[h=2]
لودرها به جان میدان تاریخی کرمان افتادند +عکس [/h] بازارکرمان به عنوان یکی از قدیمی ترین بازارهای سنتی ایران قریب هزار سال پیشبنا نهاده شد و درنهایت 420 سال قبل به صورت کنونی توسط استاد سلطان محمدمعمار و در زمان حکم رانی گنجعلیخان حاکم دادگستر کرمان بهسازی شد و بهصورت کنونی در آمد.این بازار که یکی از بزرگترین بازارهای سرپوشیده جهان محسوب میشودشامل 11 هزار متر مربع مساحت است که دهها کاروانسرا، میدان، انبار، حمام،ضرابخانه، مسجد و چهار سو در این مجموعه قرار گرفتهاند.
این بنا در زمان حمله آقا محمد خان قاجار به کرمان صدمات جبران ناپذیریدید اما بار دیگر توانست با همت مردم کرمان خود را احیا کند و بدون شکامروز این مجموعه روزگار بدی را سپری میکند.
بازار قلعه محمود از رونق افتاده، آب انبارها مملو از آب فاضلاب شده،کاروانسراها به مخروبه تبدیل شدهاند و از کاروانسرای جر پس از آتش سوزیسال گذشته به جز چند حجره نیمه سوز چیزی بجا نمانده است و بسیاری از ابنیهبازار در حال فرو ریختن و یا در وضعیت نامطلوب قرار گرفته است.
در مجموعه بازار سنتی شهر کرمان میدان گنجعلیخان نقش محوری را به عهدهدارد و قسمتهای مختلف شهر و بازار را به یکدیگر مرتبط میسازد، در سه سمتاین بازار تاریخی بازارهای گنجعلیخان قرار گرفته است که بازار مسگرهایکرمان یکی از مهمترین این راسته بازارها است.
گنجعلیخان میدان خاطرههای مردم کرمان
این میدان تاریخی طولی معادل 101 متر طول و عرضی معادل 50 متر دارد کهدر اذهان کرمانیان مملو از خاطره و صدای پتک مسگران و عطر زیره است.
اما طی هفته گذشته این میدان تاریخی شهر کرمان شاهد حضور چندین لودربود که کل کف این مجموعه را زیر رو کردند و هم اکنون میدان گنجعلیخانکرمان به تلی از خاک تبدیل شده است.
خاکبرداری میدان تاریخی همزمان با آغاز فصل جذب گردشگر
دلیل این امر بهسازی کفپوش میدان عنوان شده است اما با نگاهی کوتاهمیتوان دید که کف میدان در برخی جاها تا نیم متر خاک برداری شده است ودرست در زمان جذب توریست و شروع ایام تعطیلات تابستانی مهمترین مقصدگردشگری شهر کرمان مملو از خاک شده است.
هر چند کار خاکبرداری از این میدان تاریخی در طول شب انجام میشود اماکسبه بازار تاریخی کرمان به خصوص در راسته مسگران و ضلع جنوبی هم اکنون بامشکلات فراوانی دست و پنجه نرم میکنند.
لرزشهای ماشین آلات سنگین ابنیه تاریخی را تهدید میکند
رفت و آمد ماشینهای سنگین در بازار شهر کرمان نیز موجب بروز مشکلاتیبرای مردم و کسبه و همچنین موجب ترک خوردگی سقف چار سوق بازار بر اثرلرزشهای زمین شده است.
یکی از بازاریان شهر کرمان در خصوص عملیات عمرانی که در میدانگنجعلیخان درحال انجام است گفت: بسیاری از ابنیه تاریخی کرمان در حالتخریب هستند که میتوان به عمارت مشرف بر همین میدان اشاره کرد که تمامسردر عمارت در حال ریزش است.
محمد صلاحی گفت: درون این عمارت نیز وضعیت بسیار نامطلوبی دارد و بهنظر میرسد مسئولان میراث فرهنگی اول باید برای این بناها که درحال تخریبهستند چاره بکنند بعد به فکر کف بازار باشند.
