پایه ی گاهشماری باستانی ایران

[gitapwyesh]

1. [FONT=&quot] هرمزد ([/FONT][FONT=&quot]خداوندهستی بخش دانا[/FONT][FONT=&quot])[/FONT]
2. [FONT=&quot] بهمن ([/FONT][FONT=&quot]پندار و خرد نیک[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
3. [FONT=&quot] اردیبهشت ([/FONT][FONT=&quot]بهترین راستی[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
4. [FONT=&quot] شهریور ([/FONT][FONT=&quot]شهریاری نیرومند[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
5. [FONT=&quot] اسپندارمذ ([/FONT][FONT=&quot]فروتنی[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
6. [FONT=&quot] خرداد ([/FONT][FONT=&quot]تندرستی و رسایی[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
7. [FONT=&quot] امرداد ([/FONT][FONT=&quot]بی‌مرگی[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
8. [FONT=&quot] دی ب آذر ([/FONT][FONT=&quot]آفریدگار[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
9. [FONT=&quot] آذر ([/FONT][FONT=&quot]آتش[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
10. [FONT=&quot] آبان ([/FONT][FONT=&quot]آب[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
11. [FONT=&quot] خور ([/FONT][FONT=&quot]آفتاب[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
12. [FONT=&quot] ماه ([/FONT][FONT=&quot]ماه[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
13. [FONT=&quot] تیر ([/FONT][FONT=&quot]ستاره ی تیر[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
14.[FONT=&quot] گوش ([/FONT][FONT=&quot]جهان، هستی و زندگی[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
15. [FONT=&quot] دی ب مهر ([/FONT][FONT=&quot]آفریدگار[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
16. [FONT=&quot] مهر ([/FONT][FONT=&quot]دوستی و پیمان[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
17. [FONT=&quot] سروش ([/FONT][FONT=&quot]فرمانبرداری[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
18. [FONT=&quot] رشن ([/FONT][FONT=&quot]دادگری[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
19. [FONT=&quot] فروردین ([/FONT][FONT=&quot]فروهر، پیشرو[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
20. [FONT=&quot] بهرام ([/FONT][FONT=&quot]پیروزی[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
21. [FONT=&quot] رام ([/FONT][FONT=&quot]خوشی[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
22. [FONT=&quot] باد ([/FONT][FONT=&quot]باد[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
23. [FONT=&quot]دی ب دین ([/FONT][FONT=&quot]آفریدگار[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
24. [FONT=&quot]دین ([/FONT][FONT=&quot]وجدان بینش درونی[/FONT][FONT=&quot])‌[/FONT]
25. [FONT=&quot]ارد ([/FONT][FONT=&quot]خوشبختی دارائی[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
26. [FONT=&quot]اشتاد ([/FONT][FONT=&quot]راستی[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
27. [FONT=&quot]آسمان ([/FONT][FONT=&quot]آسمان[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
28. [FONT=&quot]زامیاد ([/FONT][FONT=&quot]زمین[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
29. [FONT=&quot] ماراسپند ([/FONT][FONT=&quot]گفتار نیک[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT]
30. [FONT=&quot]انیران ، [/FONT][FONT=&quot]انارام[/FONT][FONT=&quot] ([/FONT][FONT=&quot]نور جاوید[/FONT][FONT=&quot]) [/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]پنجه (اندرگاه) [/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]1. [/FONT][FONT=&quot]اَهْنَوَدگاه[/FONT]
[FONT=&quot]2. [/FONT][FONT=&quot]اَشْتَوَدْگاه[/FONT]
[FONT=&quot]3. [/FONT][FONT=&quot]سْپَنْتْمَدگاه[/FONT]
[FONT=&quot]4. [/FONT][FONT=&quot]وُهوخْشَتْرَگاه[/FONT]
[FONT=&quot]5. [/FONT][FONT=&quot]وهیشْتْواشْت‌گاه.[/FONT]
[FONT=&quot]ماه ها [/FONT]

[FONT=&quot]پهلوی[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]فْرَوَهْر[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]ارتَ-وَهیشتَ[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]‌خردات[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]تیشْتَر[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]اَمُردات[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]شَتْریوَر[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]مهر-میتْرْ[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]آبان[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]اتور- (آتخش )[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]دَذْو[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]وهومن[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

[FONT=&quot]سِپَندارمَت[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

 

[mani24]

