مجسمهعظيم الجثه رودس ارتفاع مجسمه عظيم الجثه رودس با پايه اش به اندازه يکساختمان 15 طبقه امروزي است. اين مجسمه يک شاهکار برجسته معماري مي باشدکه بر روي جزيره رودس در حدود 280 قبل از ميلاد ساخته شده است. هيچ کس بهدرستي نمي داند که اين مجسمه شبيه چه بوده و يا در کجا قرار داشته است.نظريه بسيار مورد توجه آن است که مجسمه رودس در روي ورودي لنگرگاهي بناشده بوده و پاهاي مجسمه در دو طرف قرار داشته است بطوريکه کشتيها از بينپاهاي آن عبور مي کرده اند. البته اين فرضيه بسيار محتمل به نظر ميرسد.اين بنا مشکلات غير قابل حل در 3 قرن پيش از ميلاد را مطرح مي کند. همچنينتجارت در اين بندر در زمان احداث اين مجسمه داراي رکود شده و اين بندر ازرونق اقتصادي افتاده است. اين مجسمه يکي از عجايب هفتگانه به شمار مي رودکه براي مدت کوتاهي تقريبا 53 سال پا بر جا بوده است.
مقبره هاليکارناسوس
مقبرههاليکارناسوس مقبره هاليکارناسوس در 4 قرن قبل از ميلاد نه تنها بسيار پرابهت و پر عظمت بود بلکه به صورت زيبايي با ستونها و مجسمه ها تزيين شدهبود . سقف اين مقبره با مجسمه هايي از اسبها تزيين شده بود اسبهايي کهارابه شاه ماسالوس و همسرش ملکه آرتميسيا را مي کشيدند . ارتفاع اين مقبرهمرمري به اندازه يک ساختمان 14 طبقه بود . از نقطه نظر استراتژيکي دامنهکوه درست مشرف به هاليکارناسوس و خليج آن بود . ملکه آرتميسيا فرمان ساختاين مقبره را در هاليکارناسوس براي همسرش در 353 سال قبل از ميلاد صادرکرد . ملکه اين بنا را براي قدر داني از همسرش ساخت و به اين منظور بهترينهنرمندان و مجسمه سازان آن زمان را گرد آورد . شاه ماسالوس تنها حکمرانايالتي معمولي در بين امپراطوري هاي عظيم ايراني در 2300 سال پيش بود .ملکه آرتميسيا دو سال پس از همسرش ، شاه ماسالوس که برادرش هم بود در گذشت. او در کنار شاه در مقبره هاليکارناسوس دفن شد . اين بنا در حدود 17 قرنپا برجا بود و در 1400 سال بعد از ميلاد بر اثر زلزله فرو ريخت.
فانوس الکساندريا
فانوس الکساندريا يکي از بزرگترين شاهکارهاي روزگار باستان مي باشد .ارتفاع اين بنا حداقل به اندازه يک ساختمان 40 طبقه امروزي بود و براي 16قرن پا بر جا بود . بر خلاف 6 عجايب ديگر، فانوس الکساندريا استفاده هايعملي بسياري داشت . اين بنا به کشتيهاي دريا نوردي کمک مي کرد که اسکله هارا براحتي پيدا کنند و با ايمني کامل داخل آن شوند . چرا که تنگه هايخطرناک دقيقا در خارج از بندرها قرار داشتند . ارتش نيز از اين فانوس برايپيدا کردن کشتيهاي دشمنان استفاده مي کرد . اين بنا ظاهرا ساختار جامديداشته است و براي 1600 سال باقي بوده است اما با وجود اين بر اثر طوفانهايدريايي زمستان و زلزله هاي بسيار از بين رفته است . فانوس الکساندريا دونوع برج ديده باني داشت که در نوک آن قرار داشتند . اين فانوس سه عنصرساختماني داشت ، پايه مستطيل شکل ، قطعه مياني هشت وجهي ، و قسمت بالاي آنکه استوانه اي شکل است و برجهاي ديده باني در آنجا قرار دارند.تقريباارتفاع اين سه قسمت به 110 تا 180 متر مي رسيد . بجز اهرام مصر فانوسالکساندريا بلندترين ساختمان جهان بود البته اين تا زمانيکه برج ايفل در1889 ساخته شد.
