Sarp
مدیر بازنشسته
در بین کاربران ایرانی، چند سالیست که استفاده از سیستم‌عامل‌هایی به غیر از ویندوز مایکروسافت رواج بیشتری یافته است. در بین وبلاگ‌ها هم بحث‌های متفاوتی در مورد برتری یک سیستم‌عامل بر دیگری در گرفته. حال ممکن است شما هم قصد مهاجرت و یا امتحان کردن یک سیستم عامل نو را داشته باشید. اما حقیقت امر این‌جاست که احتمالاً در این مهاجرت سر در گم شده‌اید! وقتی در اینترنت جستجو می‌کنید، با مجموعه‌ای از مقالات روبرو می‌شوید که در هر کدام یک توزیع از لینوکس و یا سیستم عامل دیگر از دید فردی با نیاز‌های متفاوت از شما مورد بررسی قرار گرفته است، که شاید هم به خوبی بتواند شما را وسوسه به امتحان کردنش کند.
اما مشکل پس از همین امتحان آغاز می‌شود! شما با دنیایی از نیاز‌ها یک سیستم‌عامل جدید را نصب کردید (در بهترین حالت در کنار ویندوز قبلی و بدون از دست دادن اطلاعات) و قصد استفاده از آن را دارید، که متوجه می‌شوید پا به دنیای غریبی گذاشته‌اید. حتی اینترنت هم نمی‌تواند به سرعت جواب سؤال‌های سرگردان ذهنتان را پیدا کند. در نتیجه پس از مدتی جستجو خسته می‌شوید و مدتی بعد بی‌خیال این ماجراجویی!
حالا دیگر وسوسه کردنتان برای امتحان سیستم عاملی جدید سخت‌تر شده است. شما احتمالاً جراتتان را هم از دست داده‌اید. اگر از این دست از کاربران هستید، پیشنهاد می‌کنم ادامهٔ مقاله را بخوانید و بعد در مورد مهاجرت دوباره، تصمیم گیری کنید.
اصلا چرا مهاجرت؟
مهاجرت به یک سیستم‌عامل جدید، فقط در صورتی می‌تواند برایتان موفقیت آمیز باشد که هدفتان را در رابطه با چیزی که از کامپیوترتان می‌خواهید تعیین کرده باشید. اگر صرفا به سیستمی نیاز دارید که بتواند کار‌های روزانه‌تان را راه بیاندازد. CD رایت کند، عکس ویرایش کند (در حد آماتور)، بازی داشته باشد، و بتواند از پس اجرای هر فایل چند رسانه‌ای بر بیاید، شما نیاز به مهاجرت از هیچ کدام از سیستم‌عامل‌ها به دیگری ندارید! تقریبا تمام انتخاب‌هایتان این کار را می‌کنند. اگر به هر کدام از این‌ها عادت کرده‌اید دیگر نیازی به همچین تجربهٔ پیچیده‌ای ندارید! پس قبل از تصمیم گیری بخش زیر را بخوانید:
مزایای استفاده از یک سیستم‌عامل جدید برای شما چیست؟
ممکن است بار‌ها در اینترنت مزایای مختلف استفاده از لینوکس یا Mac OS نسبت به ویندوز را خوانده باشید و یا در موقعیت‌های مختلف در مورد آن شنیده باشید. اما عملاً کدام یک از این مزیت‌ها نیاز شما را به خوبی پوشش می‌دهند؟
حقیقتش را بخواهید جواب به این سوال می‌تواند آن‌قدر طولانی باشد که حتما نه شما حوصله‌ی خواندنش را دارید، و نه من حال نوشتنش را! اما می‌خواهم یک نگاه سریع به سه سیستم‌عامل معروف ( تر از بقیه! ) بیاندازم. – باشد که بتوانید راحت‌تر انگیزه‌ی مهاجرت‌تان را بیابید-.
