ملاتها :
تعریف :
ملات مادة خمیری شکلی است که اجزای بنایی را به یکدیگر می چسباند و آنها را به دیوار و سایر عناصر ساختمانی مبّدل می سازد. ملات ها پنج عملکرد زیر را انجام می دهند :
1ـ آنها قطعات را به یکدیگر می چسبانند و فضای بین آنها را پر می نمایند.
2ـ با یکپارچگی که ایجاد می نمایند موجب می شوند تا توزیع تقریباً یکنواخت نیرو ایجاد شود.
3ـ اختلاف اندازه در اجزا را جبران می نمایند.
4ـ موجب می شوند قطعات فلزی و مسلح کننده ها در صورت وجود با دیوار به صورت کامل و یکپارچه عمل کنند.
5ـ موجب پدید آمدن ماهیتی زیبا به کمک ایجاد خطوط سایه روشن و یا تأثیر رنگ
می شوند.
ملات ها مجموه ای از یک یا چند مادة چسبنده (سیمان، آهک، گچ و . . .)، یک مادة پرکننده (ماسة شسته و دانه بندی شده)، یک مادة روان کننده (آب و . . .) و به میزان کافی به منظور ایجاد حالت خمیری و مخلوط کارا هستند. این مصالح باید به دقت اندازه گیری و مخلوط شوند تا به ملات، تعادل مطلوبی برای برآوردن خصوصیات اساسی آن بدهند.
خواص ملات :
ملات بنایی یکی از مصالحی است که بایستی ضمن داشتن انعطاف پذیری، احتیاجات مختلف دیگری را نیز برآورده سازد. برخلاف اعتقاد عامه، ملاتی که تمام خواسته ها را برآورده سازد وجود ندارد، لیکن شناخت مواد تشکیل دهندة ملات ها و خواص آنها، طراح را قادر خواهد ساخت تا مخلوط مناسب برای هر طرح را انتخاب نماید.
عملکرد اساسی ملات این است که مصالح بنایی را به صورت تودة یکپارچه ای به یکدیگر بچسباند. از دیدگاه دیگر ملات، مصالح جدا از یکدیگر را به هم پیوند می دهد، تمام
شکاف ها و ترک ها را پر می کند و بستر یکنواختی را به وجود می اورد.
اجرا باید چنان صورت گیرد که کار یکپارچه باشد، به علاوه مجموعه باید در برابر عوامل محیطی حاکم مقاوم و نفوذناپذیر باشد. چنانچه چسبندگی لازم بین ملات و دیگر مصالح ساختمانی تأمین شود، دیوار دارای دوام کافی برای تحمل عوامل محیطی خواهد بود.
ملات با حالت خمیری به کار می رود و سپس سخت می شود. بنابراین ملات ها دارای ویژگی های زیر می باشند.
ـ ویژگی هایی که در زمان خمیری دارا می باشد.
ـ ویژگی هایی که بعد از سخت شدن خواهد داشت.
اهمیت خصوصیات خمیری ملات در آن است که مشخص کنندة مناسبت ملات در هنگام بنایی است و همانند ملات سخت شده در خور توجه می باشد. و هر دو آنها تعیین کنندة خصوصیات دیوار یا عنصر تکمیل شده هستند که باید مقاوم و مستحکم باشد.
خواص حالت خمیری ملات :
خواص ملات ها در حالت خمیری شامل کارآیی، قابلیت نگهداری آب، روانی اولیه و روانی پس از مکش می باشد.
کارآیی :
ملات کارا یکپارچه است، چسبنده و از قوام و غلظت مطلوب برخوردار است که آن را برای بنایی مناسب می نماید. ملات زمانی کارا به شمار می آید که اجزای مخلوط از یکدگیر جدا نشوند، به خوبی پهن شود، وزن قطعه را تحمل نماید، به راحتی تراز شود و حالت خود را حفظ کند، امتداد ردیف چینی افقی را به راحتی به وجه قائم عنصر ساختمانی بچسباند و به آسانی در محل های ملات خور بدون آن که بچکد و روی دیوار را لکه لکه کند، پهن شود.