معبد آرتميس در افوسوس (ترکيه) يکي از زيباترين بناهاي ايام گذشته بود .اين بنا با داشتن 100 ستون مرمري زيبا که ارتفاع هر کدام از آنها به 15متر مي رسد يکي از عجايب هفتگانه به حساب مي آيد . اين معبد فضايي را دربر مي گرفت که تقريبا چندين برابر وسعت آکروپليس در آتن بود . ميتوان گفتکه معبد آرتميس صعود و سقوطهاي بسياري را در طي قرنها پشت سر گذاشت . اينبنا در 600 سال قبل از ميلاد ساخته و در550 سال پيش از ميلاد در آتش سوخت. بعد از آن مجددا به صورت بسيار زيباتر و عظيمتري باز سازي شد . اين بنابراي دومين بار دچار حريق شد البته اين بار بطور عمدي توسط فردي بنامهروستراتوس که براي به ياد ماندن نامش به اين کار دست زد، ولي اين معبددوباره به اندازه بزرگتر و بسيار بهتر از قبل ساخته شد . اين معبد بسيارزيبا درونش با مجسمه هاي بي نظير تزيين شده بود . اين معبد پا بر جا بودتا زمانيکه بر اثر هجوم بربرها در 262 پس از ميلاد براي هميشه از صفحهتاريخ محو شد و هرگز دوباره ساخته نشد . آنچه که از اين معبد باقي ماند همتوسط زلزله ها کاملا از بين رفت.
تقريباً سه هزار سال پيش، «المپيا»، مركز مذهبي در جنوب غربي يونان بود.يونانيان باستان زئوس پادشاه خدايان را مي پرستيدند و در زمانهاي مشخص بهافتخار او جشن هايي بر پا مي كردند. در اين جشن ها مسابقات ورزشي هم انجاممي شد. از نظر ساكنان دنياي قديم اين بازيها خيلي مهم بودند، چندان كه درزمان برگزاري مسابقات، جشن ها متوقف مي شد تا شركت كنندگان و تماشاگران بهآساني خود را به محل مسابقات برسانند.
مجسمه زئوس خداي يونان در المپيا يکي از عظيم ترين مجسمه هاي جهان است .اين اثر در 450 سال قبل از ميلاد توسط مجسمه ساز معروفي بنام فيدياس ساختهشد اين هنرمند همان کسي بود که مجسمه خداي آتنا را هم براي معبد پارتنوندر آتن ساخت . ارتفاع مجسمه زئوس در حدود 12 متر بود . بدن اين مجسمه رااز عاج فيل و ردا و موها و ريشش را از طلا ساخته بودند . اين اثر ارتفاعشچنان بود که با سقف معبد زئوس برخورد مي کرد . فيدياس با اين کار مي خواستاقتدار و نيرومندي زئوس را نشان دهد . مجسمه زئوس در معبد زئوس که طول آنبه 64 متر مي رسيد قرار داشت . 72 ستون خارجي اين معبد که به سبک معماريقديم يونان بودند اين معبد را داراي معماري خيره کننده اي کرده بودند .سنگفرش آن نيز با مجسمه هاي بي نظيري تزيين گشته بود . مجسمه زئوس در حدود850 سال در اين معبد قرار داشت تا هنگاميکه بعضي از يونانيها آنرا بهاستانبول منتقل کردند . البته اين زياد طول نکشيد چرا که محل جديد نيز درآتش سوخت و اين مجسمه براي هميشه از بين رفت .
درعراق باغهاي معلق بابل يکي از بحث انگيزترين عجايب هفتگانه مي باشد چرا کههنوز برخي از باستان شناسان در وجود داشتن آنها شک دارند. بعد از بدستآمدن اسناد اصلي و خرابه هاي بر جا مانده از آن زمان وجود داشتن آنها ثابتشد البته در مقياسي کمتر از آنچه تصور مي شود . در اين ميان سئوالي مطرحاست که اين باغهاي معلق چرا ساخته شده اند؟ در پاسخ اين سؤال مي توان گفتکه موثق ترين سند حاکي از آن است که شاه نبوچاد نزار دوم که داراي شهرتمذهبي مي باشد اين بناي عجيب را براي خوشحال کردن همسرش در 6 قرن قبل ازميلاد ساخت چرا که همسرش از ديدن چشم انداز صحرا مانند بابيلون دچاردلتنگي براي محل زندگي اش شده بود. جايي که داراي کوهها و جنگلهاي سرسبزيبود به همين خاطر به دستور شاه تپه مصنوعي سبز و خرمي ساخته شد که دارايدرختان و گلها و گياهان زيبايي بود . بعضي ها مي گويند که يک ملکه آشوريقدرتمند باغهاي معلق را براي تفريح و سرگرمي خودش ساخته است و افراد ديگريعقيده دارند که اين باغها به دستور يک شاه آشوري ساخته شده است.