گاه شمار چهارده هزار ساله ایران​

برپایه سنگ نبشته ها و متون باستانی ایرانی ,که برخی به یازده هزار سال پیشاز میلاد مهر اشکانی (مسیح) است, ایرانیان بنیانگزار دانش ستاره شناسیبوده و نام ماه ها وسال ها و روز ها و هفت روز هفته توسط آنان نام گذاری شده است . ایرانیان باستان ,بر پایه باورهای آیینی خود و احترامی که بهجانوران داشتند , هر دوره یی را به 12 دوره تقسیم کردند وبرای هر دوره نامحیوانی گذاشتند که بعد ها این نامگذاری را دیگر اقوام همچون مغولاناویغوری گرفتند و برای هرسال ,نام حیوانی را نهادند . ایرانیان باستانهمچنین سال را به 365 روز و52 هفته و هر هفته را هفت روز تقسیم کرده وبرای هر روز هفته نامی و برای سی روز ماه,نام هایی را بر پایه ی باورهایآیینی مزدایی و مهری گذاردند . در این نوشتار به شرح معانی و مفهوم نامسال ها وماه ها وهفت روز هفته و مسایل گاه شماری جهان آغاز از کهن ترینازمنهی تاریخی تا به امروز می پردازیم.







منطقه البروج
گذشتهاز حرکت روزانه ای سپهر ستارگان -فلک ثوابت - که همه ی ستارگان ثابت درآن شریک هستند ,خورشید وماه وسیارگان ,نسبت به ثوابت , حرکتی آهسته تر ومخصوص به خود دارند . این همیشه در کمربند دائره البروجی یا منطقهالبروج , که حاوی صورت های فلکی برج هاست , نوسان می کنند . صور تهایبرج های دوازده گانه به دوزاده بخش مساوی تقسیم می شود که عبارتند از:
بره , گاو , دوپیکر = حمل , ثور , جوزا
خرچنگ , شیر , خوشه=سرطان, اسد ,سنبله

هریکاز بخش های دوازده گانه ی منطقه ابروج به سی درجه تقسیم می شود وبنابرایندور کامل آن سیصد و شصت درجه است. هر درجه به شصت دقیقه و هر دقیقه به60ثانیه و تا آخر تقسیم می شود.

درایران باستان ,سال خورشیدی ثابت ,با تقسیمات مختلف از لحاظ ماه , مورداستفاده قرار گرفته است . مهمترین تقسیمات ای سال ,تقسیماتی است که برمبنای مدت
سیرمرکز قرص خورشید در هریک از بروج دوازده گانه به عمل آمده و لذا سال به12 برج تقسیم شده که روز ها هر ماه بر حسب مدت سیر قرص خورشید در بروج باهم اختلاف دارند .
اززمان رصد زردشت ,ترتیب دیگری در تقسیمات داخلی سال خورشیدی ثابت وجوددارد که به 12 ماه سی روزی و پنج روزی پنجه در کبیسه در آخر سال تقسیم شدهاست. این که به سال نوروزی شهریاری یا ملکی یا سلطانی یا ملکانشاهی نامیدهشده ,دارای ماه هایی به نام زیر بوده:

1-ماه نو 2-نوبهار 3- گرمافزا
4-شب افزون 5-جهانتاب 6- جهان آرای
7- مهرگان 8- خزان 9- سرمافزای
10- شب افروز 11-سرما فزا 12-روز افزون

 

[mani24]

هزاره دوازده گانه
ایرانیانباستان ,به یک دوره بزرگ 12 هزار سالی که شامل 12 دوره ی هزار سالی بودهمعتقد بوده اند . این هزاره های دوازده گانه ,هرکدام دارای نام ویژه ایی
بودهو در تقویم ها روز آغاز هزاره مشخص نموده اند. سالی که در این هزاره ها بهکار برده اند , سال 365روزی بوده است ودر تاریخ گذاری رویدادها ,علاوه برمبدا گوناگونی که بوده , اغلب با اول هزاره نیز تاریخ گذاری می شده است.
هزار دوازده گانه به شرح زیر است :
1-هزارهبره یا حمل بدونلقب روز اول هزاره آدینه
2-هزارهگاو یا ثور ----- پنجشنبه بوده
3-هزارهدوپیکر,جوزا ----- چهارشنبه بوده
4-کرزنک,سرطان ----- سه شنبه بوده
5-شیر,اسد کیومرث دوشنبه بوده
6-خوشه,سنبله هوشنگ یکشنبه بوده
7-ترازو,میزان جم شنبه بوده
8-کژدم,عقرب دهاک آدینه بوده
9-نیمسب,قوس فریدون پنجشنبه بوده
10-بز,جدی زردشت چهارشنبه بوده
11-دول, دلو اخشیتاره سه شنبه بوده
12ماهی,هوت اخشیت اره مار دوشنبه بوده

 

[mani24]

هزاره دوازده هزاره پایان جهان تصور می شده است.