نگهداری آب، روانی، مقاومت در برابر جدا شدن و عوامل دیگر موجب افزایش کارآیی
می شود. این عوامل کاملاً تحت تأثیر اجزای ملات می باشند. این ارتباط پیچیده برآورد واقعی کارآیی را مشکل می نماید. و در واقع هیچگونه روش اندازه گیری آزمایشگاهی استاندارد برای آن وجود ندارد.
قابلیت نگهداری آب :
این خصوصیت در ملات مانع از دست رفتن سریع آب مخلوط شده در هنگام تماس آن با سطح جاذب مصالح بنایی می شود و به این ترتیب مانع از کاهش حالت خمیری در ملات و می شود. در زمان تماس با مصالح بنایی که خاصیت جذب کمی دارند، قابلیت بالای نگهداری آب مانع از آب انداختن ملات می شود. آب انداختن باعث به وجود آمدن لایة نازکی از آب بین ملات و مصالح ساختمانی می شود که موجب شناوری و کاهش چسبندگی بین ملات و مصالح بنایی خواهد شد. قابلیت نگهداری آب در آزمایشگاه به وسیلة آزمایش روانی اندازه گیری می شود.
روانی اولیه و روانی پس از مکش :
روانی ملات با یک آزمایش ساده مشخص می شود. یک مخروط ناقص از ملات بر روی دستگاه مخصوص قرار می گیرد. این ابزار 25 بار در 15 ثانیه بالا می رود و فرو می افتد. درطول این زمان ملات روان و قطر مخروط بیشتر می شود. روانی نسبت بین میزان افزایش قطر ملات به قطر اولیه (که معمولاً 10 سانتی متر است) می باشد و به صورت درصد نمایش داده می شود. برای مثال چنانچه قطر جدید 20 سانتی متر باشد، میزان روانی 100% خواهد بود.
بر اساس شرایط کاری به طور معمول روانی ملات بین 100 تا 115 درصد مطلوب
می باشد.
آزمایش مشابهی میزان روانی ملات ساختمانی را پس از قرارگیری در مجورت مصالح جاذب رطوبت مشخص می نماید. برای این کار یک دقیقه ملات را در مجاورت دستگاه خلأ قرار می دهند و نسبت این دو آزمایش میزان قابلیت نگهداری آب ملات خواهد بود که به صورت درصد نمایش داده می شود.
خواص ملات سخت شده :
خواص ملات سخت شده شامل استحکام چسبندگی، دوام، مقاومت فشاری، تغییرات حجمی، عدم نفوذ آب، زمان سختی، شوره زدن و رنگ ملات می باشد.
استحکام چسبندگی :
استحکام چسبندگی در واقع مهمترین ویژگی ملات سخت شده است. متغیرهای زیادی موجب چسبندگی می شوند که شامل موارد زیر می باشند :
ـ خواص ملات (نوع و مقدار مادة چسبنده، میزان نگهداری آب، میزان هوا، مقاومت فشاری).
ـ نوع مصالح بنایی (بافت سطحی، مکش و میزان رطوبت).
ـ اجرا (برای مثال فشاری که در زمان قرار دادن مصالح بنایی بر روی ملات وارد
می شود).
ـ نگهداری (حرارت و رطوبت مناسب).
خواص ملات :
نوع و میزان مواد اولیه :
چسبندگی مواد متفاوت است، مثلاً چسبندگی گچ، سیمان، آهک و خاک رس با هم فرق
می کنند. هر چه میزان مادة چسبنده بیشتر باشد، استحکام و چسبندگی آن بیشتر است ولی معمولاً از کارایی آن کم می شود چون سرعت خودگیری ملات بیشتر خواهد شد.
تأثیر روانی:
ارتباط مستقیمی بین میزان روانی ملات با مقاومت کششی آن می باشد. برای کلیه ملات ها، استحکام چسبندگی با بهبود روانی افزایش می یابد.
تأثیر میزان هوا :
اطلاعات موجود نشان می دهد که به طور عام، افزایش میزان هوا در ملات با کاهش میزان چسبندگی هماهنگ است. هر چند که سایر خواص مورد نیاز مانند نگهداری آب بهبود
می یابد.
قابلیت نگهداری آب :
هر چه قابلیت نگهداری آب در ملات بیشتر باشد چسبندگی آن بهبود می یابد و در نتیجه استحکام چسبندگی آن افزایش می یابد.