هرمخوفو بزرگترين هرم در بين اهرام مصر است ، اين بنا که قديمي ترين وبزرگترين بنا در بين عجايب هفتگانه مي باشد تنها بنايي است که در حال حاضروجود دارد . هرم خوفو در 2600 سال قبل از ميلاد ساخته شده است . اين هرمبلند ترين بناي ساخته شده دست بشر از 4400 سال پيش تا سال 1889 بود،زمانيکه برج ايفل با ارتفاع 300 متر ساخته شد . محدوده هرم خوفو به اندازه6 قطعه زمين شهري عظيم مي باشد . بيشتر سنگ هاي بکاررفته در اين بنا بهبزرگي سنگهاي عظيمي هستند که بوسيله کاميون حمل مشوند . سطح خارجي زمختيکه ما امروزه از اين هرم مي بينيم مقبره فرعوني بنام خوفو بوده که در آنزمان پوشيده شده از سنگهاي آهک صيقلي و زيبايي بوده است. فرمانروايان بعدياين سنگهاي با ارزش را متعاقبا براي ساختن بناي خودشان مي دزديدند . اينعمل باعث شد که از ارتفاع هرم 5 درصد کم شود و به ارتفاع فعلي اش که 138متر است برسد . هرم خوفو داراي سه اتاق دفن اجساد است . اتاق اول محل دفنشاه، اتاق دوم محل دفن ملکه و اتاق سوم که براي رد گم کردن دزدان هرم بودهاست.
با وجود اینکه اکثر افراد میدانند فهرستی از عجایب هفت گانه وجود دارد، اما کمتر کسی نام همه آنها را میداند. تهیه فهرست کامل عجایب هفت گانهدر اصل حدود قرن دوم قبل از میلاد کامل شده است و اولین اشاره به ایده تهیه اینمجموعه مکتوب در کتاب تاریخ هرودوت آمده است که در قرن 5 قبل از میلاد مربوط میشود.
چندین دهه بعد از آن، تاریخ نگاران یونانی درباره بزرگترین بناهای تاریخیدوران خود شروع به نوشتن کردند. از جمله کالیما (Calli
us) - که در 305 تا240 قبل از میلاد می زیست - سر کتابدار کتابخانه اسکندریه، مجموعه ای از عجایبجهان" را تهیه کرد. امروز، تمام چیزی که درباره این مجموعه میدانیم، همین عنوان آناست و بس، به این دلیل که این کتاب نیز در آتش سوزی بزرگ کتابخانه اسکندریه از بین رفت.
فهرست نهایی عجایب هفت گانه در قرون وسطا تکمیل شد. این فهرست شاملچشمگیرترین بناهای تاریخی جهان باستان بود که از بعضی، شواهد بسیار اندکی در دستبود و تعدادی نیز اصلا باقی نمانده بودند. آثار کنده کاری هنرمند هلندی مارتن ونهیمسکرک (Marten Van Heemskerck) و کتاب تاریخ معماری یوهان فیشر ارلاخ (Johann Fischer von Erlach) از قدیمی ترین منابعی هستند که در آن به این فهرست عجایب هفتگانه اشاره شده است.
امروز، شواهد باستان شناسی از بسیاری از اسرار تاریخیکه قرنها عجایب هفت گانه را احاطه کرده بودند، پرده برداشته است. عجایب هفت گانهبرای سازندگانشان نمادهایی از مذهب، اسطوره شناسی، هنر، قدرت و علم بودند و برایما، آنها شواهدی از توانایی انسان هستند.
