در جهان بیماری های گوناگونی وحود دارند که برخی از آنها جزء بیماریهای مشترک انسان و دام می باشند، آشنا شدن و شناخت این بیماریها به معنای کشتن حیوانات آلوده نیست بلکه شیوهای به کنترل در آوردن و برخورد صحیح با حیوانات آلوده است. بیماری پسیتاکوزیس نیز در شمار بیماریهای مشترک قرار می گیرد، پسیتاکوزیس بیماری است که خانواده طوطی سانان ( کاسکو، طوطی سبز، مرغ عشق و ... ) را درگیر می کند در صورتی که این بیماری کبوتر را مبتلا کند به آن اورنیتوز گویند.
عامل بیماری تک یاخته ای است. در سال 1893 بیماری پسیتاکوز شیوع گسترده ای پیدا کرد در آن سال عامل بیماری را به غلط باکتری از جنس سالمونلا تشخیص دادند در سال 1930 بیماری پسیتاکوزیس شیوع دوباره با گستردگی در اروپا و امریکا پیدا کرد در آن سال تشخیص داده شد که عامل بیماری تک یاخته است. همانطور که گفته شد بیماری در طوطی سانان دیده می شود، کبوتر نیز از دیگر حیوانات مستعد ابتلا به بیماری است، بیماری از طریق این دو پرنده می تواند به دیگر پرندگان انتقال پیدا کند انسان نیز در صورت تماس با عامل پسیتاکوزیس می تواند به این بیماری مبتلا شود. بیماری پسیتاکوزیس از طریق تماس با مدفوع آلوده پرندگان مبتلا، هوا و حشرات قابل انتقال به انسان است، خوشبختانه بیماری از طریق تخم، قابل انتقال به انسان نیست. بیماری پسیتاکوزیس در حال حاضر بیشتر بومی مناطقی همچون: جنوب شرقی آسیا بخشهای از جنگلهای افریقا و امریکا است، این مناطق در واقع زیستگاه طبیعی طوطیان می باشد. آنچه در مورد بیماری پسیتاکوزیس طوطیان قابل گفتن است این است که بیماری خوشبختانه جزء بیماریهای بومی منطقه خاورمیانه نیست .
اتیولوژی بیماری:
عامل بیماری پسیتاکوزیس در پرندگان و انسان chlamydophila psittaci (خانواده کلامیدیاسه,راسته کلامیدیا لز)است. این اورگانیسم گرم منفی – کوکسی شکل و جزء اجرام اجباری داخل سلولی محسوب می شود.
پراکندگی جغرافیایی:
بیماری انتشار جهانی دارد. این بیماری خصوصا در پرندگان گرمسیری و نیمه استوایی متداول است. این بیماری نیز در ایالت متحده آمریکا نیز وجود دارد. در بررسی که در سال 1982 صورت گرفت در ایالت کالیفرنیا و فلوریدا از 20-50 % پرندگان Chlamydia psittaci جدا گردیده است.
راههای انتقال بیماری:
انتقال بیماری در پرندگان از طریق استنشاق گرد و غبار آلوده به Chlamydia psittaciو گاهی بلع آن صورت میگیرد.ذرات بیجان , نیش حشرات , جربها و شپش ها در پخش میکانیکی بیماری مهم تلقی می شوند. پرندگان حامل می توانند بی علامت باشند حاملین بیماری را به طور متناوب دفع می کنند.یک فرم از اورگانیسم می تواند در خارج از بدن و در مدفوع خشک برای ماهها زنده بماند.
انسانها معمولا بعد از استنشاق گرد و غبار , پرهای آلوده , کود آلوده پرنده , تماس مستقیم با پرنده آلوده و همچنین گاز گرفتن پرنده آلوده مبتلا می شوند . این بیماری از انسان به انسان نادر است اما به وسیله ذرات معلق در هوا می تواند اتفاق بیفتد و گزارشاتی از مقاربت جنسی نیز شده است.
ضد عفونی کننده ها:
Chlamydia psittaci به ترکیبات چهار تایی آمونیوم , کلرامفنیکل , ضدعفونی کننده هایی مثل یدوفر ها , فرم آلدئید ,ایزوپروپیل 80% ,الکل با رقت 1به 100 , سفید کننده های خانگی حساس است.
