islamboy
عضو جدید
مصاحبه: امين تهراني
سوال - لطفا در ابتدا تاريخچه اي مختصر از چگونگي پيدايش مذهب "امامشافعي" و مؤسس اين مذهب را بيان بفرماييد؟
ابوعبدالله محمد بن ادريسبن عباس بن عثمان بن شافع شافعي از فرزندان مطلب بن عبدمناف که جد سوم پيامبر (ص) ونياي نهم امام شافعي مي باشد. در سال 150ه ق در شهر غزه متولد و در سال204ه ق درمصر وفات يافت. مادرش فاطمه دختر عبدالله المحض پسر حسن مثني پسر امام حسن مجتبياست. در کودکي پدر را از دست داد و مادرش اورا به مکه آورد و به تعليم وي همت گماشت . در پنج سالگي قرآن را آموخت و در هفت سالگي آن را از بر نمود. در سيزده سالگي "الموطأ"امام مالک را از بر نمود و مدتي را در مدينه در محضر امام مالک تلمذ نمود واز دست ايشان اجازه فتوا گرفت. آن گاه به مکه بازگشت و سپس راهي مصر شد. مدتي درمصر به تحقيق پيرامون آراي امام ابوحنيفه پرداخت و در تلفيق آراي ابوحنيفه و اماممالک کوشيد و با محمد حسن شيباني در ارتباط بود.آنگاه در سال168هجري به بغداد رفت ودر آنجا با دو شاگرد ابوحنيفه يعني ابو يوسف و ابوعبدالله محمد بن حسن شيباني بهبحث و مناظره پيرامون آراي امام ابوحنيفه و امام مالک و اختلاف آن دو پرداخت.امامشافعي با تلفيق راي و قياس که مذهب ابوحنيفه بود، با آرا و نظرات امام مالک کهمستند به حديث نبوي بود مذهب خويش را تدوين نمود.پس از مدتي به مصر بازگشت و بهانتشار علوم اسلامي وتجديد نظر در بعضي از مسائل مذهب خود پرداخت که در بحث فقهي بهمذهب يا قول جديد امام شافعي و نظرات پيشين خود که به قول قديم مشهور است.البتهفقهاي مذهب بيشتر روي مذهب جديد فتوي مي دهند. او همچنين از بنيانگذاران علم اصولفقه به شمار مي رود و مشهورترين کتابش در علم اصول "الرسالة" و در فقه"الام"ميباشد.
سوال - وجه تمايز واشتراك اصلي مذهب شافعي باساير مذاهب اسلامي چيست؟
وجه تمايز و همچنين اشتراک مذهب شافعي باساير به منابع استنباط آنها مربوط مي شود.منابع استنباط امام شافعي عبارتند از 1-کتاب،2-سنت،3-اجماع،4-قول صحابي،5-قياس،6-استصحاب،7-عرف،8استحسان در يک جمع بنديو با بررسي منابع استنباط ساير مذاهب مي توان گفت که در استناد به کتاب و سنت همهاتفاق نظر دارند و در ساير منابع داراي اختلافات و وجوه تمايزي هستند.
سوال – نوع نگاه مذهب شافعي به ساير مذاهب اسلامي چگونهاست؟
به اختصار مي توان نگاه امام شافعي به ساير مذاهب را در اين سخنايشان خلاصه نمود که فرمود:رايي صواب يحتمل الخطاء و راي غيري خطأ يحتمل الصواببدين معني که نظر و فتواي خود را حق مي دانم اما احتمال اشتباه دارد و نظر و فتوايغير خود را اشتباه مي دانم اما احتمال حق و صواب دارد.
سوال – ديدگاه علمي اهل بيت (ع) در مذهب شافعي، از چه جايگاهيبرخوردار است؟
با توجه به اينکه امام شافعي حديث صحيح را مبناي مذهبخويش قرار داده است و مي فرمايد:اذا صح الحديث فهو مذهبي لذا به ناصرالحديث شهرتيافت و اين بيانگر اعتماد و استناد ايشان به احاديث منقول و منسوب به سنت و اهل بيتپيامبر مي باشد.