شاید شما هم از آن دسته باشید که فکر می‌کنند سیستم‌عامل‌ها یا ویندوزند یا لینوکس! اما اشتباه می‌کنید! این دنیا بزرگ‌تر از این حرف‌هاست، در‌واقع خیلی بزرگ‌تر. حالا نوبت شماست که جرأت انتخاب داشته باشید. برای یک انتخاب خوب پیشنهاد می‌کنم، سیستم عامل‌های مختلف را تست کنید. BSD، Mac OS، لینوکس ، هر کدام را که احساس کردید ممکن است همان باشد که دنبالش هستید را تست کنید! (تستش آنقدر‌ها هم سخت و پر دردسر نیست، در ادامه به توضیح یک روش می‌پردازم)
اگر هدفتان لینوکس است، توزیع مناسب خودتان را انتخاب کنید! هر چقدر هم که این توزیع‌ها را تست کنید، باز هم یک توزیع با یک ایدئولوژی جدید پیدا می‌شود که ندیده باشید. اما خوب شما نیاز به تست همهٔ آن‌ها ندارید. آن‌هایی را انتخاب کنید که می‌توانید آموزش‌های بیشتری برایشان بیابید. پیشنهاد‌های من به ترتیب این‌ها هستند:
virtualbox روی مک در حال اجرای ویندوز ۷
تایپ کردن یاد بگیرید:
این بند ممکن است به بعضی‌هاتان بر بخورد! ولی به هر حال این مشکل تایپ بلد نبودن ایرانی جماعت اینقدر زیاد است که ایشان همت کرده‌اند و برنامه‌ای نوشته‌اند که می‌تواند در صورت تایپ با layout اشتباه، آن را تصحیح کند! تایپ درست می‌تواند به شما یاد دهد که به جای نگاه کردن به انگشتانتان، به مانیتور نگاه کنید تا دیگر از این اشتباهات رخ ندهد! تا دلتان بخواهد، نرم‌افزار آموزشی رایگان در اینترنت یافت می‌شود. بهترینشان به نظر من Tipp۱۰ است.
کار با ترمینال را فرا بگیرید:
هر چقدر هم که با ویندوز کار کنید، خیلی بعید است نیازی پیدا کنید که فقط بتوانید در CMD حلش کنید. اما این واقعیت را بپذیرید، در دنیای دیگر سیستم‌عامل‌ها بلد بودن کار با ترمینال یعنی یک برگ برنده برای شما در مواجهه با مشکلاتتان (در حد آس در حکم!).
یاد گرفتن این دو گزینهٔ آخر، به خوبی به شما نشان می‌دهد که ماوس با وجود راحتی کارش، چقدر ضعیف‌تر از کیبورد است!
نمونه‌ای از ترمینال
نرم افزار‌های جایگزینتان را معین کنید:
حالا دیگر می‌دانید مزیت این مرحله چیست. بعضی نرم‌افزار‌ها مانند همین Tipp۱۰ که معرفی کردم قابلیت حمل خوبی دارند و می‌توانند در بیشتر سیستم‌عامل‌ها اجرا شوند. برخی مانند nero یا Microsoft Office مختص ویندوزند و شما باید همتایانشان را در سیستم‌عاملتان مورد استفاده قرار دهید. پس بهتر است از همین الان آن‌ها را بشناسید. بعضی دیگر هم مانند Photoshop هنوز هم همتایی ندارند. شاید الان بعضی در جواب بگویند Gimp ولی خوب این عده احتمالاً نمی‌دانند فتوشاپ چیست! اما خوب برای این هم یک راه حل تکراری دارم. من روی یک ماشین مجازی ویندوز نصب کرده‌ام تا چنین نرم‌افزار‌هایی را در لینوکسم داشته باشم. انتظار لود ویندوز کمترین بهایی است که می‌توان برای استفاده از همچین نرم‌افزاری پرداخت!