آلودگی در انسانها
دوره کمون:
دوره کمون بیماری در انسان 1تا 4 هفته است علائم اکثر اوقات پس از 10 روز بروز می کند.
علائم بالینی:
بیماری پسیتاکوزیس می تواند به صورت حاد و ناگهانی رخ دهد. از آنفولانزای معمولی متفاوت بوده ,بیماری همراه است با تب , لرز , سر درد , بی اشتهایی, بی قراری ,گلو درد و ترس از نور , شبیه سرماخوردگی همراه با تنگی نفس , ممکن است سرفه ها خشک و سپس به ترشحات چرکی تبدیل شود.در عفونتهای ساده تب برای 2تا 3 هفته طول کشیده سپس بر طرف می شود. به ندرت به یک بیماری شدید با علائم اندوکاردیت , میوکاردیت , عوارض کلیوی , هپاتیت و عوارض عصبی شامل انسفالیت , مننژیت نیز دیده شده است.
انتقال بیماری از انسان به انسان:
به صورت فرد به فرد نادر است گاهی با سرفه های شدید و وجود ذرات معلق در هوا می تواند ایجاد شود همچنین انتقال جنسی نیز گزارش شده است.
تشخیص آزمایشگاهی:
می توان با جدا سازی و سرولوژی Chlamydia psittaci را تشخیص داد . کشت در جنین تخم مرغ ,حیوانات آزمایشگاهی, در محیطهای کشت سلولی میمون سبز و گاومیش ,با رنگ آمیزی گیمسا و... همچنین توسط پادتنهای درخشان Chlamydia psittaci را از c.trachomatis تفرق داد.
تجزیه و تحلیل آنزیم آندونوکلئاز D.N.A و تفسیر آن می تواند در تشخیص ایندو اورگانیسم در نمونه های بافتی کمک کند. آزمون متمم سرولوژیک عبارتند از ثبوت عناصر مکمل یا تست ایمونوفلورسنت . افرادی که آنتی بیوتیک درمانی کرده اند ممکن است در بدنشان آتنی بادی نداشته باشند. گاهی تشخیص احتمالی بر اساس قرار گرفتن در معرض پرندگان و علائم بالینی است .
درمان و واکسیناسیون:
هیچ نوع واکسنی وجود ندارد , آنتی بیوتیک درمانی(تتراسایکلین) همراه با مراقبت و مواظبت موثر هستند.
میزان ابتلا و میزان مرگ و میر:
هر ساله در ایالات متحده مواردی که تشخیص و یا گزارش نمی شوند وجود دارد . این بیماری ممکن است خفیف یا شدید باشد. بسته به سن فرد و سلامتی و وخیم تر شدن بیماری تنفسی فرد است و معمولا افراد مسن و ضعیف بیشتر مبتلا می شوند . میزان مرگ و میر 30 % است . حتی مواردی که درمان نشده اند میزان کشندگی گم است. . دوره نقاهت (کمون) بیماری در موارد شدید بیماری کم است.
آلودگی در حیوانات
گونه های حساس:
کلامیدیوزیس در پرندگان رخ می دهد در بسیاری از پرندگان به خصوص طوطی سانان معمول است در کبوترها ,مرغ مینا و گاهی در اردک و بوقلمون نیز بروز می کند . فقط در مورد جوجه ها به ندرت بروز می کند.
دوره کمون:
دوره کمون در پرندگان در قفس 3 روز تا چندین هفته است با این حال در آلودگیهای پنهان بیماری ممکن است بعد از سالها بروز کند.
