DDDIQ
مدیر ارشد
ساختمان های بتن آرمه با شیوه ی قالب های تونلی
سیستم موسوم به تونلی ،یکی از روشهای مورد استفاده برای اجرای ساختمانهای با سیستم باربر دیوارو سقف بتنی است .از آنجایی که اجرای قالب بندی سقف و دیوار به صورت سلولی و همزمان اجرا میگردد به نام تونلی موسوم است .در سیستم اجرای تونلی،دیوارها و سقفهای بتن مسلح به صورت همزمان آرماتور بندی،قالب بندی و بتن ریزی میشوند .این روش ضمن افزایش سرعت و کیفیت اجرا ،عملکرد سازه ای و رفتار لرزه ای سازه را به لحاظ یکپارچگی اعضا و اتصالات آنها به نو چشمگیری بهبود میبخشد .
قالبهای مورد استفاده به اندازه تقریبی فضا هستند .برای قالب بندی یا قالب برداری،نیاز به تبدیل آنها به ابعاد کوچکتر نیست وبه همان ابعاد اولیه و به صورت یکپارچه از فضا خارج میشوند .خروج قالبهای تونلی،پس ازبتن ریزی دیوار و سقف و گیرش اولیه بتن ،با فاصله دادن قالبها از جدارهای بتن ریزی شده (قالب برداری) وبا حرکت افقی روی چرخ یا غلتک صورت میگیرد .جدارهایی که با استفاده از این روش اجرا میشوند جدارهای اصلی داخلی و بعضی جداره های خارجی (جانبی)هستند .سازه ساختمانهای اجراشده با سیستم تونلی ، سازه ای نسبتاًشناخته شده بوده و از دیدگاه عملکرد لرزه ای اشکال عمده ای ندارد .تجزیه زلزله های گذشته رفتار مناسب سازهی این ساختمانها را نشان داده است . سازهی ساختمانهای اجراشده با این روش در برخی موارد ،برای افزایش سهولت و سرعت واجرا اجزای غیر سازه ای مانند دیوارهای جداکننده ،پلهها و پانلهای نما به صورت پیش ساخته در نظر گرفته میشوند و پس از تکمیل سازه اصلی به آن متصل میشوند که این امر در مورد سازه پلهها توصیه نمیشود .
با انجام مدیریت صحیح در اجرا و با استفاده از فناوریهای روز و با به کارگیری تکنولوژیهای جدید در تسریع گیرش و افزایش مقاومت بتن میتوان سرعت اجرا را به طور چشمگیری افزایش داد. هم اکنون با استفاده از روش تونلی انبوه سازان با برنامه ریزی اجرای یک طبقه در دو روز مجتمعهای مسکونی بزرگ را میسازند .از معایب این روش محدودیت در طراحی بر طبق محدودیتهای اجرا در خصوص ابعاد قالب و قالب گذاری به صورت مدولار است .
در ساختمانهای اجراشده به روش تونلی ابتدا آرماتور بندی و تعبیه مسیرهای تاسیسات مکانیکی و برقی در دیوارها انجام میشود و همزمان با این اقدامات قالب بندی بازشوهای مورد نیاز برای تاسیسات و در و پنجره اجرا میشود .قالبهای دو طرف دیوار را به صورت پشت به پشت قالب بندی میکنند و با قرار گرفتن قالبهای متوالی در کنار هم بدون قالب واسط سقفی یا همراه با آن مجموعه قالبهای دیوار و سقف را تشکیل میدهند .در مرحله بعد آرماتور بندی سقف و جاگذاری مسیرهای برق انجام میشود و قالبها برای خالی ماندن محل داکت ها و دیگر حفره های لازم در سقف نصب میشود . در ادامه بتن ریزی سقفها و دیوارها به صورت یکپارچه در یک مرحله انجام میشود .جداره های بتنی پرداخت شده نیاز به نازک کاری بر روی سطوح آنها را برطرف میکند .این روش اجرا در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مورد ارزیابی قرار گرفته و کاربرد آن در حیطه الزامات ارائه شده مجاز میباشد .
الزامات طراحی و اجرای ساختمانهای بتنآرمه با شیوه قالب بندی تونلی
1. مبانی کلی طراحی این سیستم مطابق با ساختمانهای بتن مسلح از نوع دیوار باربر صورت گرفته و شیوه اجرای آن به روش قالبهای تونلی انجام میشود .