در انجمن‌ها فعال باشید:
نه برای سؤال کردن، بلکه برای جواب دادن! بله. شما در انجمن‌ها با یک مجموعهٔ بی‌پایان از سؤالات روبرو هستید که کنجکاوی برای یافتن جوابشان می‌تواند بهترین آموزش برایتان باشد.
مهاجرت کنید:
حالا دیگر به حد کافی در سیستم عامل جدید پیشرفت کرده‌اید. وقت وداع سختی با مایکروسافت است. این‌جاست که به جرأت بیشتری نیاز دارید. پیشنهاد می‌کنم به یکباره این کار را انجام ندهید. و همیشه یک نسخه از ویندوز را کنار دستتان داشته باشید. این امر می‌تواند خیالتان را جمع‌تر کند!
مهاجرت نکنید:
اگر گزینه‌های بالا نتوانست کمکتان کند، یا اصلاً دلیلی نیافتید که از مایکروسافت دل بکنید، اینقدر عزت نفس داشته باشید که روی انتخاب خودتان باقی بمانید. اگر ویندوز مایکروسافت هر آنچه که می‌خواهید را برایتان فراهم می‌کند، چه دلیلی دارید که مهاجرت کنید؟
Linux Review
اما مشکل پس از همین امتحان آغاز می‌شود! شما با دنیایی از نیاز‌ها یک سیستم‌عامل جدید را نصب کردید (در بهترین حالت در کنار ویندوز قبلی و بدون از دست دادن اطلاعات) و قصد استفاده از آن را دارید، که متوجه می‌شوید پا به دنیای غریبی گذاشته‌اید. حتی اینترنت هم نمی‌تواند به سرعت جواب سؤال‌های سرگردان ذهنتان را پیدا کند. در نتیجه پس از مدتی جستجو خسته می‌شوید و مدتی بعد بی‌خیال این ماجراجویی!
حالا دیگر وسوسه کردنتان برای امتحان سیستم عاملی جدید سخت‌تر شده است. شما احتمالاً جراتتان را هم از دست داده‌اید. اگر از این دست از کاربران هستید، پیشنهاد می‌کنم ادامهٔ مقاله را بخوانید و بعد در مورد مهاجرت دوباره، تصمیم گیری کنید.
اصلا چرا مهاجرت؟
مهاجرت به یک سیستم‌عامل جدید، فقط در صورتی می‌تواند برایتان موفقیت آمیز باشد که هدفتان را در رابطه با چیزی که از کامپیوترتان می‌خواهید تعیین کرده باشید. اگر صرفا به سیستمی نیاز دارید که بتواند کار‌های روزانه‌تان را راه بیاندازد. CD رایت کند، عکس ویرایش کند (در حد آماتور)، بازی داشته باشد، و بتواند از پس اجرای هر فایل چند رسانه‌ای بر بیاید، شما نیاز به مهاجرت از هیچ کدام از سیستم‌عامل‌ها به دیگری ندارید! تقریبا تمام انتخاب‌هایتان این کار را می‌کنند. اگر به هر کدام از این‌ها عادت کرده‌اید دیگر نیازی به همچین تجربهٔ پیچیده‌ای ندارید! پس قبل از تصمیم گیری بخش زیر را بخوانید:
مزایای استفاده از یک سیستم‌عامل جدید برای شما چیست؟
ممکن است بار‌ها در اینترنت مزایای مختلف استفاده از لینوکس یا Mac OS نسبت به ویندوز را خوانده باشید و یا در موقعیت‌های مختلف در مورد آن شنیده باشید. اما عملاً کدام یک از این مزیت‌ها نیاز شما را به خوبی پوشش می‌دهند؟
- قیمت: بار‌ها شنیده‌ایم که گنو/لینوکس رایگان است. اما برای ما در ایران، و بعضی کاربران در فرنگستان (!)، ویندوز چند صد دلاری مایکروسافت هم به همان اندازه رایگان است!
