مطالعة و بررسی جو همیشه مورد نظر دانشمندان ایرانی بوده است ، از این رو خیلی از دانشمندان نجوم در آثار خود بخشی را به مسائل جوی اختصاص داده اند .محمد بن ذکریای رازی ، ابن سینا ، حکیم عمر خیام ، ابوریحان بیرونی و انوری شاعر معروف از شخصیتها و دانشمندان ایرانی بوده اند که پیرامون پدیده های جوی مطالبی در آثار خود به یادگار گذاشته اند .
فعالیتهای منظم هواشناسی اولین بار با اندازه گیری عناصر جوی توسط سفارتخانه های انگلیس و روس در تهران و مناطق نفت خیز جنوب کشور شروع شد که این اطلاعات صرفاً به بایگانی کشورهای مربوطه منتقل شده و احتمالاً در برنامه های تحقیقاتی آنها مورد استفاده ویژه قرارگرفته است. درس هواشناسی در سال ۱۲۹۸ در برنامه درسی مدرسه برزگران منظور شد که این درس توسط معلمان فرانسوی تدریس می شد و در همان محل اولین سکوی هواشناسی احداث شد که در آن دمای هوا و رطوبت نسبی و میزان بارندگی اندازه گیری می گردید . این ایستگاه در سال ۱۳۰۸ کامل شد و اکثر عناصر جوی را دیده بانی می کرد بتدریج در اثر نیاز شدید بخشهای کشاورزی و آبیاری تعدادی ایستگاه نیز بر حسب ضرورت در نقاط مختلف کشور تاسیس گردید که مسؤولیت آن با بنگاه مستقل آبیاری وابسته به وزارت کشاورزی وقت بود . بعد از جنگ جهانی دوم نیروهای متفقین برای سلامت پرواز هواپیماهـای
خودی واحد کوچک هواشناسی دایر کردند که نیازهــــای هواشناسی بخش هواپیمایی آنها را تامین می کرد در ایــــن زمان بنگاه مستقل آبیاری وزارت کشاورزی اقدام به تربیت یک گروه دیده بان هواشناس نمود که این دیده بانان در سال ۱۳۲۷ فارغ التحصیل و در ایستگاه های هواشناسی مشغول به کار شدند . هواپیمایی کشوری نیز به علت نیاز به اطلاعات جوی در فرودگاههای کشور اقدام به تاسیس ایستگاههای هواشناسی کرد . در اثر نیاز شدید برنامه ریزان به آمار و اطلاعات اقلیمی از نواحی مختلف کشور و ناهماهنگی در تاسیس ایستگاههای هواشناسی که توسط بخشهای مختلف ایجاد می شد مسؤولان وقت ، تاسیس یک واحد هواشناسی مستقل در کشور را ضروری دانسته و در سال ۱۳۳۴ شمسی اداره کل هواشناسی کشور وابسته به وزارت راه تاسیس شد . این اداره کل بعدها بصورت سازمانی مستقل زیر نظر وزارت جنگ قرار گرفت که بعد از انقلاب اسلامی مجدداً زیر نظارت وزارت راه و ترابری درآمد در هنگام تشکیل اداره کل هواشناسی در سال ۱۳۳۴ تمامی ایستگاههای هواشناسی که توسط بخشهای مختلف تاسیس شده بودند به این اداره کل واگذار شد . ایستگاههای واگذارشده از نوع سینوپتیک ، اقلیم شناسی و باران سنجی بودند که هریک دیده بانی های مربوط بخود را انجام می دادند . در آن زمان تعداد ایستگاههای سینوپتیک ۳۴ و اقلیم شناسی ۱۰۷ و باران سنجی ۱۶۰ بود . گسترش ایستگاههای هواشناسی و توسعه شبکه آن پس از انقلاب اسلامی شتاب بیشتری پیدا کرده است . در سال ۱۳۳۸ هوا شناسی ایران بعنوان یکصد و سومین عضو سازمان هواشناسی جهانی به عضویت این سازمان جهانی درآمد.