2. اجرای این سیستم درکلیه پهنه های لرزه خیزی ایران(مطابق استاندارد2800) حداکثر تا 15 طبقه یا 50 متر از تراز پایه بلا مانع است.
3. طرح لرزه ای و سازه ای بر اساس آخرین ویرایش استاندارد 2800 ایران و آیین نامه آبا(یا آیین نامهACI-318-05 و ویرایشهای بعد از آن)انجام گیرد .
4. رعایت ضوابط مربوط به شکل پذیری متوسط و زیاد متناسب با لرزه خیزی مناطق مختلف ایران مطابق استاندارد 2800 الزامی است.
5. منظم بودن ساختمان در پلان و ارتفاع ضروری است .
6. به کارگیری حداکثر دهانه 5.5 متر برای سقف،حداکثر ارتفاع خالص 3 متر (بدون احتساب ضخامت سقف)و حداقل ضخامت 15 سانتی متر برای دیوارهای هر طبقه در این سیستم مجاز است .
7. سطح مقطع اسمی دیوارهای سازه ای در هر جهت باید حداقل 30 درصد سطح زیربنای طبقه باشد .
8. سطح مقطع اسمی دیوارهای سازه ای یک جهت میبایست حداقل 80 درصد جهت دیگر باشد .
9. رعایت حداقل مقاومت فشاری نمونه استوانه ای 25 مگا پاسکال برای بتن سازه ای و حداقل تنش تسلیم 400 مگا پاسکال برای فولاد الزامی است .
10. درنظر گرفتن ملاحظات خاص در پلان معماری جهت بستن و باز کردن قالبهای تونلی ضروری است .
11. قالب برداری اجزای سازه ای باید مطابق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان صورت گیرد.
12.استفاده از مواد افزودنی شیمیایی(روان کننده ،فوق روان کننده و افزودنیهای تسریع کننده گیرش بتن )باید مطابق مقررات ملی ساختمان و یا سایر مراجع معتبر بین المللی باشد .همچنین نوع و میزان مصرف آنها بر مبنای مشخصات اجرایی و اقلیمی کشور انتخاب شود .
13.درشرایط اقلیمی مختلف،باید تمهیدات لازم در طراحی و اجرای ساختمانها در نظر گرفته شود .
14.طراحی و اجرای جزئیات مناسب در محل اتصال دیواره های غیر سازه ای به منظور عدم مشارکت در سختی جانبی سازه الزامی است.
15.لحاظ کردن جزئیات دقیق مسیر و محل نصب کلیه اقلام تاسیسات برقی و مکانیکی در مرحله طراحی و اجرا ضروری است .
16.در نظر گرفتن تمهیدات و تجهیزات لازم جهت اجرای بتن ریزی یکپارچه دیوارهها و سقف در هر طبقه ضروری است .
17.تمهیدات لازم در اجرای نازک کاری و نما سازی بر روی سطوح بتنی میبایستی در مراحل طراحی و اجرا در نظرگرفته شود .
18.عایق کاری حرارتی جداره های خارجی ساختمان مطابق الزامات مبحث 19 مقررات ملی ساختمان الزامی است
19. رعایت مبحث سوم مقررات ملی سختمان درخصوص حفاضت ساختمانها در مقابل حریق و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت جدارهها در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان ،کاربری و وظیفه عملکردی اجزای ساختمانی الزامی است.
20. صدابندی هوا برد جداکننده های بین واحد های مستقل و پوسته خارجی ساختمان و صدابندی سقف بین طبقات میبایست طبق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان تأمین شود .
سیستم ساختمانهای پیش ساخته با دیوار باربر متشکل از سقف و دیوارهای بتنآرمه با بتن سبک سازه ای
سیستم large panel یا سیستم Box type در دسته بندی سیستمهای پیش ساخته بتنی Tilt Up قرار میگیرد .در این سیستم پانلهای دیواری، علاوه بر تحمل بارهای ثقلی بارهای جانبی را نیز به صورت دیوار برشی تحمل مینمایند.درنتیجه این نوع سیستم در دسته بندی سازه ای یک سیستم دیوار باربر با دیوار برشی میباشد .بارهای مرده و زنده از طریق دالهای بتنآرمه و از طریق اتصالات مفصلی یا غلتکی به دیوارهها متصل میباشند،انتقال یافته و دیوارهها نیروهای ناشی از بارهای وارده را به شالوده منتقل مینمایند. سیستم باربر جانبی سیستم پیش ساخته فوق شامل دیواره های پیش ساخته بتنآرمه بوده که به صورت دیوار برشی عمل نموده و در برابر نیرو های برشی ناشی از بارهای جانبی مقاومت مینمایند .در این سیستم به دلیل استفاده از پانلهای دیواری برای باربری ثقلی و اتصالات مفصلی ما بین کفها و دیوارها امکان استفاده از سیستم باربری جانبی از نوع قاب خمشی نمیباشد و تنها سیستم مقاوم در برابر بارهای جانبی پانلهای دیواری است که به صورت دیوار برشی در برابر نیروهای جانبی مقاومت مینماید .ازآنجا که این سیستم ،سیستمlarge panel با به کارگیری بتن سبک سازه ای و لایه عایق حرارتی در کارخانه میباشد لذا به نظر میرسد ضمن کاهش وزن دیوارهها رفتار مطلوبتری در مقابل انبساط و انقباض را دارا باشد .
