چرا در شب یلدا، انار می خوریم؟
چرا در شب یلدا، انار می خوریم؟
مقدمه
یلدا (YALDA) یک کلمه ی فارسی نیست و از زبان سریانی وارد زبان فارسی شده است. یلدا در زبان سریانی به معنای "تولد" است. ببسیاری از پژوهشگران معتقدند که آئین یلدا، در اصل، جشن تولد حضرت خورشید یا حضرت میترا یا حضرت مهر بوده است و حضرت میترا در فردای چنین شبی به دنیا آمده است. استدلال آنان بر این پایه است که شب یلدا مصادف با 21 دسامبر و مصادف با انقلاب زمستانی است. آنان می گویند که شب یلدا بلندترین شب سال است و از آن پس بر طول روز یعنی بر طول قلمروی خورشید افزوده می شود و از طول شب یا قلمروی ظلمت کاسته می گردد. این استدلال برای عصر مذهب و عصر خدایان به نظر درست می رسد. اما برای تفسیر آئین یلدا باید از عصر مذهب به عصر جادو برویم و ریشه های آئین یلدا را، مانند صدها آئین دیگر در عصر جادو یعنی در دوره ای که هنوز حدایان به وجود نیامده اند، جستجو کنیم
انار برای پیدا کردن ریشه های جادویی شب یلدا باید در این مراسم به عناصری که با باروری و برکت ارتباط دارند توجه کرد. یکی از این عناصر خوردن انار و هندوانه در شب یلدا است. اولین سئوالی که مطرح می شود این است که چرا در شب یلدا انار می خورند؟ انار سمبول چه چیزی است؟ اصلا تولد حضرت میترا چه ربطی به خوردن انار دارد؟ برای پاسخ به این سئوال باید توجه کنیم که میوه ی انار به خاطر دانه های زیادی که دارد، مظهر باروری و زایندگی است. بنابراین خوردن انار نوعی جادوی سرایتی است تا از این راه، نیروی باروری و زایندگی از انار به آدم منتقل شود. در عصر جادو، بومیان ایران معتقد بودند که روح باروری و برکت در درختان گوناگون منجمله درخت انار زندگی می کند. این روح درختی، بعدها، یعنی در سپیده دم عصر مذهب، به صورت آناهیتا، ایزد بانوی باروری و برکت، از زمین به آسمان رفت. از آن پس، مردم برای باروری و برکت به درگاه ایزد آناهیتا ندبه و زاری می کردند و با التماس از این ایزد آسمانی، طلب نعمت و فراوانی می نمودند. اما در عصر جادو، این روح درختی هنوز در دانه های انار خانه داشت و آدمی می توانست، بدون ندبه و زاری به درگاه ایزدان آسمانی، دانه های انار را ببلعد و از این راه، نیروی باروری و زایندگی را از آن روح درختی به خود انتقال دهد. آئین جادویی خوردن انار در شب یلدا، بازمانده ی سنت های قدیمی بومیان نیمه وحشی ایران در عصر جادو ست. بومیانی که به نیروی جادو و بدون زاری های خوار کننده ی عصر مذهب، می خواستند طبیعت را مقهور اراده ی تابناک و زمینی خود کنند.
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]شکل میوه ی انار، گرد و به شکل پستان دختران نو رسیده است و این خود نشانه ی دیگری از ارتباط این روح درختی با زن و زنانگی در عصر جادو می باشد. می دانیم که در دوره ی پدر سالاری، زنان از آن مقام والایی که در عصر جادو داشتند به زیر کشیده شدند و غرایز آنان به خصوص نیروی باروری و زاینئگی آنان و هماغوشی های آزادانه ی آنان، به عنوان امیال نفسانی و وسوسه های شیطانی فرو کوفته گردید. اما میوه ی انار که به شکل پستان زنان است، به عنوان مظهر باروری و زایندگی در مراسم شب یلدا به جا مانده است و مردم بی آن که خود بدانند هزاران سال است که این تندیسه ی زنانه را گرامی می دارند.[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]هندوانه
[/FONT][FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif][/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]خوردن هندوانه در شب یلدا نیز مانند خوردن انار، نوعی جادوی سرایتی است. زیرا هندوانه نیز مانند انار، به خاطر دانه های فراوانی که دارد، مظهر باروری و زایندگی است.[/FONT][FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در شب یلدا، مردم به یر از انار و هندوانه، آجیل نیز می خورند. می دانیم که آجیل بیشتر از تخمه ی هندوانه درست شده است. و تخمه ی هندوانه نیز مانند خود هندوانه، مظهر باروری و زایندگی است. بنابراین، خوردن آجیل، نیز مانند خوردن هندوانه، نوعی جادوی سرایتی است تا به وسیله ی آن نیروی باروری و زایندگی از تخمه ی هندوانه به آدمی منتقل شود. خوردن آجیل نه تنها در شب یلداف بلکه در آئین های نوروزی و بسیاری از جشن های دیگر ایرانی نیز دیده می شود و در همه ی آن ها همین کارکرد جادویی را دارد. امروزه، کارکرد جادویی انار و هندوانه و آجیل فراموش شده است و این مراسم به صورت سنت های فولکلوریک در آمده است. گرچه بوته ی هندوانه در اصل بومی قاره ی آفریقاست و از آن جا وارد ایران شده است، اما این بوته همراه با درختچه ی انار که بومی ایران است، نقش مهمی در آئین های باروری و زایندگی فرهنگ ایران بازی می کند.[/FONT][FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif][/FONT]