علائم بالینی:
در بوقلمون,اردک و کبوتر ,علائم بالینی می تواند شامل افسردگی ,پرهای ژولیده ,ضعف بی علاقگی ,از دست دادن وزن ,ترشحات بینی ,علائم تنفسی , اسهال زرد یا سبز رنگ ,تورم ملتحمه یک طرفه یا دو طرفه ,کاهش تولید تخم مرغ , ممکن است نشانه های عصبی از جمله آتاکسی گذرا در کبوتر و لرزش و یا اختلال در راه رفتن اردک, در پرندگان زینتی علائم شامل بی اشتهایی , کاهش وزن ,اسهال ,مدفوع زرد رنگ , سینوزیت , علائم عصبی و تورم ملتحمه ,تنفس سریع پرنده , در عفونتهای بدون علامت و عفونتهای خفیف با اسهال جزئی علائم تنفسی ممکن است دیده شود. پرندگان آلوده به Chlamydia psittaci می توانند برای هفته ها تا ماهها این آلودگی را مداوم یا متناوب منتشر کنند.
تست های تشخیصی:
در پرندگان معمولا با جدا سازی psittaci از سواپ حلقی یا بینی مدفوع سواپ کلواک ترشحات ملتحمه و صفاق در بافتهای مرده Chlamydia psittaci ممکن است از خون چشم یا ترشحات اکسوداتیو بینی بافتهای التهابی مثل ریه کلیه طحال کبد و پریکاردیوم و در صورت اسهال ممکن است Chlamydia psittaci جدا کرد Chlamydia psittaci در جنین تخم مرغ جدا شده است. Chlamydia psittaci را در حیوانات آزمایشگاهی یا کشت سلولهای (BGM) میمون سبز آفریقایی(vero) Mc coy یا سلولهای L اورگانیسم ها را می توان با ایمونوفلورسانس و دیگر تکنیکهای رنگ آمیزی شناسایی کرد. چنانچه یک مورد کشت سلولی منفی در آید ممکن است ما را به اشتباه بیندازد و پرندگان حامل متناوبا Chlamydia psittaci را دفع نمایند. 2تا 3 هفته قبل از آزمایش چنانچه آنتی بیوتیک تراپی صورت گرفته باشد . می تواند نتیجه را منفی کاذب نماید . با اثبات حضور Chlamydia psittaci در بافتها مدفوع یا ترشحات بوسیله روشهای هیستوشیمیایی و ایمونوهیستوشیمی میتوان کلامیدیوزیس پرندگان را تشخیص داد. ELISA نیز مفید است اما ممکن است واکنش متقاطع با سایر باکتریهای گرم منفی نشان دهد.PCR سرولوژی می تواند مفید باشد. Complement fixation تست استانداردی محسوب می شود . آزمایشات دیگر شامل LA(latex agglutination) EBA(elementary body)MIFT(micro-immunofluorescene) و تست آگار ژل Immuno -diffusion در تست EBA تشخیص Igm و تنها میتوان از آن در عفونتهای رایج استفاده کرد.
درمان و واکسیناسیون:
در درمان علائم chlamydiosis پرندگان آنتی بیوتیکها موثر هستند اما ممکن است برخی از پرندگان همچنان آلوده باقی بمانند.
میزان مرگ و میر و میزان ابتلا:
میزان مرگ و میر و میزان مبتلایان در گونه های مختلف متفاوت است و بسته به سروتیپ و پاتوژنسیته بیماری دارد . پرندگان جوان حساس ترند نسبت به پرندگان پیرمیزان مبتلایان در بوقلمونها به واسطه سرواریته نوع D 50 تا 80 % است . در دیگر سرواریته ها تا 80 % است در دیگر سرواریته ها در بوقلمون معمولا 5 تا 20 % مرگ و میر وجود دارد با میزان مبتلا زیر 50% در اردکها مرگ و میر ممکن است بالای 80% و میزان مبتلایان 0تا 40% باشد . عفونتهای همزمان و استرس باعث افزایش شدت بیماری می شوند .
