در حال حاضر عمده رايانههايی كه مورد بهرهبرداری قرار میگيرد رايانههای شخصی بوده و سيستم عامل مورد استفاده در اين رايانهها (تقريبا بدون استثنا) سيستم عامل ويندوز است. استفاده گسترده از اين سيستم مشكلاتی را به همراه دارد كه عمدهترين آنها عبارت است از:
يك سيستم عامل ملی تدوين شود. سيستمی كه اين مشكلات را نداشته باشد يا آنها را به حداقل برساند. بر اساس تجاربی كه در دنيا وجود دارد و همچنين تجارب كشورهايی كه كم و بيش با چنين مسائلی مواجه بودند، چنين سيستم عاملی بايد بر اساس سيستم عاملهايی كه منبع آنها باز است، ساخته شود. تهيه يك سيستم عامل ملی توسط خود ايران امكان پذير نيست. به دليل اين كه كار بسيار فنی و پيچيدهای را میطلبد. اما سيستم عاملی وجود دارد كه منبع آن در اختيار همگان است و به صورت مداوم توسط علاقهمندان به اين حرفه و حوزه بهبود پيدا میكند و ابزارها و امكانات جديدی برای آن فراهم میشود.
از بين سيستم عاملهای منبع باز، سيستم عامل لينوكس مناسبتر از همه تشخيص داده شد. كشورهايی مانند آلمان، چين و بعضی از كشورهای آمريكای جنوبی هم اين سيستم را انتخاب كردهاند. مزايايی سيستم ياد شده اين است كه اولا، منبع آن باز است، بنابراين جزئياتش در اختيار كسانی كه بخواهند روی آن كار كنند، قرار دارد. ثانيا، ايمنی اين سيستم بسيار بالاست. البته بعضی معتقدند امنيت بالای اين سيستم به دليل آن است كه هنوز مورد توجه خرابكاران قرار نگرفته و اگر سيستم مزبور مانند ويندوز كاربرد فراوانی داشته باشد، بدون شك توجه نفوذگران را سوی خود جلب میكند و از حفرههای ناامن آن هم سواستفاده خواهد شد. اما در حال حاضر اين وضعيت وجود ندارد و سيستم لينوكس نسبت به ويندوز امنيت بسيار بالاتری دارد.
البته يادآوری اين نكته ضروری است، بعد از معين شدن حدود مسئله، يك طرح كلان استخراج و در اين طرح كلان مشخص شد كدام فعاليت پيش نياز كدام فعاليت ديگر است؟ هر فعاليت چقدر طول میكشد؟ نتايج يك فعاليت در كدام فعاليت مورد استفاده قرار میگيرد؟ و...
اين طرح كلان در كميته راهبردی بررسی و تصويب شده است و انجام پروژه بر اساس طرح كلان پيش خواهد رفت.
در اين پروژه، زير پروژههايی هم تعريف شدند و روش اين است كه زير پروژهها به شركتها و گروههای متفاوتی سپرده شوند تا آنها را انجام دهند. پس از انجام و آزمون اين فعاليت يكپارچه سازی آنها توسط همان مركز مسئول بعدفنی كار ( مركز فناوری اطلاعات و ارتباطات پيرشفته شريف) انجام میگيرد.
علاوه بر اين، برای آنكه سيستم عامل ياد شده جا بيفتد و كاربران از آن استقبال كنند، نيازمند انجام فعاليتهای فرهنگ سازی هستيم. برنامه ريزی مربوط به فرهنگ سازی هم توسط مركزی كه نام بردم انجام خواهد شد، مانند برگزاری سمينارها و ... برای كاربران و شركتهای انفورماتيكی يا پيشبينی دروس دانشگاهی برای دانشجويان تا آنان ترغيب شوند پروژههايشان را در اين ارتباط بگذرانند به طوری كه پس از فارغ التحصيلی با اين سيستم آشنا و پشتوانه خوبی برای آن در جامعه باشند.
در هر حال، اين سيستم، سيستمی خواهد بود كه منبع آن باز است، برای محيط فارسی ساخته میشود، همراه با سيستم عامل نرمافزارهای كاربردی و ابزارهای برنامه ساز به فارسی خواهد بود.
-
[*] منبع اين سيستم عامل در اختيار ما نيست و حفرههای امنيتی در آن وجود دارد. از اين رو، بدون آن كه كاربران بدانند، ممكن است اين حفرههای امنيتی برايشان مشكل ايجاد كند و اطلاعات آنها در معرض نفوذ خرابكاران قرار گيرد.