وی تصریح کرد: عبور و مرور ماشینهای سنگین و خاکبرداری از این بناهای تاریخی خود میتواند مشکلاتی برای این بازار ایجاد کند.
آب انبارها مملو از فاضلاب شهری است
یکی دیگر از بازاریان در بازار مسگران به خبرنگار مهر گفت: هم اکنون درآب انبار این مجموعه شاهد تجمع حجم بالایی از آب فاضلاب شهری کرمان هستیمدر حالیکه زمانی این مکان شربتخانه کرمان بود.
احمد صدیق افزود: یک روز خوابیدم و شب بیدار شدیم دیدیم صحن میدان خاکبرداری شده است.
مرمت میدان گنجعلیخان بر جذب گردشگر در تابستان تاثیر منفی میگذارد
وی ادامه داد: چرا درست در فصل تابستان و ایام جذب گردشگر آن هم درمرکز گردشگری کرمان این کار انجام شده است باید از مسئولان این سوال راپرسید آیا زمان بهتری برای این طرح سراغ نداشتند.
وی گفت: فعالیت لودرها سازههایی را در کف میدان تخریب کرده است که قبلا زیر خاک بودند و به نظر میرسد سیستم آب قدیمی میدان بودند.
زمان پایان پروژه به همکاری سایر دستگاهها بستگی دارد
یکی از مهندسان ناظر این طرح در گفتگو با مهر اظهارداشت: کار خاکبرداریاز مجموعه میدان از یک هفته پیش آغاز شده است و با توجه به حجم کار تاکنونزمان مشخصی برای پایان طرح مشخص نشده است.
این کارشناس افزود: طرح در طول شب دنبال میشود و سعی میکنیم کمترین مشکل را برای کسبه فراهم کنیم.
وی اضافه کرد: تاکنون گزارشی در خصوص تخریب سازههای آبی بجای مانده ازدورههای قبل نداشته ایم و سعی میکنیم هیچ مشکلی در این راستا ایجاد نشود.
وی در خصوص ترک خوردن چهار سوق میدان که محل عبور و مرور ماشینهایسنگین است گفت: نمیتوان این مسئله را تنها به دلیل عبور ماشین آلات دانستو حتما عوامل مختلفی در این خصوص مطرح هستند.
این کارشناس گفت: اعتبار لازم به این طرح اختصاص یافت و به همین دلیلنیز ما به سرعت کار را شروع کردیم اما اینکه چه زمانی تمام شود بستگی بههمکاری سایر دستگاهها نیز دارد.
وی گفت: دستگاههای مرتبط با زیر ساختها باید هم اکنون نسبت به انجام امور خود اقدام کنند به همین دلیل امکان دارد طرح طولانی شود.
وی در خصوص خاک برداری صورت گرفته در مجموعه گفت: سعی میکنیم از همینخاک موجود جهت کف سازی استفاده شود و کمترین میزان تردد ماشینهای سنگین ازبازار انجام شود.
برای اینکه اعتبار شامل مرور زمان نشود کار را در فصل تابستان شروع کردیم
معاون فنی میراث فرهنگی نیز در خصوص عملیات مرمت این میدان گفت: درجریان خاکبرداری بقایای قنوات گذشته این میدان نمایان شده است و چیزی کهبه عنوان سازههای آبی نام برده میشود در واقع همین قنوات هستند.
محسن موحدی افزود: این مجموعه شامل ضراب خانه، مسجد، حمام و آب انباراست که هر کدام یک ساختار درونی دارند اما میدان نمای تمام این اجزا است.
وی افزود: بارها این میدان بازسازی شده است اما به دلیل وجود قنواتشاهد فرو کش زمین در این میدان بودیم به همین دلیل اقدامات اخیر انجام شدهاست.