از زمانهای بسیار قدیم تا کنون،فهرستهای متعدد و متفاوتی از عجایب هفت گانه به نگارش درآمده است. در این مطلب بهمعرفی دو مورد از آنها و در مطلب بعدی به معرفی مابقی آنها خواهیم پرداخت
اینهرم که همراه با دو هرم کوچکتر در خارج از قاهره - در مصر- قرار دارند، به دستورخوفو یا خئوپس ، فرعون سلسله چهارم، ساخته شد. مصریان باستان به زندگی پس از مرگاعتقاد فراوانی داشتند و این هرم در واقع مکان مقبره و محل زندگی فرعون پس از مرگاو به شمار می آمده است. از آنجایی که گنجینه فرعون نیز همراه با او در این هرمقرار داده میشد، راه ورود به مقبره بسیار پیچیده و تودرتو است و تعداد زیادی ازسازندگان و مهندسین آن نیز در راهروهای آن ناپدید شدند.
هرم در اصل 147متر ارتفاع داشته است که در حال حاضر در اثر فرسایش، به حدود 137 متر رسیده است. هرضلع قاعده هرم 230 متر طول دارد و در ساخت آن از حدود 2,300,000 بلوک به وزن متوسط2.5 تن استفاده شده است. تاریخ اتمام این بنای عظیم حدود 2680 قبل از میلاد تخمینزده شده است. هرم جیزه تنها بازمانده عجایب هفت گانه است.
معبدآرتمیس در شهر افه سوس (Ephesus) در حدود 50 کیلومتری شهر ازمیر (Izmir)ترکیه قرار داشته است. این معبد به عنوان زیباترین بنای روی زمین شناختهمی شده است و به همین دلیل در میان عجایب هفت گانه جا دارد.
هرچندکه زیربنای باقی مانده از این معبد تاریخ ساخت آنرا قرن هفتم قبل از میلادمشخص میکند، اما راه یافتن معبد آرتمیس در فهرست عجایب هفت گانه به حدود550 قبل از میلاد مربوط میشود. این بنا که به آن معبد بزرگ مرمرین گفتهمیشود، توسط کروسوس (Croesus) شاه لیدی به کرسیفون (Chersiphron) معماریونانی سفارش داده شد. معبد با مجسمه های برنزی که توسط ماهرترین مجسمهسازان آن زمان ساخته شده بودند تزئین شده بود. هنرمندانی نظیر فیدیاس(Pheidias)، پلی کلیتوس (Polycleitus)، کرسیلاس (Kresilas) و فرادمون(Phradmon).
معبد آرتمیس هم به عنوان یکمحل داد و ستد کالا و هم به عنوان آموزشگاه مذهبی مورد استفاده قرارمیگرفت. در طی سالها، بازرگانان، جهانگردان، صنعتگران و پادشاهان از اینمحل مقدس دیدن میکردند و احترام خود را با آوردن هدایای مختلف ابراز مینمودند. تحقیقات اخیر باستان شناسی به یافتن تعدادی از این هدایا که شاملمجسمه های طلا و عاج آرتمیس، گوشواره ها، دستبندها و گردنبندهایی زیبا اثرصنعتگران پارس و هند هستند منجر شده است.
بقایای معبد آرتمیس درشب 21 جولای سال 356 قبل از میلاد، مردی به نام هروستراتوس (Herostratus)برای جاودانه کردن نام خود در تاریخ، معبد را آتش زد و درواقع به هدف خوددست یافت. عجیب اینکه اسکندر کبیر هم در همین شب متولد شد. بنا به گفتهپلوتارک (Plutarch) تاریخ نگار، در آن شب آرتمیس چنان درگیر مراقبت اززاده شدن اسکندر بود که نتوانست از معبد خود محافظت کند.
اسکندرپس از فتح آسیای صغیر اقدام به ساخت مجدد معبد کرد که تا بعد از مرگ وی درسال 323 قبل از میلاد، همچنان در دست ساختمان بود. در قرن اول پس ازمیلاد، هنگامی که سنت پل برای تبلیغ مسیحیت به افه سوس سفر کرد، با عدهزیادی از پیروان آرتمیس مواجه شد که به هیچ وجه قصد ترک الهه خود رانداشتند. در سال 262 میلادی معبد توسط قبیله گوت Gothsمجددا ویران شد.اهالی شهر قسم خوردند تا آنرا مجددا بنا کنند. در قرن چهارم میلادی، بیشتراهالی افه سوس به مسیحیت گرویده بودند و معبد شکوه و جلال خود را از دستداده بود. اهالی افه سوس پس از آخرین تهاجم منجر به ویرانی معبد در سال401 میلادی، کم کم شهر را ترک کردند و این شهر متروک در اواخر قرن 19میلادی کشف و حفاری شد. این اکتشافات زیربنای معبد را نمایان ساخت.