دوره ها
ایرانیان,به جز هزار ها ,شش دوره ی 1508 سالی نیز داشته اند که با آنها تاریخگذاری کرده اند. معمولا تاریخی که از مبدا دوره های شش گانه(1508سالی)
به کار رفته ,به تاریخ ادوار آفرینش موسوم بوده و اغلب وقایع مهم را با این دوره ها تطبیق داد ه اند .
ادوارآفرینش از جمع اولین روز فروردین و اعتدال بهاری شروع می شود وروز های این سال ها از صبح تا صبح روز دیگر است . مشخصات این دوره ها :

1-دوره ی اول سال اولدوره :سال سگ روزاول دوره:شنبه
2-دورهی دوم سال اول دوره: سال مار روزاول دوره:سه شنبه
3-دوره ی سوم سال اول دوره :سال موش روزاول دوره:آدینه
4-دوره ی چهارم سال اول دوره :سال گوسفند روزاول دوره:دوشنبه
5-دوره ی پنجم سال اولدوره : سال پلنگ روزاول دوره:پنجشنبه
6-دوره ی ششم سال اول دوره : سال مرغ روزاول دوره:یکشنبه


نامدوره های 12 سالی جانوری در کهن ترین تقویم های یافت شده در تورنان,با نامهای ایرانی آن دیده می شود . این دوره ی 12 سالی جانوری ,چند قرن پیش اززایش مهر(میلاد)از ایران به چین رفت واکنون به غلط آن را به نام های ترکی!!به سال های ترکی !!می نامند.این دوره ی از کهن ترین ایام در ایران رواجداشته و سال اول هزاره ی اول از دوره ی 12 هزار سالی و سال اول مبدا تاریخگذاری یزگردی باستانی (یزگردی یعنی خدایی والهی.ربطی به پادشاهی یزگردندارد.)وسال اول رصد زردشت با سال موش, یعنی سال اول این دوره شروع می شود.و معلوم می شود که این دوره با این سه تاریخ میزان بوده.


سال های جانوری ایران باستان
1- موش 2 - گاو 3- پلنگ
4- خرگوش 5- نهنگ 6- مار
7- اسب 8- گوسفند 9- میمون
10- مرغ 11- سگ 12- خوک
معانی و علل نام گذاری سال های جانوری در ایران باستان

 

[mani24]

درایران باستان,هر جانوری سمبل چیزی بوده و معنی مفهوم خاصی داشته است که برپایه ی این معانی ,برای هر دوره در سال,نام جانوری بر آن اطلاق شده است.

1-موش:
معانی سمبلیک :آبستنی,انهدام,بی نظمی,پلیدی قریب الوقوع ,ترسویی,تولید مثل,فقر , مرگ
2-گاو
معانی سمبلیک:آگاهی ,انرژی تولید کننده,باروری, پایداری ,تحمل,توانمندی ,...

3-پلنگ:
معانی سمبلیک:پنهان کاری ,پیروزی, چالاکی ,سرعت,شجاعت
همچنین:حیله گری ,دزدی,درنده خویی,شهوت ,کسی که ضربه ناگهانی می زند ,گوشتخواری,گناه.

4-خرگوش:
معانی سمبلیک:آبستنی, آوراگی ,بی ثباتی ,بیداری ...

5-نهنگ:
معانی سمبلیک:احساسات تند , بزرگی,تنومندی,شهوت,فریب کاری ,نیروی فاقد تفکر وتعقل .

6-مار:
معانیسمبلیک:آۀت* رجولیت, دوجنسی ,بی وفایی ,پلیدی ,تجدید حیات ,حیلهگری,خیانت,شیطان ,عقل ,نیروهای متضاد,تجلی الهی ,دایره ی جهانی ,تندرستی,...

7-اسب:
معانیسمبلیک :آزادی,اندام زیبا ,انرژی خورشیدی ,بخشندگی ,پایداری,پیروزی,تحمل,حرکت,حس شنوایی,خیر خواهی ,دانش,زمان,سپاس گذاری وقدرانی,...

8-گوسفند
معانی سمبلیک:آرامی ,بی ارادگی,بی غل وغشی,بی گناهی ,احساسات,ترسویی,حماقت,خجالت,زندگی اجتماعی ,...