خطری ستونهای بازار را تهدید نمیکند
این مسئول اضافه کرد: در واقع اعتبار برخی از طرحها دیر اختصاص مییابدو دیر هم انجام میشود و اعتبار برخی طرحها نیز زودتر اختصاص مییابد وزود اجرا میشوند، اعتبار پروژه میدان گنجعلیخان نیز در فصل تابستاناختصاص یافت به همین دلیل بلافاصله کار انجام شد که این اعتبار شامل مرورزمان نشود.
وی گفت: استحکام سازی ستونها و همچنین بازار اصلی و بازار مس گران انجام شده است و هیچ خطری در خصوص ریزش ستونها وجود ندارد.
درختان نمای میدان را تحت تاثیر گذاشتهاند
وی در خصوص فضای سبز میدان نیز گفت: این نما و درختان موجب مشکلاتی در نمای میدان شده است که درصدد اصلاح آن هستیم.
وی ادامه داد: امیدواریم با همکاری سایر دستگاهها و کسبه هر چه زودتر این طرح پایان یابد.
سینه پیر سپید موی کرمان مملو از خاطرههای کهن
محمدعلی گلاب زاده، مدیر موسسه فرهنگی و انتشاراتی کرمان شناسی، دربارهپیشینه تاریخی این میدان میگوید: میدان گنجعلیخان از جمله مواریث فرهنگیارزشمندی است که در طول400 سال قدمت خود همچون نگینی بر تارک شهر کرمانمیدرخشد.
وی میافزاید: این میدان، مجموعههای مختلف احداث شده به وسیله"گنجعلیخان زیک" حاکم عصر شاه عباس بزرگ از قبیل حمام، بازار، کاروانسرا،مسجد، ضرابخانه و حمام را در بر گرفته است.
گلاب زاده با بیان اینکه میدان گنجعلیخان شهر کرمان یادآور روزهای تلخو شیرین بسیاری در تاریخ کرمان است، ادامه میدهد: از آن روز که لطفعلیخان زند دستور داد تا سُربهای کف آب انبار گنجعلیخان را بیرون آورند و بهمصرف ساخت گلوله برای مقابله با سربازان آقا محمد خان برسانند تا آن روزکه سربازان خان قجر در این میدان اجتماع کردند و قصد ورود به مدرسهگنجعلیخان "کاروانسرای کنونی" را داشتند حوادث بسیاری سینه این پیر سپیدموی دیار ما را از خاطرههای مختلف سرشار کرده است.
مولف کتاب "کرمان در گذر تاریخ" به کاربریهای مختلف این میدان در طولتاریخ اشاره و اظهار میکند: زمانی این منطقه محل ورود و خروج پیله وران وتاجرانی بود که کالاهای مختلف را به شهری میآوردند و در این میدان عرضهکرده و متقابلا کالاهایی را خریداری کرده و با خود میبردند.
گلاب زاده میگوید: علاوه بر این، میدان در گذشته، میعادگاه نمایشدهندگان دوره گردی بود که بساط خود را در آن پهن میکردند و با اجراینمایشهای مختلف و معرکه گیری مردم بیکار آن زمان را سرگرم و منافعی را کسبمیکردند.
مدیر موسسه فرهنگی و انتشاراتی کرمان شناسی، ادامه میدهد: مرحومعبدالحسین صنعتی زاده درکتاب "روزگاری که گذشت" خاطرات شیرینی را از اینمیدان منتقل میکند.
گلاب زاده میافزاید: این میدان روزگاری محل تنبیه بزهکاران و اجرای احکام حکومتی از قبیل شلاق و غیره بوده است.
این پژوهشگر و محقق تاریخ میگوید: در زمان پهلوی دوم مدتی محدودهمیدان گنجعلیخان به تصرف بازاریان در آمد که با مصالح ابتدایی مانندشیروانی و حلبی تمامی آن را زیر پوشش مغازههای مختلف قرار دادند که البتهپس از مدتی این اشتباه فاحش برملا و نسبت به جمع آوری مغازهها اقدام شد.