ضایعات پس از مرگ:
ضایعات پس از مرگ در پرندگان می تواند شامل پنومونی التهاب کیسه هوایی هپاتیت میوکاردیت نفریت پریتونیت تورم طحال در بوقلمونها : تورم طحال از بین رفتن و گرفتگی عروق مغزی تورم و التهاب کیسه های هواییپریکاردیت فیبرینیپنومونی هپاتیت نیز ممکن است دیده شود . در کبوتران ضایعات شایع عبارتند از هپاتو مگالی التهاب کیسه های هوایی انتریت ورم ملتحمه ورم پلک در پرندگان قفس ( زینتی) ممکن است کبد بزرگ همراه با نقاط زرد رنگ طحال اغلب بزرگ شده همراه با نقاطی به رنگ سفید التهاب کیسه های هوایی پریکاردیت انتریت
عامل بیماری تک یاخته ای است. در سال 1893 بیماری پسیتاکوز شیوع گسترده ای پیدا کرد در آن سال عامل بیماری را به غلط باکتری از جنس سالمونلا تشخیص دادند در سال 1930 بیماری پسیتاکوزیس شیوع دوباره با گستردگی در اروپا و امریکا پیدا کرد در آن سال تشخیص داده شد که عامل بیماری تک یاخته است. همانطور که گفته شد بیماری در طوطی سانان دیده می شود، کبوتر نیز از دیگر حیوانات مستعد ابتلا به بیماری است، بیماری از طریق این دو پرنده می تواند به دیگر پرندگان انتقال پیدا کند انسان نیز در صورت تماس با عامل پسیتاکوزیس می تواند به این بیماری مبتلا شود. بیماری پسیتاکوزیس از طریق تماس با مدفوع آلوده پرندگان مبتلا، هوا و حشرات قابل انتقال به انسان است، خوشبختانه بیماری از طریق تخم، قابل انتقال به انسان نیست. بیماری پسیتاکوزیس در حال حاضر بیشتر بومی مناطقی همچون: جنوب شرقی آسیا بخشهای از جنگلهای افریقا و امریکا است، این مناطق در واقع زیستگاه طبیعی طوطیان می باشد. آنچه در مورد بیماری پسیتاکوزیس طوطیان قابل گفتن است این است که بیماری خوشبختانه جزء بیماریهای بومی منطقه خاورمیانه نیست .
اتیولوژی بیماری:
عامل بیماری پسیتاکوزیس در پرندگان و انسان chlamydophila psittaci (خانواده کلامیدیاسه,راسته کلامیدیا لز)است. این اورگانیسم گرم منفی – کوکسی شکل و جزء اجرام اجباری داخل سلولی محسوب می شود.
پراکندگی جغرافیایی:
بیماری انتشار جهانی دارد. این بیماری خصوصا در پرندگان گرمسیری و نیمه استوایی متداول است. این بیماری نیز در ایالت متحده آمریکا نیز وجود دارد. در بررسی که در سال 1982 صورت گرفت در ایالت کالیفرنیا و فلوریدا از 20-50 % پرندگان Chlamydia psittaci جدا گردیده است.
راههای انتقال بیماری:
انتقال بیماری در پرندگان از طریق استنشاق گرد و غبار آلوده به Chlamydia psittaciو گاهی بلع آن صورت میگیرد.ذرات بیجان , نیش حشرات , جربها و شپش ها در پخش میکانیکی بیماری مهم تلقی می شوند. پرندگان حامل می توانند بی علامت باشند حاملین بیماری را به طور متناوب دفع می کنند.یک فرم از اورگانیسم می تواند در خارج از بدن و در مدفوع خشک برای ماهها زنده بماند.
انسانها معمولا بعد از استنشاق گرد و غبار , پرهای آلوده , کود آلوده پرنده , تماس مستقیم با پرنده آلوده و همچنین گاز گرفتن پرنده آلوده مبتلا می شوند . این بیماری از انسان به انسان نادر است اما به وسیله ذرات معلق در هوا می تواند اتفاق بیفتد و گزارشاتی از مقاربت جنسی نیز شده است.
ضد عفونی کننده ها:
Chlamydia psittaci به ترکیبات چهار تایی آمونیوم , کلرامفنیکل , ضدعفونی کننده هایی مثل یدوفر ها , فرم آلدئید ,ایزوپروپیل 80% ,الکل با رقت 1به 100 , سفید کننده های خانگی حساس است.
آلودگی در انسانها
دوره کمون:
دوره کمون بیماری در انسان 1تا 4 هفته است علائم اکثر اوقات پس از 10 روز بروز می کند.