مصالح اصلی مصرفی دراین سیستم شامل :سیمان ،میلگرد،پوکه صنعتی (پوکه لیکا)،پلی استایرن و گاز طبیعی برای عمل آوردن بتن بوده و کلیه مصالح در داخل کشور قابل تأمین است .
عایق حرارتی دیوارها از طریق استفاده از یک لایه ملات سیمان و پلی استایرن که در کارخانه به هنگام ساخت دیوارها بر روی لایه بیرونی دیوارهای خارجی اجرا میشود ،تأمین میشود .از آنجایی که ضریب انتقال حرارت بتن سبک از بتن معمولی کمتر است ،لذا به نظر میرسد که عایق حرارتی سیمان و پلی استایرن به همراه بتن سبک تأمین میشود .این سیستم در طبقه بندی صرفه جویی زیاد در مصرف انرژی قرار داشته و در تمام مناطق ایران قابل استفاده است .مصالح به کار گرفته شده در این نوع از ساختمان از مقاومت خوبی در مقابل آتش سوزی برخوردار هستند.این سیستم همچنین جوابگوی نیاز صدابندی بر اساس مقررات ملی ساختمان میباشد .
این سیستم در زمینه های انرژی ، حریق، آکوستیک و سازه ؛در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ،مورد ارزیابی قرار گرفته و کاربرد آن در حیطه الزامات ارائه شده، مجاز میباشد.
سیستم موسوم به تونلی ،یکی از روشهای مورد استفاده برای اجرای ساختمانهای با سیستم باربر دیوارو سقف بتنی است .از آنجایی که اجرای قالب بندی سقف و دیوار به صورت سلولی و همزمان اجرا میگردد به نام تونلی موسوم است .در سیستم اجرای تونلی،دیوارها و سقفهای بتن مسلح به صورت همزمان آرماتور بندی،قالب بندی و بتن ریزی میشوند .این روش ضمن افزایش سرعت و کیفیت اجرا ،عملکرد سازه ای و رفتار لرزه ای سازه را به لحاظ یکپارچگی اعضا و اتصالات آنها به نو چشمگیری بهبود میبخشد .
قالبهای مورد استفاده به اندازه تقریبی فضا هستند .برای قالب بندی یا قالب برداری،نیاز به تبدیل آنها به ابعاد کوچکتر نیست وبه همان ابعاد اولیه و به صورت یکپارچه از فضا خارج میشوند .خروج قالبهای تونلی،پس ازبتن ریزی دیوار و سقف و گیرش اولیه بتن ،با فاصله دادن قالبها از جدارهای بتن ریزی شده (قالب برداری) وبا حرکت افقی روی چرخ یا غلتک صورت میگیرد .جدارهایی که با استفاده از این روش اجرا میشوند جدارهای اصلی داخلی و بعضی جداره های خارجی (جانبی)هستند .سازه ساختمانهای اجراشده با سیستم تونلی ، سازه ای نسبتاًشناخته شده بوده و از دیدگاه عملکرد لرزه ای اشکال عمده ای ندارد .تجزیه زلزله های گذشته رفتار مناسب سازهی این ساختمانها را نشان داده است . سازهی ساختمانهای اجراشده با این روش در برخی موارد ،برای افزایش سهولت و سرعت واجرا اجزای غیر سازه ای مانند دیوارهای جداکننده ،پلهها و پانلهای نما به صورت پیش ساخته در نظر گرفته میشوند و پس از تکمیل سازه اصلی به آن متصل میشوند که این امر در مورد سازه پلهها توصیه نمیشود .