- کدباز: از طرف دیگر این نکته را در مورد گنو/لینوکس می‌شنویم که کدباز است و کاربر می‌تواند با توجه به نیاز‌هایش آن‌ها را تغییر دهد. خوب این مساله برای یک کاربر عادی نمی‌تواند یک برتری ناب به حساب بیاید! کاربر عادی در‌واقع وقتی پشت سیستم می‌نشیند، می‌خواهد به سرعت به نیاز‌هایش پاسخ بدهد، و عمدتا وقت برای بازی با مشکلات ندارد! (البته این را اضافه کنم که گنو/لینوکس حتی می‌تواند سریع‌تر نیاز‌های کاربرانش را پاسخ دهد، اما کاربرانی که کار با آن را بلد باشند).
- پس چه مزیتی؟ سعی کنید خودتان آن‌ها را بیابید. با توضیح کوتاهی که در مورد سه سیستم عامل شناخته شده‌تر می‌دهم و گزینهٔ امتحان سیستم‌عامل‌های دیگر که در ادامهٔ این مقاله آمده است، سعی کنید در حین کار با آن‌ها مزیت‌هایشان را برای خودتان کشف کنید.
- نرم‌افزار‌های جدید: واقعیت تلخی است، اما باید باور کنید. با انتخاب سیستم عاملی مثل لینوکس از نرم افزارهایی به غیر از عرف عمومی استفاده می‌کنید. نرم افزارهایی مثل Openoffice یا libreoffice که ممکن است پرینتری محلتان تا به حال اسمشان را هم نشنیده باشد، چه برسد به اینکه بتواند صفحه‌تان را برایتان چاپ کند! به هر حال شما باید این جام (چه زهر چه شربت) را بنوشید! شما در دنیایی زندگی می‌کنید که برای رایت CD فقط nero می‌شناسند و اینترنت برایشان آن e آبی رنگ است که یک دایره به دورش می‌چرخد!
نمایی از نرم افزار لایبر آفیس
- خوره‌های کامپیوتر: شما هر چقدر هم که در ویندوز خبره بودید (شاید تمام فامیل و آشنایان مشکلات کامپیوتری را با وجود شما حل می‌کردند!) یا به قولی خود را خورهٔ کامپیوتر می‌دانید، باید باور کنید که با ورود به این دنیای جدید باید از صفر شروع کنید! حقیقت این‌جاست که تنها شباهت‌های بین این سیستم عامل‌ها هم با پیشرفت مدیر پنجره‌ها به سوی تفاوت‌های بزرگ گام بر می‌دارند!
حقیقتش را بخواهید جواب به این سوال می‌تواند آن‌قدر طولانی باشد که حتما نه شما حوصله‌ی خواندنش را دارید، و نه من حال نوشتنش را! اما می‌خواهم یک نگاه سریع به سه سیستم‌عامل معروف ( تر از بقیه! ) بیاندازم. – باشد که بتوانید راحت‌تر انگیزه‌ی مهاجرت‌تان را بیابید-.
- ویندوز: سیستم‌عامل مایکروسافت، که با وجود قیمت نجومی‌اش در خارجه، از هر چیزی در ایران بیشتر یافت می‌شود. دقیقا معدود مزیتی که می‌توانید برای این سیستم‌عامل پیدا کنید هم همین است، که دیگر نیازی به نگرانی برای سازگاری نرم‌افزار‌هایتان با کامپیتور همسایگان و دوستانتان ندارید! طرفداران دو آتشه‌اش سادگی کار با آن را مزیتش می‌دانند، و مخالفانش، نا‌امنی و پر باگ بودنش را عضو جدا ناشدنی‌اش. تقریبا همه کاری هم می‌توانید رویش انجام دهید (البته همه کاری که در بازار کشور از شما می‌خواهند). قابلیت شخصی سازی بسیار کمی دارد، و پیشرفتش به فاصلهٔ زمانی چند سال (بیش از یک سال) یک بار نمایان می‌شود. اگر هم بخواهید همیشه آخرین نسخه‌اش را نصب کنید، طبیعیست که با وجود تجاری بودن محصول باید با هر بار انتشار یک نسخهٔ جدید، یک سیستم نو برای خودتان تهیه کنید.