علائم بالینی:
بیماری پسیتاکوزیس می تواند به صورت حاد و ناگهانی رخ دهد. از آنفولانزای معمولی متفاوت بوده ,بیماری همراه است با تب , لرز , سر درد , بی اشتهایی, بی قراری ,گلو درد و ترس از نور , شبیه سرماخوردگی همراه با تنگی نفس , ممکن است سرفه ها خشک و سپس به ترشحات چرکی تبدیل شود.در عفونتهای ساده تب برای 2تا 3 هفته طول کشیده سپس بر طرف می شود. به ندرت به یک بیماری شدید با علائم اندوکاردیت , میوکاردیت , عوارض کلیوی , هپاتیت و عوارض عصبی شامل انسفالیت , مننژیت نیز دیده شده است.
انتقال بیماری از انسان به انسان:
به صورت فرد به فرد نادر است گاهی با سرفه های شدید و وجود ذرات معلق در هوا می تواند ایجاد شود همچنین انتقال جنسی نیز گزارش شده است.
تشخیص آزمایشگاهی:
می توان با جدا سازی و سرولوژی Chlamydia psittaci را تشخیص داد . کشت در جنین تخم مرغ ,حیوانات آزمایشگاهی, در محیطهای کشت سلولی میمون سبز و گاومیش ,با رنگ آمیزی گیمسا و... همچنین توسط پادتنهای درخشان Chlamydia psittaci را از c.trachomatis تفرق داد.
تجزیه و تحلیل آنزیم آندونوکلئاز D.N.A و تفسیر آن می تواند در تشخیص ایندو اورگانیسم در نمونه های بافتی کمک کند. آزمون متمم سرولوژیک عبارتند از ثبوت عناصر مکمل یا تست ایمونوفلورسنت . افرادی که آنتی بیوتیک درمانی کرده اند ممکن است در بدنشان آتنی بادی نداشته باشند. گاهی تشخیص احتمالی بر اساس قرار گرفتن در معرض پرندگان و علائم بالینی است .
درمان و واکسیناسیون:
هیچ نوع واکسنی وجود ندارد , آنتی بیوتیک درمانی(تتراسایکلین) همراه با مراقبت و مواظبت موثر هستند.
میزان ابتلا و میزان مرگ و میر:
هر ساله در ایالات متحده مواردی که تشخیص و یا گزارش نمی شوند وجود دارد . این بیماری ممکن است خفیف یا شدید باشد. بسته به سن فرد و سلامتی و وخیم تر شدن بیماری تنفسی فرد است و معمولا افراد مسن و ضعیف بیشتر مبتلا می شوند . میزان مرگ و میر 30 % است . حتی مواردی که درمان نشده اند میزان کشندگی گم است. . دوره نقاهت (کمون) بیماری در موارد شدید بیماری کم است.
آلودگی در حیوانات
گونه های حساس:
کلامیدیوزیس در پرندگان رخ می دهد در بسیاری از پرندگان به خصوص طوطی سانان معمول است در کبوترها ,مرغ مینا و گاهی در اردک و بوقلمون نیز بروز می کند . فقط در مورد جوجه ها به ندرت بروز می کند.
دوره کمون:
دوره کمون در پرندگان در قفس 3 روز تا چندین هفته است با این حال در آلودگیهای پنهان بیماری ممکن است بعد از سالها بروز کند.
علائم بالینی:
در بوقلمون,اردک و کبوتر ,علائم بالینی می تواند شامل افسردگی ,پرهای ژولیده ,ضعف بی علاقگی ,از دست دادن وزن ,ترشحات بینی ,علائم تنفسی , اسهال زرد یا سبز رنگ ,تورم ملتحمه یک طرفه یا دو طرفه ,کاهش تولید تخم مرغ , ممکن است نشانه های عصبی از جمله آتاکسی گذرا در کبوتر و لرزش و یا اختلال در راه رفتن اردک, در پرندگان زینتی علائم شامل بی اشتهایی , کاهش وزن ,اسهال ,مدفوع زرد رنگ , سینوزیت , علائم عصبی و تورم ملتحمه ,تنفس سریع پرنده , در عفونتهای بدون علامت و عفونتهای خفیف با اسهال جزئی علائم تنفسی ممکن است دیده شود. پرندگان آلوده به Chlamydia psittaci می توانند برای هفته ها تا ماهها این آلودگی را مداوم یا متناوب منتشر کنند.