با انجام مدیریت صحیح در اجرا و با استفاده از فناوریهای روز و با به کارگیری تکنولوژیهای جدید در تسریع گیرش و افزایش مقاومت بتن میتوان سرعت اجرا را به طور چشمگیری افزایش داد. هم اکنون با استفاده از روش تونلی انبوه سازان با برنامه ریزی اجرای یک طبقه در دو روز مجتمعهای مسکونی بزرگ را میسازند .از معایب این روش محدودیت در طراحی بر طبق محدودیتهای اجرا در خصوص ابعاد قالب و قالب گذاری به صورت مدولار است .
در ساختمانهای اجراشده به روش تونلی ابتدا آرماتور بندی و تعبیه مسیرهای تاسیسات مکانیکی و برقی در دیوارها انجام میشود و همزمان با این اقدامات قالب بندی بازشوهای مورد نیاز برای تاسیسات و در و پنجره اجرا میشود .قالبهای دو طرف دیوار را به صورت پشت به پشت قالب بندی میکنند و با قرار گرفتن قالبهای متوالی در کنار هم بدون قالب واسط سقفی یا همراه با آن مجموعه قالبهای دیوار و سقف را تشکیل میدهند .در مرحله بعد آرماتور بندی سقف و جاگذاری مسیرهای برق انجام میشود و قالبها برای خالی ماندن محل داکت ها و دیگر حفره های لازم در سقف نصب میشود . در ادامه بتن ریزی سقفها و دیوارها به صورت یکپارچه در یک مرحله انجام میشود .جداره های بتنی پرداخت شده نیاز به نازک کاری بر روی سطوح آنها را برطرف میکند .این روش اجرا در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مورد ارزیابی قرار گرفته و کاربرد آن در حیطه الزامات ارائه شده مجاز میباشد .
الزامات طراحی و اجرای ساختمانهای بتنآرمه با شیوه قالب بندی تونلی
1. مبانی کلی طراحی این سیستم مطابق با ساختمانهای بتن مسلح از نوع دیوار باربر صورت گرفته و شیوه اجرای آن به روش قالبهای تونلی انجام میشود .
2. اجرای این سیستم درکلیه پهنه های لرزه خیزی ایران(مطابق استاندارد2800) حداکثر تا 15 طبقه یا 50 متر از تراز پایه بلا مانع است.
3. طرح لرزه ای و سازه ای بر اساس آخرین ویرایش استاندارد 2800 ایران و آیین نامه آبا(یا آیین نامهACI-318-05 و ویرایشهای بعد از آن)انجام گیرد .
4. رعایت ضوابط مربوط به شکل پذیری متوسط و زیاد متناسب با لرزه خیزی مناطق مختلف ایران مطابق استاندارد 2800 الزامی است.
5. منظم بودن ساختمان در پلان و ارتفاع ضروری است .
6. به کارگیری حداکثر دهانه 5.5 متر برای سقف،حداکثر ارتفاع خالص 3 متر (بدون احتساب ضخامت سقف)و حداقل ضخامت 15 سانتی متر برای دیوارهای هر طبقه در این سیستم مجاز است .
7. سطح مقطع اسمی دیوارهای سازه ای در هر جهت باید حداقل 30 درصد سطح زیربنای طبقه باشد .
8. سطح مقطع اسمی دیوارهای سازه ای یک جهت میبایست حداقل 80 درصد جهت دیگر باشد .
9. رعایت حداقل مقاومت فشاری نمونه استوانه ای 25 مگا پاسکال برای بتن سازه ای و حداقل تنش تسلیم 400 مگا پاسکال برای فولاد الزامی است .
10. درنظر گرفتن ملاحظات خاص در پلان معماری جهت بستن و باز کردن قالبهای تونلی ضروری است .
11. قالب برداری اجزای سازه ای باید مطابق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان صورت گیرد.
12.استفاده از مواد افزودنی شیمیایی(روان کننده ،فوق روان کننده و افزودنیهای تسریع کننده گیرش بتن )باید مطابق مقررات ملی ساختمان و یا سایر مراجع معتبر بین المللی باشد .همچنین نوع و میزان مصرف آنها بر مبنای مشخصات اجرایی و اقلیمی کشور انتخاب شود .
13.درشرایط اقلیمی مختلف،باید تمهیدات لازم در طراحی و اجرای ساختمانها در نظر گرفته شود .
14.طراحی و اجرای جزئیات مناسب در محل اتصال دیواره های غیر سازه ای به منظور عدم مشارکت در سختی جانبی سازه الزامی است.
