ممتد بازیكن مهاجم تكرار كند.
.4 مهاجم: كسی است كه وارد میدان حریف می گردد مهاجم قبل از اینكه به زمین یا میدان حریف برسد باید شروع به كبدی گفتن بكند.
.5 حریف: هر یك از بازیكنان یك گروه كه در محوطه زمین خود در مقابل گروه مهاجم در طرف دیگر زمین قرار می گیرند، حریف یا طرف مخالف گروه دیگر محسوب می گردند.
.6 قطع: قطع كردن صدای كبدی كلمه (كبدی كبدی) یا نفس گیری در طی بازی به معنی قطع كردن محسوب می گردد. این عمل باید به طور ممتد كبدی ـ كبدی شروع شده و ادامه یابد تا زمانیكه مهاجم به زمین خود برگردد.
.7 موفق شدن: در صورتیكه مهاجم بدون نقض قوانین بازی با حریف تماس پیدا كند یا اگر قسمتی از بدن حریف با قسمتی از بدن مهاجم تماس پیدا كند و سپس مهاجم با زمین خود تماس پیدا كند، مهاجم موفق به كسب امتیاز شده است.
.8 متوقف ساختن مهاجم: در صورتیكه حریفان یا حریف بدون نقض قوانین بازی مهاجم را نگه داشته و او را در زمین خود متوقف سازند و به مهاجم اجازه رسیدن به زمینش را ندهند تا وی نتواند بازی را ادامه دهد، مهاجم متوقف شده شناخته می شود و یك امتیاز را از دست می دهد.
.9 صحیح رسیدن به زمین: در صورتیكه مهاجم پس از عبور از خط میانی، با هریك از اعضای بدن با زمین خود تماس پیدا كند و قوانین بازی را نیز نقض نكرده باشد و بازی را ادامه داده باشد وی صحیح به زمین خود رسیده است.
.10چنانچه مهاجم خط امتیازی را رد كند یك امتیاز می گیرد.
.11 تماس پیدا كردن: منظور از تماس پیدا كردن تماس مهاجم با حریفان یا لباس، كفش و مو یا هر یك از وسایل یا اعضای بدن آنها می باشد.
.12 درگیری: هنگامی كه مهاجم با حریف یا حریف با مهاجم تماس پیدا كند درگیری آغاز می گردد.
.13 حمله: هنگامی كه مهاجم وارد زمین حریف می شود حمله آغاز شده است.
.14 حمله موفق: اگر مهاجم حداقل یكبار هنگام زمان حمله از خط 75/3 متری (باك) عبور نماید و به زمین خود برگردد، حمله موفقیت آمیز انجام شده است.