مقاومت فشاری :
هر چقدر مقاومت فشاری ملات بیشتر باشد استحکام چسبندگی آن بیشتر است. مقاومت فشاری ملات بستگی تام با مقدار مادة چسبندة درون آن دارد. افزایش مقاومت فشاری با افزایش مقدار چسبنده نسبت مستقیم دارد و با افزایش مقدار آب بیش از مقدار مناسب نسبت معکوس پیدا می کند.
خواص مصالح بنایی :
بافت مصالح بنایی :
بافت سطحی مصالح بنایی در استحکام و چسبندگی ملات تأثیر می گذارد. اگر سطح جسم صیقلی باشد، استحکام چسبندگی بین ملات و جسم از وقتی که سطح جسم زبر باشد، کمتر است. به همین خاطر است که آجر سفالی را سوراخ دار یا گود می سازند تا باعث ورود ملات به جسم و افزایش استحکام چسبندگی شود.
میزان جذب آب :
قابلیت سطح جذب آب در مصالح موجب می شود تا دوغاب مادة چسبنده بهتر به آن جذب شود و در نتیجه استحکام چسبندگی آن افزایش می یابد.
میزان مکش آجر با قرار دادن سطح بزرگ آجر در داخل حوضچة آبی به عمق 3 میلیمتر به مدت یک دقیقه آزمایش می شود. در اجرای کلیة موارد، مکش 5 تا 20 گرم آب در این مدت، بهترین چسبندگی را برای ملات با آجر به وجود می آورد. چنانچه این مقدار از 60 گرم تجاوز نماید چسبندگی به مقدار بسیار زیادی، علی رغم نوع آجر و یا ملات کاهش می یابد. میزان مکش آجر باید با خیس کردن آن قبل از بنایی مهار شود.
تجارب به دست آمده نشان دهندة آن است که بلوک های بتنی با رطوبت کمتر از 15% تا 20% می تواند آب موجود در ملات را در آب و هوای گرم و خشک جذب نماید. بلوکهای بتنی معمولاً به سبب وجود مقادیر زیادی آب در درون خود پدیدة مکش را بی اثر می نماید.
اجرا :
سرعت اجرا :
زمان صرف شده بین پخش کردن ملات و قرارگیری اجزای بنایی تأثیر عمده بر روانی ملات به ویژه وقتی ملات بر روی یک سطح با یک مکش بالا پهن شده است، دارد. برای به دست آوردن بیشترین میزان چسبندگی لازم است این وقفه به حداقل کاهش یابد.
حفظ رطوبت ملات :
چون تمام ملات بلافاصله بعد از تهیه مصرف نمی شود ممکن است مقداری از آب بر روی تختة ملات تبخیر شودد. بعضی اوقات افزودن آب به ملات به علت بروز تأثیرات زیان آور ممنوع شده است. همچنین در صورت دوباره مرطوب شدن ملات مقاومت فشاری کاهش می یابد. در این حالت ممکن است استحکام چسبندگی هنگامی که ملات مرطوب نشود، کاهش یابد. برای این منظور مرطوب کردن دوبارة ملات به کمک یک آب پاش در صورتی که ملات گذاری انجام نشده باشد، لازم است. لذا در شرایط آب و هوای گرم و خشک اضافه کردن آب به ملات به صورت مستقیم طبق آیین نامه های موجود مجاز نیست.
نگهداری :
کنترل حرکت :
ضربه زدن و حرکت دادن قطعه، اغلب برای چسبندگی ملات به شدت زیان آور است حتی اگر اقدام به جابجایی بلافاصله پس از قرار دادن قطعه باشد. حرکت موجب شکست چسبندگی بین ملات و قطعه می شود و بعد از آن ملات مجدداً به خوبی به قطعه نخواهد چسبید. بنّا مجاز نیست که دوباره آجر را تراز کند، ضربه بزند و به هر دلیلی پس از قرارگیری اولیه آن را تغییر مکان دهد و تراز و شاقول نماید.
کنترل رطوبت :
وقتی دیواری را می چینیم رطوبت آن را باید کنترل کرد، مثلاً اگر ملات دیوار سیمانی است باید تا یک هفته آن را مرطوب نگه داریم.