9-میمون:
معانی سمبلیک:بدخواهی,چابلوسی,تقلید,زبان رسانی ,سرقت ناچیز,شهوت رانی,شهوت پرستی,کینه ورزی.

10-مرغ:
معانی سمبلیک:اصل مادنیگی*,صرفه جویی,مراقبت مادرانه,مشیت الهی

11-سگ:
معانی سمبلیک:جرات, چابلوسی,حمایت,دوست انسان,صداقت,صمیمیت,فداکاری,کنجکاوی متنفر از گربه, مهربانی ,...

12-خوک:
معانی سمبلیک:پرخوری,تنومندی,جهالت,حرص و طمع,سستی,شکم پرستی,شهوت,فاقد لطافت و محبت,کثافت.

 

[mani24]

نام ماه های ایرانی ومعانی آن ها

فروردین:فروهر,نیروی پیشرفت.
فروردیننام یکی از ایزدان باستان است . در اوستایی فروشی ودر پهلوی فرورتین آمدهاست. صورت دیگر این واژه در پهلوی فروهر ودر فارس فرور است.

برگردان

*
فروهرهای(ارواح) نیک توانای خوشبختی افزای پاکان را می ستاییم که در همس پت مد (بهمعنی برابر بودن روز وشب )گاه برای آگاهی یافتن از خاندانشان همچنین بهیاری می آیند .«آگاه در ده شب در این جا به سر می برند .»
شبفرود آمدن فروهر ها در دوران باستان به شب قدر نامی بود . همین بند درقرآن نیز آمده است. سوره ی قدر :انا انزلنا فی لیله القدر ... ما فروفرستادیم در شب قدر توچه می دانی این شب قدر چیست .شب قدر شبی است که ازهزار شب بالتر است .در این شب فرشتگان وفروهرها فرود می آیند به فرمانخداوند برای کارهایی مهم .وتا هنگام سپیده درود می فرستند.
این باور ایرانیان بدین گونه در قرآن نیز تکرار شده است .
ازنوشته وابسته به آوستا,وآیین ایران باستان چنین بر می آید که آهورامزداجهان وجهانیان را در شش روز آفریده ,اما این شش روز پشت سرهم نبوده ,بلکهدر
ماههای جدا از هم ودر فصل های سال بوده است.
این شش روز ,در نامه های باستانی ,به نام شش گاهان بار یاد شده است که به هنگام باروبر است.

شش گاهبنار

.
ایرانیاندر این شش گاهنبار که روزهای آفرینش است , انجمن های سور ومهمانی فراهم میآوردند و همه گرد هم آمده اند وداد ودهش می کردند و نماز ونیایش میخواندند و بدین سان سپاس داد های اهورامزدا را به جا می آوردند .
باربربا سروده بند11 های او برخی دیگر از بخش های یسنا , هر ماه سی روز و هروزنام ویژه ای دارد . چون یال خورشیدی 365 شبانه روز نزدیک به یک چهارم است,از این رو پس از دوازده ماه که برابر گفته یسنا 360 روز می شود ,پنج روزخوردهایی زیاد می ماند که در اوستا نام ویژهای دارند.این پنج روز خوردهایدر پهلوی بهیزک ودر فارس پنجه می گویند .بهیزک برابر است با واژ ه کبیسهکه روز زیادی را می رساند . روزهای بهیزک یا پنجه در سه سال پنج روز
است ولی در سال گردآوری خورده های بازمانده یا ساعات زیادی ,شش روز می شود که روز ششم در پهلوی اورداد می گویند به معنی زیادی است.

گاهنبار سیاره ی کوکب برج ماه های سال دینی تاریخ میلادی
میدیورزم گاه ماه 2اردی بهشت ماه 20آوریل ,19مه
میدیوشهم گاه مشتری 4تیرماه 19ژوئن,18ژوئیه
پیتی شهم گاه عطارد 6 شهریور ماه 18اوت,16سپتامبر
ایاسرم گاه زحل 7مهر ماه 17سپتامبر,16 اکتبر
مید یاریم گاه مریخ 10 دی ماه 16دسامبر,14ژانویه
همس پت میدیم گاه زهره 12 پس از اسفند ماه 14فوریه,20مارس


2-اردی بهشت :بهترین راستس,بالاترین اشویی وپاکی.
اردیبهشت یکی از بزرگترین امشاسپندان آیین مزدایی که در جهان خاکی نگهباندرستی,پرهیز کاری ,پارسایی,تقوا,تقوس,پاکی ,نظم سرانجام اخلاق است.