سوال – به نظر شمامشترکات اصلي مذاهباسلامي چيست ؟ و در چه زمينه هايي با هم اختلاف نظر دارند؟
مشترکاتمذاهب در منابع استنباط آنهاست که همه متفق بر صحت استناد به کتاب و سنت مي باشند واختلاف نظر آنها به بقيه منابع استنباط بر مي گردد که همه از لحاظ استناد در يکدرجه و اهميت و ارجحيت نيستند و همچنين شيوه هاي استنباط و استدلال آنها دراستخراجاحکام از ادله اجمالي.
سوال – برداشت حضرتعالي ازفرمايش پيامبر(ص) « و اختلاف امتي رحمة » چيست ؟
اگر اين حديث حملبر صحت شود چون در سند صحت آن ميان علماي علوم حديث و جرح و تعديل اختلاف وجود داردمي توان اختلافي را منشاء رحمت در ميان امت اسلامي دانست که "کمال" او ناشي ازاختلاف فهم ها و برداشتها باشد و البته محصول آن تأليف و تحقيق و پژوهش و بسترسازيبراي شکوفايي و به بار نشستن استعدادهاي نهفته در آحاد امت اسلامياست.
سوال – عوامل مهم پيدايش مذاهب اسلاميکدامند؟
1-اختلاف عقول و فهم ها 2 – شيوه استناد به احاديث 3 – ظهور فقهاي نابغه و برجسته در ميان مذاهب مختلف 4 – پويايي اجتهاد و گستردگي دايرهي فقه 5 – گسترش دايره ي اختلاف ميان فقها در فروع فقهي 6 – توجه و اهتمام خلفايعباسي به فقه و فقها 7 – فزوني رخدادها در پي گسترش قلمرو دولت اسلامي 8 – تاثيرپذيري فقهاي مسلمان از فرهنگ ديگر ملتها 9 – گسترش و اوج گيري حرکت تاليف وترجمه ي علوم گوناگون 10 – افزايش مناظره ها و بحثهاي متقابل و تبادلنظر.
سوال – منظور از مرغوبيت تعدد مذاهب و قبيح بودنفرقه گرايي چيست؟
تعدد مذاهب نشان از پويايي دين و فقه اسلامي درراستاي پاسخگويي به مساثل مستحدث دارد و در ذات خود مطلوب و مرغوب است به شرطي کهمنجر به لامذهبي و تلفيق مذموم ميان مذاهب نگردد و فرقه گرايي که ريشه در تعصبمذموم و جزم انديشي و مطلق نگري دارد طبيعتا قبيح و نکوهيده است.
سوال - کنفرانس هاي بين المللي وحدت در تهران تاکنون چه آثار مثبتيرا براي جامعه اسلامي داشته است ؟
آثار مثبت آن به اندازه کافي نبودهاست اما مي توان با ايجاد ساز و کارهاي قوي تر به آثار ايجابي آن افزود . تعارف وآشنايي علماي جهان اسلام را با يکديگر مي توان از آثار مثبت اين کنفرانسها برشمرد. اما اين به تنهايي راضي کننده نيست و با توجه به حجم هزينه و امکانات به کار گرفتهشده براي تشکيل اين کنفرانسها انتظار بيشتر است.
سوال – کنفرانس 23 با عنوان " امت اسلامي از تنوع مذهبي تا فرقه گرايي " آغاز بکار خواهدنمود چه عواملي موجب شد با اين عنوان برگزار شود ؟
عنوان کنفرانس 23مؤيد پاسخ سؤال پيشين است که هنوز توفيقات لازم در راستاي کنفرانس هاي قبلي حاصلنشده به همين دليل انتخاب اين عنوان مناسب احوال کنوني جهان اسلام است.چرا که هرروز شاهد دگرناپذيري مذاهب نسبت به يکديگر هستيم. و نبود فضاي سالم و شفاف برايگفتگو به دور از هرگونه غموض و ابهام مزيد بر علت گشته است.
