سازه های پوسته ای
سازه های پوسته ای
پوسته یکی از فراوانترین و متنوع ترین انواع فرم های ساختمانی هستند که دنیای فیزیکی اطراف ما یافت میشود . از لحاظ هندسی سطوحی هستند که حجمی از فضا را از بخش دیگری از فضا جدا میکند .ساختمان های پوسته ای از نظر مهندسی از عالیترین انواع سازه ها بشمار میروند . بسیاری از فرم های ساختمان های طبیعی مانند جمجمه ، تخم ها و بسیاری از محافظان اندام های جانوری دارای اشکال پوسته ای هستند . مخازن آب و گاز ، سیلو ها ، سد های قوسی ، بدنه هواپیما و کشتی و خودرو از جمله موارد استعمال متعدد ساختمان های پوسته ای هستند .
پوسته ها از نظر هندسی به دو نوع گسترش پذیر و گسترش ناپذیر تقسیم میشوند . گسترش پذیرها پوسته هایی هستند که سطح هندسی آنها را بدون اینکه در آن بریدگی بوجود بیاوریم بتوانیم به شکل صفحه ای مستور درآوریم . اما گسترش ناپذیر ها به این صورت نیستند . مطابق این تعریف پوسته های استوانه ای در تعریف اول و پوسته های کروی در گروه دوم قرار میگیرند . از لحاظ باربری و قابلیت مکانیکی پوسته های گسترش ناپذیر دارای تاب زیادی هستند زیرا هرگونه نیرویی که به این نوع پوسته ها وارد آیند با مخالفت پوسته در مقابل گسترش و تغییر شکل مواجه میشوند .
تنش در پوسته ها :
همانند سایر المان های سازه ای در پوسته ها نیز سه محور اصلی وجود دارد ، یکی از محورهای این سیستم عمود بر پوسته و دو محور دیگر مماس به منحنی هایی فضایی مربوط به امتداد هاس اصلی انحنا میباشد . علاوه بر نیروهای برشی ، لنگرهای خمشی و پیچشی ، میدان نیروهای غشایی هم در سیستم های پوسته ای کارآمد هستند .
معادلات ایستایی :
اگر یک المان را بررسی کنیم ، جمعاً شش معادله تعادل ( سه معادل تعادل نیروها و سه معادله تعادل لنگرها ) داریم در حالیکه شمار برآیند نیروهای داخلی ده میباشد . پس یک ساختمان چوسته ای در حالت کلی از نظر ایستایی نامعین میباشد .
نفوذ ایستا :
یکی از اتفاقاتی که در سازه هایی مثل تیر ها و قوسها میافتد این است که در فرم های ساختمانی غیر پوسته ای معمولاً هرگونه نیروی برشی و یا لنگر خمشی که در نقطه ای از جسم اثر میکند ، تا فاصله دوری در درون جسم نفوذ میکند در حالیکه در درون فرم های پوسته ای رویهم رفته تاثیر هرگونه نیروی برشی و یا لنگر خمشی کاملاً موضعی میباشد . اثر میدان خمشی بتدریج که از تکیه گاه و یا ناحیه زیر بار متمرکز و یا ناحیه با ناپیوستگی هندسی دور میشویم شدیداً کاهش میابد .
انتقال بار :
با صحبت های گذشته به این نتیجه میرسیم که انتقال بار در سازه های پوسته ای عمدتاً بوسیله مکانیسم و نیروهای غشایی انجام میگیرد و فقط در نواحی خاصی مانند حوالی اتصال و یا ناپیوستگی ، زیر بارهای متمرکز و شرایط کناری مخصوص مکانیسم خمشی وارد عمل شده و بخشی از نیروی خارجی را منتقل میکند . این انتقال ها ، فرم پوسته ای را از نظر اقتصادی و مکانیکی در درجات بالایی از تکامل فرمی قرار میدهد .
برای مثال پوشش یک سقف با دهانه آزاد حدود 40 متر به پوسته بتنی با ضخامت حدود 5 سانتیمتر نیاز دارد .
در این عکس ها انواعی از پوسته های کلاسیک و آنتی کلاسیک رو میبینید .
منبع: iransaze.com