- Mac OS : سیستم‌عامل شرکت اپل که از یونیکس مشتق شده. بخشی از آن متن باز است و بخشی هم توسط شرکت معظم اپل از دیدگان پنهان. مخالفانش بر این عقیده‌اند که شرکت سازنده‌اش سعی بر انحصار سخت‌افزار تولیدی خودش با این سیستم عامل دارد. به این معنی که اگر می‌خواهید با این سیستم‌عامل کار کنید یا باید یکی از محصولات اپل را خریداری کنید و یا اینکه با کمی فسفر سوزی آن را روی یک PC نصب کنید (که در روش دوم باید خیلی شانس بیاورید که همه چیز به خوبی کار کند). قابلیت‌های پردازش گرافیکی‌اش آن را به ابزار مورد علاقهٔ طراحان تبدیل کرده و راحتی توسعه نرم‌افزار‌ها برای گجت‌های اپل نیز توسعه‌دهندگان را به سویش جذب می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این سیستم‌عامل پیشنهاد می‌کنم این پست از پرهام را بخوانید.
- گنو/لینوکس: در واقع هر پیشرفتی که در دنیای امروز کامپیوتر‌ها می‌بینید، از صدقه سر وجود این سیستم‌عامل است. شعار طرفدارنش این است که: محدودیت شما در لینوکس محدودیت خلاقیتتان است. و این بهترین جمله‌ای است که می‌تواند این سیستم‌عامل را به حد غایت توصیف کند. هزینه‌اش رایگان است و قابلیت شخصی سازی‌اش نامحدود. هر چقدر بیشتر یاد بگیریدش، برایتان دوست داشتنی‌تر می‌شود. شما با لینوکس قابلیت انجام هر کاری را که کامپیوترتان برایش طراحی شده را دارید! برنامه‌هایی که توسط هکر‌های مختلف در سرتاسر جهان نوشته شده‌اند، شما را با مجموعه‌ای بی‌نظیر از نرم‌افزار‌های مورد نیاز‌تان روبرو می‌کند.
شاید شما هم از آن دسته باشید که فکر می‌کنند سیستم‌عامل‌ها یا ویندوزند یا لینوکس! اما اشتباه می‌کنید! این دنیا بزرگ‌تر از این حرف‌هاست، در‌واقع خیلی بزرگ‌تر. حالا نوبت شماست که جرأت انتخاب داشته باشید. برای یک انتخاب خوب پیشنهاد می‌کنم، سیستم عامل‌های مختلف را تست کنید. BSD، Mac OS، لینوکس ، هر کدام را که احساس کردید ممکن است همان باشد که دنبالش هستید را تست کنید! (تستش آنقدر‌ها هم سخت و پر دردسر نیست، در ادامه به توضیح یک روش می‌پردازم)
اگر هدفتان لینوکس است، توزیع مناسب خودتان را انتخاب کنید! هر چقدر هم که این توزیع‌ها را تست کنید، باز هم یک توزیع با یک ایدئولوژی جدید پیدا می‌شود که ندیده باشید. اما خوب شما نیاز به تست همهٔ آن‌ها ندارید. آن‌هایی را انتخاب کنید که می‌توانید آموزش‌های بیشتری برایشان بیابید. پیشنهاد‌های من به ترتیب این‌ها هستند:
- پارسیکس که قبلاً مفصلاً در موردش بحث کرده‌ام.
- آرچ که دوست خوبم ایمان در موردش نوشته، و همچنین کتاب بسیار عالی‌ای را برای این توزیع تهیه کرده.
- دبیان، یک توزیع با عظمت که همین عظمتش می‌تواند کمک زیادی در یاد‌گیری به شما داشته باشد!