سازمان هواشناسی کشور قبل از انقلاب ببیشتر درخدمت حمل و نقل هوایی و صنعت هواپیمایی بود و به مسائل هواشناسی کاربردی کمتر توجه می شد ولی پس از انقلاب اسلامی و با تعیین کشاورزی بعنوان محور اصلی فعالیتهای اقتصادی کشور ، این سازمان نیز خدمات خود را به سمت کشاورزی متوجه کرد و امروزه توسعه ایستگاهها و بهبود سیستم آمار هواشناسی کشور در جهت ارائه خدمات به بخشهای تحقیقاتی کشاورزی ، دامداری ، آبیاری و غیره گرایش دارد . امر تحقیقات بعنوان بخشی از فعالیتهای مستمر این سازمان بدون استفاده از کامپیوتر و اصلاح روشهای جمع آوری و بایگانی آمار میسر نبوده و لذا از سال ۱۳۶۲ سعی شد با تجهیز مرکز کامپیوتر سازمان به یکی از پیشرفته ترین کامپیوترهای موجود در جهان و با تبدیل نقشه ها و گرافها بصورت میکروفیلم ، مجموعه این مدارک بتواند پژوهشگران را در دسترسی سریع به اطلاعات یاری کند .
همچنین مراکز تحقیقاتی سازمان با تشویق کارشناسان و محققان هواشناسی توانسته است مجموعه ای از ۱۳۲ اثر از ترجمه و تالیف ارائه نماید که به تدریج چاپ و منتشر می گردد ، با توجه اهمیت ارتباطات در هواشناسی ، شبکه ایستگاههای سینوپتیک کشور با مجهز شدن به دستگاههای بی سیم S S B ( اس – اس – بی ) و برقراری خطوط تلکس در مراکز مناطق تقویت شد و کلیه اطلاعات جوی از ۱۶۰ ایستگاه سینوپتیک به طور همزمان ساعت به ساعت در مرکز مخابرات تهران جمع آوری می شود بصورت بلادرنگ و یا بصورت آمار در اختیار مرکز پیش بینی و مرکز خدمات کامـپیوتری سـازمان قرار می گیرد . کارشناسان مرکز کامـپیوتر بـا توجــــه به دستورالعملهـــا و اسـتانداردهــــای بین المللی در چند مرحله کار کنترل کیفی و کمی اطلاعات رسیده را به صورت دستی و کامپیوتری انجام می دهند و نتایج را روی نوار و دیسک های کامپیوتری منتقل می کنند .
مرکز پیش بینی تهران با دریافت اطلاعات ساعت به ساعت جوّی کلیه کشورهای خاورمیانه ، اروپا و آسیا و جمع آوری همزمان اطلاعات از ایستگاههای هواشناسی سینوپتیک داخل کشور روزانه چندین نقشه هواشناسی در سطوح مختلف جوّ تهیه و پیش بینی های لازم را صادر می کند . مرکز اخطاریه های ویژه پیش بینی تهران که از چند سال قبل دایر شده است پیش آگهی و اخطاریه های لازم را در مورد وقوع طوفان ، سیل ، سرمای شدید و ناگهانی ، بروز آفات کشاورزی و غیره تهیه می کند و به سازمانها و نهادهای ذیربط ارسال می دارد .
در کنار فعالیتهای تحقیقاتی سازمان ، مرکز آموزش عالی هواشناسی و علوم جوّ توانسته است در پنج سال گذشته در ۱۴ دوره آموزشی دانشجویان و کارمندان را در سطوح فوق دیپلم ، لیسانس و بالاتر آموزش دهد که این آموزشها چه بصورت بازآموزی و چه بشکل دوره های تخصصی دیپلمه ها و لیسانسیه های تازه استخدام توانسته است در بالابردن کیفیت علمی امور هواشناسی مؤثر باشد .
از نظر آموزشهای بین المللی و شرکت در سمینارها و اجلاسیه های تخصصی ، سازمان بسیار فعال بوده و در چند سال اخیر تعداد زیادی از کارشناسان سازمان برای شرکت در دوره ها و سمینارهای آموزشی به خارج از کشور مسافرت کرده اند . در این راستا تعداد زیادی از متخصصان هواشناسی تا کنون در دوره های آموزشی که در سایر کشورها توسط سازمان هواشناسی ترتیب داده شده است شرکت کرده اند .