تست های تشخیصی:
در پرندگان معمولا با جدا سازی psittaci از سواپ حلقی یا بینی مدفوع سواپ کلواک ترشحات ملتحمه و صفاق در بافتهای مرده Chlamydia psittaci ممکن است از خون چشم یا ترشحات اکسوداتیو بینی بافتهای التهابی مثل ریه کلیه طحال کبد و پریکاردیوم و در صورت اسهال ممکن است Chlamydia psittaci جدا کرد Chlamydia psittaci در جنین تخم مرغ جدا شده است. Chlamydia psittaci را در حیوانات آزمایشگاهی یا کشت سلولهای (BGM) میمون سبز آفریقایی(vero) Mc coy یا سلولهای L اورگانیسم ها را می توان با ایمونوفلورسانس و دیگر تکنیکهای رنگ آمیزی شناسایی کرد. چنانچه یک مورد کشت سلولی منفی در آید ممکن است ما را به اشتباه بیندازد و پرندگان حامل متناوبا Chlamydia psittaci را دفع نمایند. 2تا 3 هفته قبل از آزمایش چنانچه آنتی بیوتیک تراپی صورت گرفته باشد . می تواند نتیجه را منفی کاذب نماید . با اثبات حضور Chlamydia psittaci در بافتها مدفوع یا ترشحات بوسیله روشهای هیستوشیمیایی و ایمونوهیستوشیمی میتوان کلامیدیوزیس پرندگان را تشخیص داد. ELISA نیز مفید است اما ممکن است واکنش متقاطع با سایر باکتریهای گرم منفی نشان دهد.PCR سرولوژی می تواند مفید باشد. Complement fixation تست استانداردی محسوب می شود . آزمایشات دیگر شامل LA(latex agglutination) EBA(elementary body)MIFT(micro-immunofluorescene) و تست آگار ژل Immuno -diffusion در تست EBA تشخیص Igm و تنها میتوان از آن در عفونتهای رایج استفاده کرد.
درمان و واکسیناسیون:
در درمان علائم chlamydiosis پرندگان آنتی بیوتیکها موثر هستند اما ممکن است برخی از پرندگان همچنان آلوده باقی بمانند.
میزان مرگ و میر و میزان ابتلا:
میزان مرگ و میر و میزان مبتلایان در گونه های مختلف متفاوت است و بسته به سروتیپ و پاتوژنسیته بیماری دارد . پرندگان جوان حساس ترند نسبت به پرندگان پیرمیزان مبتلایان در بوقلمونها به واسطه سرواریته نوع D 50 تا 80 % است . در دیگر سرواریته ها تا 80 % است در دیگر سرواریته ها در بوقلمون معمولا 5 تا 20 % مرگ و میر وجود دارد با میزان مبتلا زیر 50% در اردکها مرگ و میر ممکن است بالای 80% و میزان مبتلایان 0تا 40% باشد . عفونتهای همزمان و استرس باعث افزایش شدت بیماری می شوند .
ضایعات پس از مرگ:
ضایعات پس از مرگ در پرندگان می تواند شامل پنومونی التهاب کیسه هوایی هپاتیت میوکاردیت نفریت پریتونیت تورم طحال در بوقلمونها : تورم طحال از بین رفتن و گرفتگی عروق مغزی تورم و التهاب کیسه های هواییپریکاردیت فیبرینیپنومونی هپاتیت نیز ممکن است دیده شود . در کبوتران ضایعات شایع عبارتند از هپاتو مگالی التهاب کیسه های هوایی انتریت ورم ملتحمه ورم پلک در پرندگان قفس ( زینتی) ممکن است کبد بزرگ همراه با نقاط زرد رنگ طحال اغلب بزرگ شده همراه با نقاطی به رنگ سفید التهاب کیسه های هوایی پریکاردیت انتریت