[/FONT][/FONT]
چرا در شب یلدا، انار می خوریم؟
مقدمه
یلدا (YALDA) یک کلمه ی فارسی نیست و از زبان سریانی وارد زبان فارسی شده است. یلدا در زبان سریانی به معنای "تولد" است. ببسیاری از پژوهشگران معتقدند که آئین یلدا، در اصل، جشن تولد حضرت خورشید یا حضرت میترا یا حضرت مهر بوده است و حضرت میترا در فردای چنین شبی به دنیا آمده است. استدلال آنان بر این پایه است که شب یلدا مصادف با 21 دسامبر و مصادف با انقلاب زمستانی است. آنان می گویند که شب یلدا بلندترین شب سال است و از آن پس بر طول روز یعنی بر طول قلمروی خورشید افزوده می شود و از طول شب یا قلمروی ظلمت کاسته می گردد. این استدلال برای عصر مذهب و عصر خدایان به نظر درست می رسد. اما برای تفسیر آئین یلدا باید از عصر مذهب به عصر جادو برویم و ریشه های آئین یلدا را، مانند صدها آئین دیگر در عصر جادو یعنی در دوره ای که هنوز حدایان به وجود نیامده اند، جستجو کنیم
انار برای پیدا کردن ریشه های جادویی شب یلدا باید در این مراسم به عناصری که با باروری و برکت ارتباط دارند توجه کرد. یکی از این عناصر خوردن انار و هندوانه در شب یلدا است. اولین سئوالی که مطرح می شود این است که چرا در شب یلدا انار می خورند؟ انار سمبول چه چیزی است؟ اصلا تولد حضرت میترا چه ربطی به خوردن انار دارد؟ برای پاسخ به این سئوال باید توجه کنیم که میوه ی انار به خاطر دانه های زیادی که دارد، مظهر باروری و زایندگی است. بنابراین خوردن انار نوعی جادوی سرایتی است تا از این راه، نیروی باروری و زایندگی از انار به آدم منتقل شود. در عصر جادو، بومیان ایران معتقد بودند که روح باروری و برکت در درختان گوناگون منجمله درخت انار زندگی می کند. این روح درختی، بعدها، یعنی در سپیده دم عصر مذهب، به صورت آناهیتا، ایزد بانوی باروری و برکت، از زمین به آسمان رفت. از آن پس، مردم برای باروری و برکت به درگاه ایزد آناهیتا ندبه و زاری می کردند و با التماس از این ایزد آسمانی، طلب نعمت و فراوانی می نمودند. اما در عصر جادو، این روح درختی هنوز در دانه های انار خانه داشت و آدمی می توانست، بدون ندبه و زاری به درگاه ایزدان آسمانی، دانه های انار را ببلعد و از این راه، نیروی باروری و زایندگی را از آن روح درختی به خود انتقال دهد. آئین جادویی خوردن انار در شب یلدا، بازمانده ی سنت های قدیمی بومیان نیمه وحشی ایران در عصر جادو ست. بومیانی که به نیروی جادو و بدون زاری های خوار کننده ی عصر مذهب، می خواستند طبیعت را مقهور اراده ی تابناک و زمینی خود کنند.
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]خوردن انار نوعی جادوی سرایتی برای انتقال نیروی باروری و برکت از درخت به انسان است.
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]هندوانه
[/FONT][FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif][/FONT] [FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]خوردن هندوانه در شب یلدا نیز مانند خوردن انار، نوعی جادوی سرایتی است. زیرا هندوانه نیز مانند انار، به خاطر دانه های فراوانی که دارد، مظهر باروری و زایندگی است.[/FONT][FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در شب یلدا، مردم به یر از انار و هندوانه، آجیل نیز می خورند. می دانیم که آجیل بیشتر از تخمه ی هندوانه درست شده است. و تخمه ی هندوانه نیز مانند خود هندوانه، مظهر باروری و زایندگی است. بنابراین، خوردن آجیل، نیز مانند خوردن هندوانه، نوعی جادوی سرایتی است تا به وسیله ی آن نیروی باروری و زایندگی از تخمه ی هندوانه به آدمی منتقل شود. خوردن آجیل نه تنها در شب یلداف بلکه در آئین های نوروزی و بسیاری از جشن های دیگر ایرانی نیز دیده می شود و در همه ی آن ها همین کارکرد جادویی را دارد. امروزه، کارکرد جادویی انار و هندوانه و آجیل فراموش شده است و این مراسم به صورت سنت های فولکلوریک در آمده است. گرچه بوته ی هندوانه در اصل بومی قاره ی آفریقاست و از آن جا وارد ایران شده است، اما این بوته همراه با درختچه ی انار که بومی ایران است، نقش مهمی در آئین های باروری و زایندگی فرهنگ ایران بازی می کند.[/FONT][FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif][/FONT]
[/FONT][/FONT]