کنترل حرارت :
در شرایط آب و هوای سرد و یخبندان باید دیوارها را با پتوی یا پشم سنگ یا پشم شیشه پوشاند. در شرایط گرمای زیاد و وزش باد باید پارچه یا گونی روی آن انداخت و آب زیادی روی آن پاشید.
دوام :
دوام ملات یا توانایی آن در مقابل یخبندان در دوره های مکرر اندازه گیری می شود. تجربه نشان داده است که اگر عنصر پرکننده در ملات مقاوم در برابر نفوذ آب باشد مشکل
ایجاد نمی نماید. معمولاً فرض بر این است که یک دیوار بنایی باید بتواند 35 سال و یا بیشتر بدون احتیاج به نگهداری و هزینه بر پا باشد و این مسأله نقش کلیدی دوام ملات را نشان می دهد. افزودن مقدار مناسبی مواد هوازا موجب افزایش دوام ملات می شود. نمونة ملات در آزمایشگاه که مواد هوازا به مقدار مناسب در آن باشد می تواند تا صد دوره یخبندان را تحمل نماید.
مقاومت فشاری :
مقاومت فشاری ملات بستگی تام با مقدار مادة چسبندة درون آن دارد. افزایش مقاومت فشاری با افزایش مقدار مادة چسبنده نسبت مستقیم دارد و با افزایش مقدار آب و در نتیجه روانی آن نسبت معکوس خواهد داشت.
از آنجا که موارد مختصری در مورد نقص ساختاری بر اثر عمل نیروی فشار گزارش شده است، استفاده از مواد چسبنده بیشتر از حد مناسب جهت تحصیل مقاومت فشاری بیشتر در موارد عادی از اهمیت چندانی برخوردار نیست. استحکام چسبندگی، کارآیی و قابلیت نگهداری آب نسبت به مقاومت فشاری ملات بیشتر از مقاومت مصالح بنایی باشد باعث ایجاد ترک در سطح دیوار و مصالح می شود ولی اگر مقاومت فشاری ملات کمتر از مقاومت فشاری مصالح باشد ترک در سطح ملات به وجود می آید.در حالت اول امکان تعمیر بسیار سخت و پرهزینه است ولی در حالت دوم امکان تعمیر عملی تر است.
تعریف :
ملات مادة خمیری شکلی است که اجزای بنایی را به یکدیگر می چسباند و آنها را به دیوار و سایر عناصر ساختمانی مبّدل می سازد. ملات ها پنج عملکرد زیر را انجام می دهند :
1ـ آنها قطعات را به یکدیگر می چسبانند و فضای بین آنها را پر می نمایند.
2ـ با یکپارچگی که ایجاد می نمایند موجب می شوند تا توزیع تقریباً یکنواخت نیرو ایجاد شود.
3ـ اختلاف اندازه در اجزا را جبران می نمایند.
4ـ موجب می شوند قطعات فلزی و مسلح کننده ها در صورت وجود با دیوار به صورت کامل و یکپارچه عمل کنند.
5ـ موجب پدید آمدن ماهیتی زیبا به کمک ایجاد خطوط سایه روشن و یا تأثیر رنگ
می شوند.
ملات ها مجموه ای از یک یا چند مادة چسبنده (سیمان، آهک، گچ و . . .)، یک مادة پرکننده (ماسة شسته و دانه بندی شده)، یک مادة روان کننده (آب و . . .) و به میزان کافی به منظور ایجاد حالت خمیری و مخلوط کارا هستند. این مصالح باید به دقت اندازه گیری و مخلوط شوند تا به ملات، تعادل مطلوبی برای برآوردن خصوصیات اساسی آن بدهند.
خواص ملات :
ملات بنایی یکی از مصالحی است که بایستی ضمن داشتن انعطاف پذیری، احتیاجات مختلف دیگری را نیز برآورده سازد. برخلاف اعتقاد عامه، ملاتی که تمام خواسته ها را برآورده سازد وجود ندارد، لیکن شناخت مواد تشکیل دهندة ملات ها و خواص آنها، طراح را قادر خواهد ساخت تا مخلوط مناسب برای هر طرح را انتخاب نماید.
عملکرد اساسی ملات این است که مصالح بنایی را به صورت تودة یکپارچه ای به یکدیگر بچسباند. از دیدگاه دیگر ملات، مصالح جدا از یکدیگر را به هم پیوند می دهد، تمام
شکاف ها و ترک ها را پر می کند و بستر یکنواختی را به وجود می اورد.