15.لحاظ کردن جزئیات دقیق مسیر و محل نصب کلیه اقلام تاسیسات برقی و مکانیکی در مرحله طراحی و اجرا ضروری است .
16.در نظر گرفتن تمهیدات و تجهیزات لازم جهت اجرای بتن ریزی یکپارچه دیوارهها و سقف در هر طبقه ضروری است .
17.تمهیدات لازم در اجرای نازک کاری و نما سازی بر روی سطوح بتنی میبایستی در مراحل طراحی و اجرا در نظرگرفته شود .
18.عایق کاری حرارتی جداره های خارجی ساختمان مطابق الزامات مبحث 19 مقررات ملی ساختمان الزامی است
19. رعایت مبحث سوم مقررات ملی سختمان درخصوص حفاضت ساختمانها در مقابل حریق و همچنین الزامات نشریه شماره 444 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مربوط به مقاومت جدارهها در مقابل حریق با درنظر گرفتن ابعاد ساختمان ،کاربری و وظیفه عملکردی اجزای ساختمانی الزامی است.
20. صدابندی هوا برد جداکننده های بین واحد های مستقل و پوسته خارجی ساختمان و صدابندی سقف بین طبقات میبایست طبق مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان تأمین شود .
سیستم ساختمانهای پیش ساخته با دیوار باربر متشکل از سقف و دیوارهای بتنآرمه با بتن سبک سازه ای
سیستم large panel یا سیستم Box type در دسته بندی سیستمهای پیش ساخته بتنی Tilt Up قرار میگیرد .در این سیستم پانلهای دیواری، علاوه بر تحمل بارهای ثقلی بارهای جانبی را نیز به صورت دیوار برشی تحمل مینمایند.درنتیجه این نوع سیستم در دسته بندی سازه ای یک سیستم دیوار باربر با دیوار برشی میباشد .بارهای مرده و زنده از طریق دالهای بتنآرمه و از طریق اتصالات مفصلی یا غلتکی به دیوارهها متصل میباشند،انتقال یافته و دیوارهها نیروهای ناشی از بارهای وارده را به شالوده منتقل مینمایند. سیستم باربر جانبی سیستم پیش ساخته فوق شامل دیواره های پیش ساخته بتنآرمه بوده که به صورت دیوار برشی عمل نموده و در برابر نیرو های برشی ناشی از بارهای جانبی مقاومت مینمایند .در این سیستم به دلیل استفاده از پانلهای دیواری برای باربری ثقلی و اتصالات مفصلی ما بین کفها و دیوارها امکان استفاده از سیستم باربری جانبی از نوع قاب خمشی نمیباشد و تنها سیستم مقاوم در برابر بارهای جانبی پانلهای دیواری است که به صورت دیوار برشی در برابر نیروهای جانبی مقاومت مینماید .ازآنجا که این سیستم ،سیستمlarge panel با به کارگیری بتن سبک سازه ای و لایه عایق حرارتی در کارخانه میباشد لذا به نظر میرسد ضمن کاهش وزن دیوارهها رفتار مطلوبتری در مقابل انبساط و انقباض را دارا باشد .
مصالح اصلی مصرفی دراین سیستم شامل :سیمان ،میلگرد،پوکه صنعتی (پوکه لیکا)،پلی استایرن و گاز طبیعی برای عمل آوردن بتن بوده و کلیه مصالح در داخل کشور قابل تأمین است .
عایق حرارتی دیوارها از طریق استفاده از یک لایه ملات سیمان و پلی استایرن که در کارخانه به هنگام ساخت دیوارها بر روی لایه بیرونی دیوارهای خارجی اجرا میشود ،تأمین میشود .از آنجایی که ضریب انتقال حرارت بتن سبک از بتن معمولی کمتر است ،لذا به نظر میرسد که عایق حرارتی سیمان و پلی استایرن به همراه بتن سبک تأمین میشود .این سیستم در طبقه بندی صرفه جویی زیاد در مصرف انرژی قرار داشته و در تمام مناطق ایران قابل استفاده است .مصالح به کار گرفته شده در این نوع از ساختمان از مقاومت خوبی در مقابل آتش سوزی برخوردار هستند.این سیستم همچنین جوابگوی نیاز صدابندی بر اساس مقررات ملی ساختمان میباشد .
این سیستم در زمینه های انرژی ، حریق، آکوستیک و سازه ؛در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ،مورد ارزیابی قرار گرفته و کاربرد آن در حیطه الزامات ارائه شده، مجاز میباشد.