کتابخانه سازمان هواشناسی کشور با حدود ده هزار جلد کتاب و ۶۲ عنوان مجله علمی و تخصصی ، کتب منتشره سازمان هواشناسی جهانی را مرتباً دریافت می کند و در دسترس کارشناسان خود قرار می دهد .
فعالیتهای منظم هواشناسی اولین بار با اندازه گیری عناصر جوی توسط سفارتخانه های انگلیس و روس در تهران و مناطق نفت خیز جنوب کشور شروع شد که این اطلاعات صرفاً به بایگانی کشورهای مربوطه منتقل شده و احتمالاً در برنامه های تحقیقاتی آنها مورد استفاده ویژه قرارگرفته است. درس هواشناسی در سال ۱۲۹۸ در برنامه درسی مدرسه برزگران منظور شد که این درس توسط معلمان فرانسوی تدریس می شد و در همان محل اولین سکوی هواشناسی احداث شد که در آن دمای هوا و رطوبت نسبی و میزان بارندگی اندازه گیری می گردید . این ایستگاه در سال ۱۳۰۸ کامل شد و اکثر عناصر جوی را دیده بانی می کرد بتدریج در اثر نیاز شدید بخشهای کشاورزی و آبیاری تعدادی ایستگاه نیز بر حسب ضرورت در نقاط مختلف کشور تاسیس گردید که مسؤولیت آن با بنگاه مستقل آبیاری وابسته به وزارت کشاورزی وقت بود . بعد از جنگ جهانی دوم نیروهای متفقین برای سلامت پرواز هواپیماهـای
خودی واحد کوچک هواشناسی دایر کردند که نیازهــــای هواشناسی بخش هواپیمایی آنها را تامین می کرد در ایــــن زمان بنگاه مستقل آبیاری وزارت کشاورزی اقدام به تربیت یک گروه دیده بان هواشناس نمود که این دیده بانان در سال ۱۳۲۷ فارغ التحصیل و در ایستگاه های هواشناسی مشغول به کار شدند . هواپیمایی کشوری نیز به علت نیاز به اطلاعات جوی در فرودگاههای کشور اقدام به تاسیس ایستگاههای هواشناسی کرد . در اثر نیاز شدید برنامه ریزان به آمار و اطلاعات اقلیمی از نواحی مختلف کشور و ناهماهنگی در تاسیس ایستگاههای هواشناسی که توسط بخشهای مختلف ایجاد می شد مسؤولان وقت ، تاسیس یک واحد هواشناسی مستقل در کشور را ضروری دانسته و در سال ۱۳۳۴ شمسی اداره کل هواشناسی کشور وابسته به وزارت راه تاسیس شد . این اداره کل بعدها بصورت سازمانی مستقل زیر نظر وزارت جنگ قرار گرفت که بعد از انقلاب اسلامی مجدداً زیر نظارت وزارت راه و ترابری درآمد در هنگام تشکیل اداره کل هواشناسی در سال ۱۳۳۴ تمامی ایستگاههای هواشناسی که توسط بخشهای مختلف تاسیس شده بودند به این اداره کل واگذار شد . ایستگاههای واگذارشده از نوع سینوپتیک ، اقلیم شناسی و باران سنجی بودند که هریک دیده بانی های مربوط بخود را انجام می دادند . در آن زمان تعداد ایستگاههای سینوپتیک ۳۴ و اقلیم شناسی ۱۰۷ و باران سنجی ۱۶۰ بود . گسترش ایستگاههای هواشناسی و توسعه شبکه آن پس از انقلاب اسلامی شتاب بیشتری پیدا کرده است . در سال ۱۳۳۸ هوا شناسی ایران بعنوان یکصد و سومین عضو سازمان هواشناسی جهانی به عضویت این سازمان جهانی درآمد.