اجرا باید چنان صورت گیرد که کار یکپارچه باشد، به علاوه مجموعه باید در برابر عوامل محیطی حاکم مقاوم و نفوذناپذیر باشد. چنانچه چسبندگی لازم بین ملات و دیگر مصالح ساختمانی تأمین شود، دیوار دارای دوام کافی برای تحمل عوامل محیطی خواهد بود.
ملات با حالت خمیری به کار می رود و سپس سخت می شود. بنابراین ملات ها دارای ویژگی های زیر می باشند.
ـ ویژگی هایی که در زمان خمیری دارا می باشد.
ـ ویژگی هایی که بعد از سخت شدن خواهد داشت.
اهمیت خصوصیات خمیری ملات در آن است که مشخص کنندة مناسبت ملات در هنگام بنایی است و همانند ملات سخت شده در خور توجه می باشد. و هر دو آنها تعیین کنندة خصوصیات دیوار یا عنصر تکمیل شده هستند که باید مقاوم و مستحکم باشد.
خواص حالت خمیری ملات :
خواص ملات ها در حالت خمیری شامل کارآیی، قابلیت نگهداری آب، روانی اولیه و روانی پس از مکش می باشد.
کارآیی :
ملات کارا یکپارچه است، چسبنده و از قوام و غلظت مطلوب برخوردار است که آن را برای بنایی مناسب می نماید. ملات زمانی کارا به شمار می آید که اجزای مخلوط از یکدگیر جدا نشوند، به خوبی پهن شود، وزن قطعه را تحمل نماید، به راحتی تراز شود و حالت خود را حفظ کند، امتداد ردیف چینی افقی را به راحتی به وجه قائم عنصر ساختمانی بچسباند و به آسانی در محل های ملات خور بدون آن که بچکد و روی دیوار را لکه لکه کند، پهن شود.
نگهداری آب، روانی، مقاومت در برابر جدا شدن و عوامل دیگر موجب افزایش کارآیی
می شود. این عوامل کاملاً تحت تأثیر اجزای ملات می باشند. این ارتباط پیچیده برآورد واقعی کارآیی را مشکل می نماید. و در واقع هیچگونه روش اندازه گیری آزمایشگاهی استاندارد برای آن وجود ندارد.
قابلیت نگهداری آب :
این خصوصیت در ملات مانع از دست رفتن سریع آب مخلوط شده در هنگام تماس آن با سطح جاذب مصالح بنایی می شود و به این ترتیب مانع از کاهش حالت خمیری در ملات و می شود. در زمان تماس با مصالح بنایی که خاصیت جذب کمی دارند، قابلیت بالای نگهداری آب مانع از آب انداختن ملات می شود. آب انداختن باعث به وجود آمدن لایة نازکی از آب بین ملات و مصالح ساختمانی می شود که موجب شناوری و کاهش چسبندگی بین ملات و مصالح بنایی خواهد شد. قابلیت نگهداری آب در آزمایشگاه به وسیلة آزمایش روانی اندازه گیری می شود.
روانی اولیه و روانی پس از مکش :
روانی ملات با یک آزمایش ساده مشخص می شود. یک مخروط ناقص از ملات بر روی دستگاه مخصوص قرار می گیرد. این ابزار 25 بار در 15 ثانیه بالا می رود و فرو می افتد. درطول این زمان ملات روان و قطر مخروط بیشتر می شود. روانی نسبت بین میزان افزایش قطر ملات به قطر اولیه (که معمولاً 10 سانتی متر است) می باشد و به صورت درصد نمایش داده می شود. برای مثال چنانچه قطر جدید 20 سانتی متر باشد، میزان روانی 100% خواهد بود.
بر اساس شرایط کاری به طور معمول روانی ملات بین 100 تا 115 درصد مطلوب
می باشد.
آزمایش مشابهی میزان روانی ملات ساختمانی را پس از قرارگیری در مجورت مصالح جاذب رطوبت مشخص می نماید. برای این کار یک دقیقه ملات را در مجاورت دستگاه خلأ قرار می دهند و نسبت این دو آزمایش میزان قابلیت نگهداری آب ملات خواهد بود که به صورت درصد نمایش داده می شود.