[*] در ايران قانونی كه حمايت كننده نرمافزارهای خارجی باشد وجود ندارد و اين نرمافزارها به طور رايگان تكثير میشوند و همه از آن استفاده میكنند، اگر ايران بخواهد به سازمان تجارت جهانی (WTO) بپيوندد، قطعا ادامه اين روش امكان پذير نيست و كشور مجبور خواهد شد برای استفاده از نرمافزارهای خارجی، بهای آن را بپردازد.
از بين سيستم عاملهای منبع باز، سيستم عامل لينوكس مناسبتر از همه تشخيص داده شد. كشورهايی مانند آلمان، چين و بعضی از كشورهای آمريكای جنوبی هم اين سيستم را انتخاب كردهاند. مزايايی سيستم ياد شده اين است كه اولا، منبع آن باز است، بنابراين جزئياتش در اختيار كسانی كه بخواهند روی آن كار كنند، قرار دارد. ثانيا، ايمنی اين سيستم بسيار بالاست. البته بعضی معتقدند امنيت بالای اين سيستم به دليل آن است كه هنوز مورد توجه خرابكاران قرار نگرفته و اگر سيستم مزبور مانند ويندوز كاربرد فراوانی داشته باشد، بدون شك توجه نفوذگران را سوی خود جلب میكند و از حفرههای ناامن آن هم سواستفاده خواهد شد. اما در حال حاضر اين وضعيت وجود ندارد و سيستم لينوكس نسبت به ويندوز امنيت بسيار بالاتری دارد.
-
[*]فعاليتهای مطالعاتی و اجرايی سيستم عامل ملی از چه زمانی آغاز شده و تاكنون چه مراحلی را طی كرده است؟
البته يادآوری اين نكته ضروری است، بعد از معين شدن حدود مسئله، يك طرح كلان استخراج و در اين طرح كلان مشخص شد كدام فعاليت پيش نياز كدام فعاليت ديگر است؟ هر فعاليت چقدر طول میكشد؟ نتايج يك فعاليت در كدام فعاليت مورد استفاده قرار میگيرد؟ و...
اين طرح كلان در كميته راهبردی بررسی و تصويب شده است و انجام پروژه بر اساس طرح كلان پيش خواهد رفت.
در اين پروژه، زير پروژههايی هم تعريف شدند و روش اين است كه زير پروژهها به شركتها و گروههای متفاوتی سپرده شوند تا آنها را انجام دهند. پس از انجام و آزمون اين فعاليت يكپارچه سازی آنها توسط همان مركز مسئول بعدفنی كار ( مركز فناوری اطلاعات و ارتباطات پيرشفته شريف) انجام میگيرد.
علاوه بر اين، برای آنكه سيستم عامل ياد شده جا بيفتد و كاربران از آن استقبال كنند، نيازمند انجام فعاليتهای فرهنگ سازی هستيم. برنامه ريزی مربوط به فرهنگ سازی هم توسط مركزی كه نام بردم انجام خواهد شد، مانند برگزاری سمينارها و ... برای كاربران و شركتهای انفورماتيكی يا پيشبينی دروس دانشگاهی برای دانشجويان تا آنان ترغيب شوند پروژههايشان را در اين ارتباط بگذرانند به طوری كه پس از فارغ التحصيلی با اين سيستم آشنا و پشتوانه خوبی برای آن در جامعه باشند.
-
[*]لطفا در خصوص زير پروژههای طرح سيستم عامل ملی توضيح بيشتری ارائه فرماييد؟
-
[*]اقدامات بعدی در راستای استقرار سيستم عامل ملی چيست وبه نظر جنابعالی اين پروژه چه زمانی به پايان خواهد رسيد؟
-
[*]ميزان اعتبار اختصاص يافته به اين پروژه در سال 81 و سال جاری چقدر است و از كدام منابع تامين میشود؟
-
[*]به نظر شما چه موانعی بر سر راه استقرار سيستم عامل ملی وجود خواهد داشت؟
در هر حال، اين سيستم، سيستمی خواهد بود كه منبع آن باز است، برای محيط فارسی ساخته میشود، همراه با سيستم عامل نرمافزارهای كاربردی و ابزارهای برنامه ساز به فارسی خواهد بود.