3-خرداد:رسایی ,تندرستی.
خردادنام یکی از امشاسپندان یا میهین فرشتگان آیین مزدایی است. در پهلوی نامخرداد خوردت یا هوردت آمده است. وظیفه ی جهانی این امشاسپند ,نگهبانی آبها و وظیفه ی مینوی او, سلامت وشادمانی بخشیدن به نیکو کاران است.

4-تیر:تشتر ,ستاره ی باران
درپهلوی این نام تیشتر آمده در فارسی تیر با تشتر است. تشتر نام ایزد بارانونام ستاره ی باران است. تشتر سرور ستارگان است و هیچ پری و جادویی نمیتواند به او آسیب برساند.

5-مرداد :بی مرگی , جاودانی
امردادانام یکی از امپشاسپندان یا مهین فرشتگان آیین مزدایی است. امشاسپند امرداددر جهان مینوی نمودار جاودانگی و در جهان مادی ونگهبانی گیاهان را بر عهدهدارد.

6-شهریور:پادشاهی آرزو شده ,کشور خواسته شده,فرمانروای شایسته باور .
شهریورنام چهارمین امشاسپند(فرشته ی ) آیین مزدایی است. ودر جهان مینوی نمودارقدرت و سلطنت ایزدی ئ فر* و شکوه شهریاری ودر جهان مادی نگهبان فلزات است.

7-مهر :عهدوپیمان ,فروغ خورشید,مهر ومحبت.
مهر,نام یکی از ایزدان آیین مزدایی است. مهراز خدایان مادینه ی آریایی است.ودر کتاب ویدان هندوان آریایی ها نام اورا باوارونا آمده است . واروناخدای آُمان وشب است ومهر ,خدای فروغ و روشنایی است.
درگاه شماری ایران باستان ,نام ماه هفتم سال خورشیدی ,و روز شانزدهم هر ماه,که برابری نام ماه و روز بوده ,جشنی بر پا می شده که آن را مهرگان میگفته اند . در میان گلها,گل همهی شکو فها به ایزد مهر اختصاص دارد .دردوره ی اشکانی ,آیین مهر دین رسمس شد*.
درباره ی شخصیت مهر یا مسیحا چنین آمده , مهر شب یکشنبه 25 دسامبر زاییده شدودر شصت وچهار سالگی جهان را بدرود گفت. آیین مسیحت یا شخصیت عیسی مسیح,همان مهر اشکانی است.وسال میلادی نیز سال زایش مهر می باشد . روز 26دسامبر (اول ژانویه) میلاد مهر است که تا کنون به نام عیسی مسیح عید گرفتهمی شود . اول سال در اروپا,تا دو قرن پیش ,روز 25 مارس بوده است.
تقویم گریگوری بر اساس سال دینی است,لزوما ذکر حقیقت در اینجا بی مورد نیست که اساس وپایه ی تقویم عیسویان ایرانی است.
درنوشته معنوی که در غار تورفان پیدا شده , مانی , پیغمبر ایرانی که نام اودر قرآن نیز آمده در صده سوم زایش مهر ,از مهر چنین یاد کرده است:مهرفرستاده ی بزرگ ایزدان آورنده ی کیش برگزیدگان بود .
شبیلدا یا یل زاد ,زاد شب ایزد مهر است و بابا نوئل مسیحان همان ایزد مهرایرانی است. همه ی آیین آداب مسیحت, برگرفته از آیین مهر است. حتی انجیلهای عیسویان نیز توسط ایرانیان نوشته شده است.

8- آبان : آبها
آبان,یکیاز نام های ایزد آب است . یشت پنجم کتایب یشت ها از اوستا , که به نامآبان یشت نامیده می شود , در ستایش وبزرگداشت ایزد آب است.

9-آذر :آتش,نام ایزد نگهبان آتش است.
ایزدآذر در اوستا ,به سبب اهمیت مقام ,پسر آهورامزدا خوانده شده استدریسنا,هات25 آمده :آذر ,پسر آهورامزدا را می ستائیم .هات 62,از کتاب یسنا,درباره ی نیایش آذر است. در زامیاد یشت,ایزد آذر ,یکی از فرشتگانی است کهاز طرف سپنت مئنو( اهورامزدا ) برای بدست آوردن فر به دست نیامدنی ,بایاران انگره مئنو(اهریمن ) مبارزه می کند .
برخیمغرض به غلط زردشتیان را آتش پرست می دانند . در حالی که زردشت آذر فروغیاز انوار خداوند دانسته است. در قرآن نیز همین گفته ی زردشت تکرار شده,الله نور السموات والرض :خداوند نور وفروغ آسما ن ها و زمین است.

