چوبین
عضو جدید
نفوذ نقش های معماری اسلامی بر بناهای امریکایی
[FONT="]
این مقاله ترجمه ایست از مقاله[/FONT] Islamic Architecture and West که در شماره اخیر مجله The San Francisco Chronicleبه چاپ رسیده است.
[FONT="]
این مقاله ترجمه ایست از مقاله[/FONT] Islamic Architecture and West که در شماره اخیر مجله The San Francisco Chronicleبه چاپ رسیده است.
بیشتر شهرهای ایالات متحده دارای ساختمان هایی با تقلید از طراحی اسلامی هستند
جاناتان کوریل(۱)
مینورو یاماساکی(۲)، مهندس معمار آمریکایی در سال ۱۹۶۱، یک سال پیش از طراحی برج های دوقلو مرکز تجارت جهانی، طرحی بسیار کوچک تر را که تاثیر فراوانی بر نمای آفرینش جدید او در شهر نیویورک گذاشت به پایان رسانید.
این طرح ۶٫۰۰۰ مایل آن طرف تر در عربستان سعودی قرار داشت که او در دهه بعد بارها از آن دیدن کرد. ظاهر مرکز تجارت جهانی به روشنی نشان می دهد که یاماساکی وجوهی از طراحی اسلامی را در برج های دو قلو به کار برده است.
جاناتان کوریل(۱)
مینورو یاماساکی(۲)، مهندس معمار آمریکایی در سال ۱۹۶۱، یک سال پیش از طراحی برج های دوقلو مرکز تجارت جهانی، طرحی بسیار کوچک تر را که تاثیر فراوانی بر نمای آفرینش جدید او در شهر نیویورک گذاشت به پایان رسانید.
این طرح ۶٫۰۰۰ مایل آن طرف تر در عربستان سعودی قرار داشت که او در دهه بعد بارها از آن دیدن کرد. ظاهر مرکز تجارت جهانی به روشنی نشان می دهد که یاماساکی وجوهی از طراحی اسلامی را در برج های دو قلو به کار برده است.
این الگوبرداری بیش از هر کجا در پایه های دو برج به چشم می خورد که با قوس هایی نوک تیز مانند آنچه در مساجد و سجاده ها وجود دارد احاطه شده است. بنابر گفته لوری کر(۳)، مهندس معماری که آثار یاماساکی را مورد مطالعه قرار داده است محوطه مقابل برج ها نسخه ای از صحن های شهر مکه، مقدس ترین مکان مسلمانان به شمار می رود.
شخص یاماساکی نیز محوطه مرکز تجارت جهانی را که مانند مکه شبیه به فواره ای گرد با نقاطی برای نشستن است این گونه توضیف می نماید: “مانند بیابان، این محل حیاطی صاف است تا مردم بتوانند چند دقیقه ای را به منظور کاهش از فشارها و یکنواختی های یک روز عادی کاری در آن بگذرانند.”به مدت ۲۹ سال – از زمانی که نخستین برج مرکز تجارت جهانی در سال ۱۹۷۲ به پایان رسید تا ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ که دو هواپیمای ربوده شده این دو ساختمان را با خاک یکسان کردند – آگاهی عمومی کمی نسبت به این نکته وجود داشت که بلندترین و قابل رویت ترین برج های نیویورک نشان دهنده علاقه یاماساکی به معماری اسلامی بودند.
شخص یاماساکی نیز محوطه مرکز تجارت جهانی را که مانند مکه شبیه به فواره ای گرد با نقاطی برای نشستن است این گونه توضیف می نماید: “مانند بیابان، این محل حیاطی صاف است تا مردم بتوانند چند دقیقه ای را به منظور کاهش از فشارها و یکنواختی های یک روز عادی کاری در آن بگذرانند.”به مدت ۲۹ سال – از زمانی که نخستین برج مرکز تجارت جهانی در سال ۱۹۷۲ به پایان رسید تا ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ که دو هواپیمای ربوده شده این دو ساختمان را با خاک یکسان کردند – آگاهی عمومی کمی نسبت به این نکته وجود داشت که بلندترین و قابل رویت ترین برج های نیویورک نشان دهنده علاقه یاماساکی به معماری اسلامی بودند.
این ارتباط در هیچ لوحی نگاشته نشد. هیچ ادبیاتی آن را نستود. خود یاماساکی هم آن را اعلام نکرد، هرچند که در “حیاتی در معماری”(۴)، زندگی نامه شخصی اش در سال ۱۹۷۹ که تمجید خود را از قوس های اسلامی بیان کرده و تصاویری را از طرح های مهمش به ثبت رسانده بود عکس هایی را قرار داد که الگوی طراحی تحت تاثیر معماری اسلامی او را نشان می داد.
