شکل (8) مفهوم دوگانه دو شاخص تعداد و توازن و همچنین شاخص متمم هرفیندال-هیرشمن را برای سیستم با 3 قلم نشان می دهد.
شکل (8): شاخص اصلاح شده شانون (Shannon) و شاخص هرفیندال-هیرشمن (HHI) برای یک سیستم با تعداد 3 قلم که یکی از آنها در طول محور افقی تغییر می کند و باقیمانده بر دو قلم دیگر تاثیر می کند. مقدار بیشتر شاخص شانون حکایت از تنوع بیشتر دارد. در حالیکه مقدار بیشتر برای شاخص هرفیندال-هیرشمن، دلالت بر کمتر شدن تنوع دارد. شاخص متمم هرفیندال-هیرشمن (1-HHI) نیز نشان داده شده است. مقدار بیشینه تنوع در جایی است که سهم هر کدام از شاخص ها با یکدیگر برابر است. (در اینجا 3/0). کمترین مقدار در جایی است که یکی از شاخص ها بیشترین را دارد (انحصار)[1].
روش سوم توسط جانسن به این صورت بکار برده شد که شاخص شانون بصورت ترکیبی برای تنوع سوخت و همچنین تنوع عرضه برای سهم واردات هر سوخت توامان بکار برده شد[2]. فاکتور ثبات سیاسی نیز بر مبنای شاخص انسانی برنامه توسعه ملل متحد مورد نظر قرار گرفت. بصورتی که به کشورهای با ثبات بیشتر وزن بیشتری داده شد. همچنین پایان پذیری منابع نیز با در نظر گرفتن شاخص پایان پذیری برای مناطق و کشورهای صادرکننده مورد توجه قرار گرفت.
برای این کار، جانسن 4 جنبه و یا شاخص را در نظر گرفت:
1. تنوع سازی منابع انرژی در بخش عرضه
2. تنوع سازی منابع انرژی در بخش واردات
3. ثبات سیاسی درازمدت در کشور و یا منطقه مبداء
4. مبنای منابع در منطقه و یا کشور مبدا و همچنین کشور و یا منطقه مورد مطالعه
براین اساس می توان نوشت:
که در آن I[SUB]1[/SUB] شاخص امنیت انرژی شماره 1
و P[SUB]i[/SUB] سهم انرژی i در کل عرضه انرژی
و از 1 تا M شاخص منبع انرژی که تا کنون M منبع شناخته شده است.
و فاکتور تصحیح P[SUB]i[/SUB] برای شاخص I[SUB]1[/SUB]
برای اولین شاخص همه فاکتورهای تصحیح یک هستند.
اگر 8 نوع انرژی شامل ذغال سنگ، نفت، گاز، بیوفیول جدید، بیوفیول قدیم، هسته ای، انرژی های تجدید پذیر دیگر، برق آبی را بعنوان عرضه انرژی های اولیه در نظر بگیریم. بیشترین مقداری که I[SUB]i[/SUB] می تواند در ارتباط با بیشترین مقدار تنوع و توازن بگیرد، حدود 079/2 است. –ln 1/8; M=8
کمترین مقدار این شاخص صفر است و آن زمانی است که تنها یک نوع انرژی در عرضه داشته باشیم. هرچقدر مقدار این شاخص کمتر باشد، وضعیت امنیت انرژی بدتر است.
[1] Kruyt, 2009, p. 2178
[2] Jansen, J. C, van Arkel, W. G., Boots, M. G. “Designing indicators of long term energy supply security, ECN, 2004, P. 2
شکل (8): شاخص اصلاح شده شانون (Shannon) و شاخص هرفیندال-هیرشمن (HHI) برای یک سیستم با تعداد 3 قلم که یکی از آنها در طول محور افقی تغییر می کند و باقیمانده بر دو قلم دیگر تاثیر می کند. مقدار بیشتر شاخص شانون حکایت از تنوع بیشتر دارد. در حالیکه مقدار بیشتر برای شاخص هرفیندال-هیرشمن، دلالت بر کمتر شدن تنوع دارد. شاخص متمم هرفیندال-هیرشمن (1-HHI) نیز نشان داده شده است. مقدار بیشینه تنوع در جایی است که سهم هر کدام از شاخص ها با یکدیگر برابر است. (در اینجا 3/0). کمترین مقدار در جایی است که یکی از شاخص ها بیشترین را دارد (انحصار)[1].
روش سوم توسط جانسن به این صورت بکار برده شد که شاخص شانون بصورت ترکیبی برای تنوع سوخت و همچنین تنوع عرضه برای سهم واردات هر سوخت توامان بکار برده شد[2]. فاکتور ثبات سیاسی نیز بر مبنای شاخص انسانی برنامه توسعه ملل متحد مورد نظر قرار گرفت. بصورتی که به کشورهای با ثبات بیشتر وزن بیشتری داده شد. همچنین پایان پذیری منابع نیز با در نظر گرفتن شاخص پایان پذیری برای مناطق و کشورهای صادرکننده مورد توجه قرار گرفت.
برای این کار، جانسن 4 جنبه و یا شاخص را در نظر گرفت:
1. تنوع سازی منابع انرژی در بخش عرضه
2. تنوع سازی منابع انرژی در بخش واردات
3. ثبات سیاسی درازمدت در کشور و یا منطقه مبداء
4. مبنای منابع در منطقه و یا کشور مبدا و همچنین کشور و یا منطقه مورد مطالعه
براین اساس می توان نوشت:
که در آن I[SUB]1[/SUB] شاخص امنیت انرژی شماره 1
و P[SUB]i[/SUB] سهم انرژی i در کل عرضه انرژی
و از 1 تا M شاخص منبع انرژی که تا کنون M منبع شناخته شده است.
و فاکتور تصحیح P[SUB]i[/SUB] برای شاخص I[SUB]1[/SUB]
برای اولین شاخص همه فاکتورهای تصحیح یک هستند.
اگر 8 نوع انرژی شامل ذغال سنگ، نفت، گاز، بیوفیول جدید، بیوفیول قدیم، هسته ای، انرژی های تجدید پذیر دیگر، برق آبی را بعنوان عرضه انرژی های اولیه در نظر بگیریم. بیشترین مقداری که I[SUB]i[/SUB] می تواند در ارتباط با بیشترین مقدار تنوع و توازن بگیرد، حدود 079/2 است. –ln 1/8; M=8
کمترین مقدار این شاخص صفر است و آن زمانی است که تنها یک نوع انرژی در عرضه داشته باشیم. هرچقدر مقدار این شاخص کمتر باشد، وضعیت امنیت انرژی بدتر است.
[1] Kruyt, 2009, p. 2178
[2] Jansen, J. C, van Arkel, W. G., Boots, M. G. “Designing indicators of long term energy supply security, ECN, 2004, P. 2