خواص ملات سخت شده :
خواص ملات سخت شده شامل استحکام چسبندگی، دوام، مقاومت فشاری، تغییرات حجمی، عدم نفوذ آب، زمان سختی، شوره زدن و رنگ ملات می باشد.
استحکام چسبندگی :
استحکام چسبندگی در واقع مهمترین ویژگی ملات سخت شده است. متغیرهای زیادی موجب چسبندگی می شوند که شامل موارد زیر می باشند :
ـ خواص ملات (نوع و مقدار مادة چسبنده، میزان نگهداری آب، میزان هوا، مقاومت فشاری).
ـ نوع مصالح بنایی (بافت سطحی، مکش و میزان رطوبت).
ـ اجرا (برای مثال فشاری که در زمان قرار دادن مصالح بنایی بر روی ملات وارد
می شود).
ـ نگهداری (حرارت و رطوبت مناسب).
خواص ملات :
نوع و میزان مواد اولیه :
چسبندگی مواد متفاوت است، مثلاً چسبندگی گچ، سیمان، آهک و خاک رس با هم فرق
می کنند. هر چه میزان مادة چسبنده بیشتر باشد، استحکام و چسبندگی آن بیشتر است ولی معمولاً از کارایی آن کم می شود چون سرعت خودگیری ملات بیشتر خواهد شد.
تأثیر روانی:
ارتباط مستقیمی بین میزان روانی ملات با مقاومت کششی آن می باشد. برای کلیه ملات ها، استحکام چسبندگی با بهبود روانی افزایش می یابد.
تأثیر میزان هوا :
اطلاعات موجود نشان می دهد که به طور عام، افزایش میزان هوا در ملات با کاهش میزان چسبندگی هماهنگ است. هر چند که سایر خواص مورد نیاز مانند نگهداری آب بهبود
می یابد.
قابلیت نگهداری آب :
هر چه قابلیت نگهداری آب در ملات بیشتر باشد چسبندگی آن بهبود می یابد و در نتیجه استحکام چسبندگی آن افزایش می یابد.
مقاومت فشاری :
هر چقدر مقاومت فشاری ملات بیشتر باشد استحکام چسبندگی آن بیشتر است. مقاومت فشاری ملات بستگی تام با مقدار مادة چسبندة درون آن دارد. افزایش مقاومت فشاری با افزایش مقدار چسبنده نسبت مستقیم دارد و با افزایش مقدار آب بیش از مقدار مناسب نسبت معکوس پیدا می کند.
خواص مصالح بنایی :
بافت مصالح بنایی :
بافت سطحی مصالح بنایی در استحکام و چسبندگی ملات تأثیر می گذارد. اگر سطح جسم صیقلی باشد، استحکام چسبندگی بین ملات و جسم از وقتی که سطح جسم زبر باشد، کمتر است. به همین خاطر است که آجر سفالی را سوراخ دار یا گود می سازند تا باعث ورود ملات به جسم و افزایش استحکام چسبندگی شود.
میزان جذب آب :
قابلیت سطح جذب آب در مصالح موجب می شود تا دوغاب مادة چسبنده بهتر به آن جذب شود و در نتیجه استحکام چسبندگی آن افزایش می یابد.
میزان مکش آجر با قرار دادن سطح بزرگ آجر در داخل حوضچة آبی به عمق 3 میلیمتر به مدت یک دقیقه آزمایش می شود. در اجرای کلیة موارد، مکش 5 تا 20 گرم آب در این مدت، بهترین چسبندگی را برای ملات با آجر به وجود می آورد. چنانچه این مقدار از 60 گرم تجاوز نماید چسبندگی به مقدار بسیار زیادی، علی رغم نوع آجر و یا ملات کاهش می یابد. میزان مکش آجر باید با خیس کردن آن قبل از بنایی مهار شود.
تجارب به دست آمده نشان دهندة آن است که بلوک های بتنی با رطوبت کمتر از 15% تا 20% می تواند آب موجود در ملات را در آب و هوای گرم و خشک جذب نماید. بلوکهای بتنی معمولاً به سبب وجود مقادیر زیادی آب در درون خود پدیدة مکش را بی اثر می نماید.