نظار السید، استاد معماری دانشگاه برکلی کالیفرنیا که به مدت دو سال همراه یاماساکی بر روی یک طرح دیگر کار کرد می گوید: “ذهنیت کمان های نوک تیز و جناغی به زیبایی در مرکز تجارت جهانی دیده می شود. استفاده از آن در مرکز تجارت جهانی که بعدها توسط هواپیما ربایان به عنوان نمادی از سرمایه داری غربی شناسایی شد عجیب به نظر می رسد.”
هر چند ممکن است مرکز تجارت جهانی برجسته ترین نمونه از معماری تحت تاثیر اسلام در ایالات متحده بوده باشد، با این وجود نمونه های شایان ذکر دیگری نیز در همه شهرهای بزرگ آمریکایی وجود دارند.
تاتر آلکازار(۵) در سانفرانسیسکو تقریبا یک بنای پر زرق و برق با معماری اسلامی به شمار می رود. هتل سیتی کلاب برکلی در شهر برکلی به طراحی جولیا مورگان به روشنی از معماری مغرب تاثیر گرفته است. و اساتید می گویند که مارین کاونتی سیویک سنتر(۶) سان رافائل(۷) با گنبد آبی رنگ مسجد مانند و آنتن برجی آن که یادآور گلدسته ها است قریحه ایرانی و اسلامی را به نمایش می گذارد.
تاتر آلکازار(۵) در سانفرانسیسکو تقریبا یک بنای پر زرق و برق با معماری اسلامی به شمار می رود. هتل سیتی کلاب برکلی در شهر برکلی به طراحی جولیا مورگان به روشنی از معماری مغرب تاثیر گرفته است. و اساتید می گویند که مارین کاونتی سیویک سنتر(۶) سان رافائل(۷) با گنبد آبی رنگ مسجد مانند و آنتن برجی آن که یادآور گلدسته ها است قریحه ایرانی و اسلامی را به نمایش می گذارد.
فرانک لوید رایت(۸)، صاحب نام ترین مهندس معمار آمریکا بنای نامبرده را در اواخر دهه ۱۹۵۰ پس از سفری به بغداد جهت انجام ماموریتی به دستور فرمانروای عراق شاه فیصل دوم طراحی نمود.
رایت که ازایران نیز دیدن کرد به معماری اسلامی علاقه ای دیرینه داشت و زیبایی شناسی ایرانی را عمیقا تحسین می کرد. علاقه او پنهان نبود، اما ۴۰سال پس از مرگ رایت این تمایل در خاطرات جمع آوری شده از وی توسط ایالات متحده به چشم نمی خورد.
رایت که ازایران نیز دیدن کرد به معماری اسلامی علاقه ای دیرینه داشت و زیبایی شناسی ایرانی را عمیقا تحسین می کرد. علاقه او پنهان نبود، اما ۴۰سال پس از مرگ رایت این تمایل در خاطرات جمع آوری شده از وی توسط ایالات متحده به چشم نمی خورد.
در حقیقت تاریخ معماری تاثیر گرفته از معماری اسلامی در ایالات متحده سال ها است که به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است. آغاز آن اگر از معماری مغرب (ثلفیقی از معاری اسلامی و اسپانیایی) چشم پوشی کنیم دست کم به اواخر قرن ۱۹ میلادی باز می گردد.
بناهای مغربی پیش از قرن ۱۸ در ایالات متحده وجود داشتند و در آغاز توسط شهروندان اسپانیایی که به دلیل سال ها حکومت اسلام بر آنها معماریشان از این مذهب تاثیر پذیرفته بود وارد جنوب غرب این کشور شدند.ساختمان های جنوب غرب کشور اغلب با خشت، آجری که در نور خورشید خشک شده بود ساخته می شدند. ادوبی(۹)، معادل خشت در ایالات متحده از نام عربی آن الطوبه برگرفته شده است.
مینا معرفت، مهندس نخبه معماری در کتابخانه کنگره که مدیریت برنامه شهرهای اسلامی آن را بر عهده دارد و تا کنون در دانشگاه های ام آی تی، جان هاپکینز و وسلیان(۱۰) تدریس کرده است می گوید: “معماری آمریکایی تاثیر گرفته از معماری اسلامی، پیشینه ای بسیار قدیمی تر از ساخت مرکز تجارت جهانی دارد.”
پیشینه آن به زمانی باز می گردد که در نیو مکزیکو، تگزاس و کالیفرنیا شاهد معماری اصیل خشتی بودیم. این معماری به طور مستقیم متعلق به مسلمانان اسپانیایی مقیم اسپانیا است. خانه های بومی جنوب غرب تقریبا با خانه های خاور میانه و دنیای اسلام یکسان بودند.”