سوال - درگذشته چه جرياناتي از اختلاف ميان مسلمانان بهره مي بردندامروزه کدام قدرت بدنبال توسعه اين شکاف است؟
در طول تاريخ جريان کفرو نفاق و يهود ديروز و صهيونيستهاي امروز پيوسته از تفرقه و اختلاف ميان مسلمانانبهره مند مي شوند.امروز کفر و نفاق در لباس جديد استعمارگران و نظام سلطه به دنبالعمق و وسعت بخشيدن به اين شکاف هستند لذا حفظ اتحاد به معني"همه با هم"، مي تواندتا حدود زيادي نقشه هاي پليد آنان را نقش بر آب گرداند.
سوال – با توجه به آثار مخرب تفرقه برجهان اسلام در زمينه هاي مختلفآيا بنظر شما دنياي اسلام (چه دولتها وچه مؤسسات و چه شخصيتها) بهاي متقابلي برايايجاد وحدت گذاشته اند؟
فکر مي کنم هنوز هزينه ي لازم براي ايجادوحدت و اتحاد از سوي دولتها و ساير موسسات پرداخت نشده و اگر در اين راستا فعاليتيانجام گرفته بسيار ناچيز است!
سوال – آيا در کشورهاياسلامي، براي رسانه هاي خبري ومؤسسات علمي و وزارتخانه هاي تعليمي آموزشي، فکري وطرحي جهت ايجاد الفت و مبارزه با عناصر تفرقه ارائه شده است؟
فکر وطرح و برنامه جهت ايجاد الفت و مبارزه با عناصر تفرقه ارائه شده اما کاربرد عمليندارد چرا که صاحبان طرح مشفقانه پيگير اجراي آن نشده اند لذا بهره برداري بسيارضعيف بوده است.
سوال – گروههاي افراطي در جامعه هاياسلامي از هردو طرف"سني و شيعه" به چه پشتوانه اي در صحنه حاضر هستند؟ راه مقابلهمثبت با آنان کدام است ؟
افراط و تفريط در برداشت و تطبيق تا حدوديطبيعي و انساني است در عين حال مي تواند بستري مناسب براي کساني باشد که قصد پاشيدنبذر نفاق و تفرقه را دارند امروزه بيشترين سود را از افراطي گري کساني مي برند کهخود نمي توانند چهره دين را تقبيح کنند لذا از طريق ترويج فرهنگ افراطي گري و تقويتآن توانسته اند تا حدود زيادي چهره ي اسلام را مخدوش و کريه بنمايانند.اما راهمقابله ي مثبت با اين پديده مذموم بيداري بخشيدن به مسلمانان غافل است و حفظهوشياري مي تواند گامي مثبت و موثر در ايجاد تعادل و وسطيت در افکار و عملکردهاباشد و به ارائه ي چهره اي زيبا و جذاب از اسلام منتهي گردد.
سوال – با توجه به وضوح آيات قرآني واحاديث نبوي و رفتار صالحان امتاسلامي در خصوص وحدت و برادري مسلمانان، چرا ما جريان تفرقه را به ظاهر درميانکشورهاي اسلامي در زمينه هاي گوناگون پررنگ تر ميبينيم ؟
وضوح و فهمآيات و احاديث و رفتار صالحان امت اسلامي در خصوص وحدت و برادري مطلوب است اماالتزام و تعهد ايجاد نمي کند مگر اينکه به باور و ايمان تبديل شود و چون هنوززيرساخت هاي ايماني و مسئوليت پذيري و تعهد آوري در ميان کشورهاي اسلامي ضعيف استلذا جريان تفرقه در زمينه هاي گوناگون پررنگ تر است.لازم است ايمان و تعهد پذيري واعتماد سازي در لايه هاي مختلف جوامع اسلامي نهادينه گردد.
منبع:سایت تقریب مذاهب اسلامی
http://www.ehyaweb.com/index.php?option=com_content&task=view&id=252&Itemid=33