اجرا :
سرعت اجرا :
زمان صرف شده بین پخش کردن ملات و قرارگیری اجزای بنایی تأثیر عمده بر روانی ملات به ویژه وقتی ملات بر روی یک سطح با یک مکش بالا پهن شده است، دارد. برای به دست آوردن بیشترین میزان چسبندگی لازم است این وقفه به حداقل کاهش یابد.
حفظ رطوبت ملات :
چون تمام ملات بلافاصله بعد از تهیه مصرف نمی شود ممکن است مقداری از آب بر روی تختة ملات تبخیر شودد. بعضی اوقات افزودن آب به ملات به علت بروز تأثیرات زیان آور ممنوع شده است. همچنین در صورت دوباره مرطوب شدن ملات مقاومت فشاری کاهش می یابد. در این حالت ممکن است استحکام چسبندگی هنگامی که ملات مرطوب نشود، کاهش یابد. برای این منظور مرطوب کردن دوبارة ملات به کمک یک آب پاش در صورتی که ملات گذاری انجام نشده باشد، لازم است. لذا در شرایط آب و هوای گرم و خشک اضافه کردن آب به ملات به صورت مستقیم طبق آیین نامه های موجود مجاز نیست.
نگهداری :
کنترل حرکت :
ضربه زدن و حرکت دادن قطعه، اغلب برای چسبندگی ملات به شدت زیان آور است حتی اگر اقدام به جابجایی بلافاصله پس از قرار دادن قطعه باشد. حرکت موجب شکست چسبندگی بین ملات و قطعه می شود و بعد از آن ملات مجدداً به خوبی به قطعه نخواهد چسبید. بنّا مجاز نیست که دوباره آجر را تراز کند، ضربه بزند و به هر دلیلی پس از قرارگیری اولیه آن را تغییر مکان دهد و تراز و شاقول نماید.
کنترل رطوبت :
وقتی دیواری را می چینیم رطوبت آن را باید کنترل کرد، مثلاً اگر ملات دیوار سیمانی است باید تا یک هفته آن را مرطوب نگه داریم.
کنترل حرارت :
در شرایط آب و هوای سرد و یخبندان باید دیوارها را با پتوی یا پشم سنگ یا پشم شیشه پوشاند. در شرایط گرمای زیاد و وزش باد باید پارچه یا گونی روی آن انداخت و آب زیادی روی آن پاشید.
دوام :
دوام ملات یا توانایی آن در مقابل یخبندان در دوره های مکرر اندازه گیری می شود. تجربه نشان داده است که اگر عنصر پرکننده در ملات مقاوم در برابر نفوذ آب باشد مشکل
ایجاد نمی نماید. معمولاً فرض بر این است که یک دیوار بنایی باید بتواند 35 سال و یا بیشتر بدون احتیاج به نگهداری و هزینه بر پا باشد و این مسأله نقش کلیدی دوام ملات را نشان می دهد. افزودن مقدار مناسبی مواد هوازا موجب افزایش دوام ملات می شود. نمونة ملات در آزمایشگاه که مواد هوازا به مقدار مناسب در آن باشد می تواند تا صد دوره یخبندان را تحمل نماید.
مقاومت فشاری :
مقاومت فشاری ملات بستگی تام با مقدار مادة چسبندة درون آن دارد. افزایش مقاومت فشاری با افزایش مقدار مادة چسبنده نسبت مستقیم دارد و با افزایش مقدار آب و در نتیجه روانی آن نسبت معکوس خواهد داشت.
از آنجا که موارد مختصری در مورد نقص ساختاری بر اثر عمل نیروی فشار گزارش شده است، استفاده از مواد چسبنده بیشتر از حد مناسب جهت تحصیل مقاومت فشاری بیشتر در موارد عادی از اهمیت چندانی برخوردار نیست. استحکام چسبندگی، کارآیی و قابلیت نگهداری آب نسبت به مقاومت فشاری ملات بیشتر از مقاومت مصالح بنایی باشد باعث ایجاد ترک در سطح دیوار و مصالح می شود ولی اگر مقاومت فشاری ملات کمتر از مقاومت فشاری مصالح باشد ترک در سطح ملات به وجود می آید.در حالت اول امکان تعمیر بسیار سخت و پرهزینه است ولی در حالت دوم امکان تعمیر عملی تر است.