معماری اسلامی به روشنی ریشه در آداب اسلامی دارد، اما خود واژه آن گونه که در غرب استفاده می شود به سبکی از بنا و طراحی اشاره دارد که از بار مذهبی برخوردار نیست.یاماساکی، رایت و مهندسان معمار دیگر به سادگی به رسم داد و ستدی بین فرهنگی مشغول شدند که طبق آن معماران برای الهام گرفتن به رسوم شکل گرفته در کشورهای دیگر رجوع می کنند.
معماران دنیای اسلام نیز به این کار مبادرت می ورزند و نمونه آن را در قدیمی ترین نمونه بازمانده از معماری اسلامی، گنبد سنگی در اورشلیم می بینیم.این بنا که در سال ۶۹۲ میلادی ساخته شد با موزاییک های دیواری و شکل هشت ضلعی از معماری دوران بیزانس تاثیر گرفته است. با این وجود الگوهای هندسی گلدار، نوشته های قرآنی و نبود هر گونه تمثال انسانی هویت دیداری جدیدی به مسلمانان بخشید.
هر چند طرح های گلدار بسیار پیش از پیدایش اسلام توسط یونانی ها و رومی ها استفاده می شد، مسلمانان برای ایجاد سبک معمای مخصوص به خود این هنر را به سطح جدیدی ارتقا دادند و همین کار را با قوس ها و گنبدهای دوران بیزانس انجام دادند.قوس های نوک تیز به یکی از شاخص های معماری اسلامی تبدیل شد و به عنوان نماد در محراب، جایگاه نماز مساجد که به سمت قبله ساخته می شود، مورد استفاده قرار گرفت.
قوس های نوک تیز و گنبدهای رنگارنگ را می توان در بناهای بزرگ اسلامی سراسر جهان از جمله تاج محل در اگرای هند؛ مسجد سلطان احمد(که مسجد آبی نیز نامیده می شود) در استانبول ترکیه؛ واسلیمی های فیروزه ای مسجد شاه مشهور در اصفهان ایران مشاهده نمود.
قوس های نوک تیز و گنبدهای رنگارنگ را می توان در بناهای بزرگ اسلامی سراسر جهان از جمله تاج محل در اگرای هند؛ مسجد سلطان احمد(که مسجد آبی نیز نامیده می شود) در استانبول ترکیه؛ واسلیمی های فیروزه ای مسجد شاه مشهور در اصفهان ایران مشاهده نمود.
معماری اسلامی، فرهنگ اروپایی را همانگونه که در ساحل دریای آدریاتیک ایتالیا در ونیز دیده می شود حتی بیش از فرهنگ آمریکایی تحت تاثیر قرار داده است.دبورا هاوارد(۱۱)، استاد معماری دانشگاه کمبریج در کتابش “ونیز و شرق” می نویسد که سازندگان قرن های ۱۲ تا ۱۵ ونیز تاثیر فراوانی از معماری اسلامی گرفته اند.
سبک قوس ها، گنبدهای بلند، نقش برجسته های روی دیوار و حتی الگوی راه پله ها به طور مستقیم از جهان اسلام که ارتباط تجاری شکوفایی با ونیز داشت وام گرفته شده بود.بناهای عظیم موجود در ونیز از جمله پالاتزو دوکاله(۱۲) یا قصر فرار که در سال ۱۴۶۰ میلادی بنا شد بر این تاثیر شهادت می دهند.نمونه های جدید تر را می توان در آثار آنتونیو گاودی(۱۳)، معمار بزرگ اسپانیایی مشاهده نمود که به تحصیل در رشته های هنر اسلامی و معماری پرداخت و تا جایی پیش رفت که مایه های آن را در ساختمان های کلیساهای اسپانیایی از جمله صومعه ای در اخیکا(۱۴) اسپانیا به کار گرفت.
برخی از اقتباس های معماری اسلامی در آمریکا تا حدودی عجیب و غریب یا مسخره می شوند. تی پترسن راس(۱۵)، مهندس معمار اهل سان فرانسیسکو که سال ۱۹۱۷ در خیابان ۶۵۰ گیری(۱۶) معبد شراینرز(۱۷) را بنا کرد (بنایی که هم اکنون تاتر آلکازار است) از بیانات اسلامی نیز بر دیوارهای بیرونی آن استفاده نمود و یکی را نیز به زبان عربی نوشت که طبق گفته ها مفهوم آن این بود: “خدا بزرگ است و راس معمار بزرگ است!”
اواسط دهه ۱۹۲۰، گلن کرتیس(۱۸) ساختمان ساز در شمال میامی مقداری زمین خرید و شهر کاملی با ساختمان های مغربی ساخت. طبق طرح کرتیس، همه خانه های اپا – لوکا(۱۹) فلوریدا دارای گنبد و گلدسته بودند. این شهر با نام های “بغداد جنوب” یا “بغداد فلوریدا” شهرت یافت.
.
.
.
.
.