- اسلکور توزیع محبوب من که راهنما‌هایش در ذاتش پنهان شده‌اند!
virtualbox روی مک در حال اجرای ویندوز ۷
تایپ کردن یاد بگیرید:
این بند ممکن است به بعضی‌هاتان بر بخورد! ولی به هر حال این مشکل تایپ بلد نبودن ایرانی جماعت اینقدر زیاد است که ایشان همت کرده‌اند و برنامه‌ای نوشته‌اند که می‌تواند در صورت تایپ با layout اشتباه، آن را تصحیح کند! تایپ درست می‌تواند به شما یاد دهد که به جای نگاه کردن به انگشتانتان، به مانیتور نگاه کنید تا دیگر از این اشتباهات رخ ندهد! تا دلتان بخواهد، نرم‌افزار آموزشی رایگان در اینترنت یافت می‌شود. بهترینشان به نظر من Tipp۱۰ است.
کار با ترمینال را فرا بگیرید:
هر چقدر هم که با ویندوز کار کنید، خیلی بعید است نیازی پیدا کنید که فقط بتوانید در CMD حلش کنید. اما این واقعیت را بپذیرید، در دنیای دیگر سیستم‌عامل‌ها بلد بودن کار با ترمینال یعنی یک برگ برنده برای شما در مواجهه با مشکلاتتان (در حد آس در حکم!).
یاد گرفتن این دو گزینهٔ آخر، به خوبی به شما نشان می‌دهد که ماوس با وجود راحتی کارش، چقدر ضعیف‌تر از کیبورد است!
نمونه‌ای از ترمینال
نرم افزار‌های جایگزینتان را معین کنید:
حالا دیگر می‌دانید مزیت این مرحله چیست. بعضی نرم‌افزار‌ها مانند همین Tipp۱۰ که معرفی کردم قابلیت حمل خوبی دارند و می‌توانند در بیشتر سیستم‌عامل‌ها اجرا شوند. برخی مانند nero یا Microsoft Office مختص ویندوزند و شما باید همتایانشان را در سیستم‌عاملتان مورد استفاده قرار دهید. پس بهتر است از همین الان آن‌ها را بشناسید. بعضی دیگر هم مانند Photoshop هنوز هم همتایی ندارند. شاید الان بعضی در جواب بگویند Gimp ولی خوب این عده احتمالاً نمی‌دانند فتوشاپ چیست! اما خوب برای این هم یک راه حل تکراری دارم. من روی یک ماشین مجازی ویندوز نصب کرده‌ام تا چنین نرم‌افزار‌هایی را در لینوکسم داشته باشم. انتظار لود ویندوز کمترین بهایی است که می‌توان برای استفاده از همچین نرم‌افزاری پرداخت!
در انجمن‌ها فعال باشید:
نه برای سؤال کردن، بلکه برای جواب دادن! بله. شما در انجمن‌ها با یک مجموعهٔ بی‌پایان از سؤالات روبرو هستید که کنجکاوی برای یافتن جوابشان می‌تواند بهترین آموزش برایتان باشد.
مهاجرت کنید:
حالا دیگر به حد کافی در سیستم عامل جدید پیشرفت کرده‌اید. وقت وداع سختی با مایکروسافت است. این‌جاست که به جرأت بیشتری نیاز دارید. پیشنهاد می‌کنم به یکباره این کار را انجام ندهید. و همیشه یک نسخه از ویندوز را کنار دستتان داشته باشید. این امر می‌تواند خیالتان را جمع‌تر کند!
مهاجرت نکنید:
اگر گزینه‌های بالا نتوانست کمکتان کند، یا اصلاً دلیلی نیافتید که از مایکروسافت دل بکنید، اینقدر عزت نفس داشته باشید که روی انتخاب خودتان باقی بمانید. اگر ویندوز مایکروسافت هر آنچه که می‌خواهید را برایتان فراهم می‌کند، چه دلیلی دارید که مهاجرت کنید؟
Linux Review