سازمان هواشناسی کشور قبل از انقلاب ببیشتر درخدمت حمل و نقل هوایی و صنعت هواپیمایی بود و به مسائل هواشناسی کاربردی کمتر توجه می شد ولی پس از انقلاب اسلامی و با تعیین کشاورزی بعنوان محور اصلی فعالیتهای اقتصادی کشور ، این سازمان نیز خدمات خود را به سمت کشاورزی متوجه کرد و امروزه توسعه ایستگاهها و بهبود سیستم آمار هواشناسی کشور در جهت ارائه خدمات به بخشهای تحقیقاتی کشاورزی ، دامداری ، آبیاری و غیره گرایش دارد . امر تحقیقات بعنوان بخشی از فعالیتهای مستمر این سازمان بدون استفاده از کامپیوتر و اصلاح روشهای جمع آوری و بایگانی آمار میسر نبوده و لذا از سال ۱۳۶۲ سعی شد با تجهیز مرکز کامپیوتر سازمان به یکی از پیشرفته ترین کامپیوترهای موجود در جهان و با تبدیل نقشه ها و گرافها بصورت میکروفیلم ، مجموعه این مدارک بتواند پژوهشگران را در دسترسی سریع به اطلاعات یاری کند .
همچنین مراکز تحقیقاتی سازمان با تشویق کارشناسان و محققان هواشناسی توانسته است مجموعه ای از ۱۳۲ اثر از ترجمه و تالیف ارائه نماید که به تدریج چاپ و منتشر می گردد ، با توجه اهمیت ارتباطات در هواشناسی ، شبکه ایستگاههای سینوپتیک کشور با مجهز شدن به دستگاههای بی سیم S S B ( اس – اس – بی ) و برقراری خطوط تلکس در مراکز مناطق تقویت شد و کلیه اطلاعات جوی از ۱۶۰ ایستگاه سینوپتیک به طور همزمان ساعت به ساعت در مرکز مخابرات تهران جمع آوری می شود بصورت بلادرنگ و یا بصورت آمار در اختیار مرکز پیش بینی و مرکز خدمات کامـپیوتری سـازمان قرار می گیرد . کارشناسان مرکز کامـپیوتر بـا توجــــه به دستورالعملهـــا و اسـتانداردهــــای بین المللی در چند مرحله کار کنترل کیفی و کمی اطلاعات رسیده را به صورت دستی و کامپیوتری انجام می دهند و نتایج را روی نوار و دیسک های کامپیوتری منتقل می کنند .
مرکز پیش بینی تهران با دریافت اطلاعات ساعت به ساعت جوّی کلیه کشورهای خاورمیانه ، اروپا و آسیا و جمع آوری همزمان اطلاعات از ایستگاههای هواشناسی سینوپتیک داخل کشور روزانه چندین نقشه هواشناسی در سطوح مختلف جوّ تهیه و پیش بینی های لازم را صادر می کند . مرکز اخطاریه های ویژه پیش بینی تهران که از چند سال قبل دایر شده است پیش آگهی و اخطاریه های لازم را در مورد وقوع طوفان ، سیل ، سرمای شدید و ناگهانی ، بروز آفات کشاورزی و غیره تهیه می کند و به سازمانها و نهادهای ذیربط ارسال می دارد .
در کنار فعالیتهای تحقیقاتی سازمان ، مرکز آموزش عالی هواشناسی و علوم جوّ توانسته است در پنج سال گذشته در ۱۴ دوره آموزشی دانشجویان و کارمندان را در سطوح فوق دیپلم ، لیسانس و بالاتر آموزش دهد که این آموزشها چه بصورت بازآموزی و چه بشکل دوره های تخصصی دیپلمه ها و لیسانسیه های تازه استخدام توانسته است در بالابردن کیفیت علمی امور هواشناسی مؤثر باشد .
از نظر آموزشهای بین المللی و شرکت در سمینارها و اجلاسیه های تخصصی ، سازمان بسیار فعال بوده و در چند سال اخیر تعداد زیادی از کارشناسان سازمان برای شرکت در دوره ها و سمینارهای آموزشی به خارج از کشور مسافرت کرده اند . در این راستا تعداد زیادی از متخصصان هواشناسی تا کنون در دوره های آموزشی که در سایر کشورها توسط سازمان هواشناسی ترتیب داده شده است شرکت کرده اند .
کتابخانه سازمان هواشناسی کشور با حدود ده هزار جلد کتاب و ۶۲ عنوان مجله علمی و تخصصی ، کتب منتشره سازمان هواشناسی جهانی را مرتباً دریافت می کند و در دسترس کارشناسان خود قرار می دهد .