10-دی :دادار,آفریدگار
دی ,یکی از نام های اهورا مزدا استو در اوستا به صورت دتوش آمده است .

11-بهمن: اندیشه ی نیک
بهمن,نام یکی از بزرگترین امشاسپند یا مهین فرشتگان آیین مزدایی است .

12-اسفند :فروتنی مقدس ,مهر پاک.
سپندارمد,نامیکی از میهن فرشتگان یا امشاسپندان آیین مزدایی است. درفارسی به نام هایسپندارمد ,اسپندارمذ,اسفندار مد ,اسفند به کار رفته است.



هفته در ایران باستان
کوتاترین دوره نجومی دستگاه ایران ,هفته است که شمار روز های آن با هفت جرمآسمانی و چهره ها ی ماه و سیر آن در منازل بیست وهشت گانه ارتباط دارد وحلقه ی اتصال سال های خورشیدی به قمری است و اگر این حلقه چند روزینبود,تعیین مبدا هزاره ها و دوره ها وتاریخ های محود شدهبا دقت واطمینانشکا پیدا می کرد* .
درسنگ نبشته یی که در مزار مرد کوهستان ایراک به دست آمده وتوسط نگارنده =ترجمه شده ,به هفت روز هفته اشاره شده است. این سنگ نبشته متعلق به11 هزارسال پیش از زایش مهر است. ای سنگ نبشته روز های هفته این گونه آمده است:
کیوان شید=شنبه
مهر شید=یکشنبه
مهشید=دوشنبه
بهرام شید=سه شنبه
تیر شید=چهار شنبه
اورمزد شید=پنج شنبه
ناهید شید =آدینه
روزهای هفته رومیان و مسیحیان,به دوران مهر پرستی ایران باستان برمی گردد.در اینجا این نام ها آورده می شود :
یکشنبه=روزخورشید sun s day=در زبان انگلیسی,sundayسان واژه ایی اوستایی ومادی استکه بهخورشید گفته می شود .سان و مهر ومیترا وخورشید یکی است.
دوشنبه:روز ماه moon s day=در زبان انگلیسی:moomday
سه شنبه: روز مریخ mars s day= در زبان فرانسه:mardi
چهارشنبه روز عطارد mercury s day=در زبان فرانسه:mercredis
پنجشنبه:روز مشتریjupiter s=در زبان فرانسه:jevdi
آدینه:روز زحل venvs day=در زبان فرانسه:vendredi
شنبه:روز زحل saturn s day=در زبان انگلیسی :saturday
سران قوم یهود نیز,تقسیم بندی ایام به هفت روز هفته را از رومیان فراگرفته و به آن جنبه مذهبی بخشیده اند.

نام ایرانی کهن هفت روز هفته نام پهلوی سیاره ویژه روز
---- کیوان زحل
آهورامزدا مشتری هرمزد
ورثراغنا مریخ ورهران
میترا مهر خورشید
آناهیتا اناهید زهره
تیرا تیر عطارد
ماه ماه ماه



ریشه یابی نام فصل(چهره)های سال
بهار:وهار و وهشیت:بهشت
واژهبهار از واژه بهشت آمده است. به معنی فصل برتر و پرگرل وزیبا .در کردیاورامی نیز هنوز به بهار ,وهار می گویند که از واژه وهشیت اوستایی گرفتهشده است.

تابستان:تاوستان:در کردی:هاوین
هاویندر کردی به معنی بسیار گرم است که این واژه در عربی مبدل به حاویه,یکی ازطبقات جهنم شده است. تابستان از تاب وگرمی آمده است. تاب به معنی روشنیوگرمی وستان به معنی زمان است.

پاییزخزان پای ایز:پای ریز: ریزش به پای
در پهلوی پادیج آمده است.منظور ریزش برگ در ختان به زیر پای است.

زمستاندر کردی :زوسان وزستان
زم در اوستایی به معنی سرما آمده . زمستان یعنی فصل سرما
زمزمه نیز از سرمای شدید آمده که در این هنگام کسی که سرمای شدیدی را حس کی کند,لب هایش زمزمه می کند. یعنی سرما مزمزه می کند.

نویسنده : علیرضا پودات
منبع : كتاب گاه شمار چهارده هزار ساله ایران