شرح کوتاهی از بنا
بقایای معبد آرتمیس اینمعبد با زیر بنای چهار گوش خود، برخلاف نمونه های دیگر از مرمر ساخته شدهو یک ورودی زیبا و تزئینی به حیاط بزرگ ساختمان داشته است. پلکان مرمریطبقه همکف را به بالکن هایبلند و عظیمی متصل میکردند که کف آن در حدود 80متر در 130 متر بوده است.127 ستون در این بنا به کار رفته بوده که ارتفاعآنها 20 متر و با سرستونهای ایونیک و کناره های کنده کاری شده بوده است.ستونها در ردیفهای منظم در کل محوطه به جز منطقه مرکزی-که محل قرار گیریخانه الهه بود- قرار گرفته بودند.
اینمعبد تعداد فراوانی از آثار هنری را در خود جا داده بود، از جمله 4 مجسمهبرنزی باستانی از قبیله آمازون که توسط بهترین هنرمندان دوران ساخته شدهبودند. هنگامی که سنت پل به دیدن شهر آمده بود، معبد با ستونهای طلایی ومجسمه های کوچک نقره ای و نقاشی های متعدد تزئین شده بود. هیچ شاهدی مبنیبر وجود مجسمه آرتمیس در مرکز معبد وجود ندارد اما دلیلی هم برای وجودنداشتن آن در دست نیست.
شگفتي هاي هفتگانه ي جهان ، نام آورترين و بزرگترين اثرهايهنري و معماري روزگار باستان به شمار مي آيند. نخستين كسي كه درباره ي شگفتي هايهفتگانه ي جهان ، كتاب نوشته ، نويسنده ي فنيقي « آنتيپاتروس » سيدوني (سده ي دومپيش از ميلاد) است. كتاب او به هر حال نه داراي ديدگاه فلسفي بوده و نه يك كتابهنري محسوب ميشده ، بلكه فقط راهنماي ساده اي براي سفر در عهد باستان بودهاست. « آنتيپاتروس » در سفرهايش ــ اگر خود به راستي به اين سفرها رفته باشد وسخن ديگران را بازگو نكرده باشد ــ بيشتر راههاي تجارتي معروف آن زمانِ دنيا رادنبال ميكرد. او فقط يكي از عجايب هفتگانه را در يونان يافت: پيكره ي زئوس اثرفيدياس در المپيا. او در آسياي صغير ، معبد آرتميس را در اِفِسوس و آرامگاه شاهموزولوس پادشاه هاليكارناس را ؛ در جزيره ي رودس مجسمه ي غول پيكري را ــ كه مجسمهي هليوس خداي خورشيد بود ــ ، در آفريقا فانوس دريايي اسكندريه و هرم خئوپس در شهرگيزه ، و بالاخره در آسياي دور باغهاي معلق ملكه سميراميس را در بابل توصيفكرد. « آنتيپاتروس » در گزارشهايش به ساختمانهاي معروفي كه بسيار در دسترس بودندو به اصطلاح جلوي در خانه ي او بودند ، مثلاً ساختمان آكروپوليس در آتن ، اشاره اينكرد. زيرا كتاب او به عنوان راهنماي سفر براي يونانيهاي تحصيلكرده نوشته شده بودــ و اينكه يكي از اين يونانيها درباره ي آكروپوليس چيزي نداند و لازم باشد كه توجهاو را به اين اثر جلب كرد ، در نظر آنتيپاتروس عجيب و باورنكردني مي نمود! « آنتيپاتروس » همچنين تنها آن عجايبي را در كتاب خود ثبت كرد كه هنوز در آن زمانديده ميشدند. مثلاً برج بابل ــ كه بدون ترديد يكي ديگر از بناهاي ساختماني شگفتآور آن زمان بود ــ در دورانِ « آنتيپاتروس » در هم فرو ريخته بود و لذا جزو مناظرديدني شمرده نميشد. او نميخواست به مردمان عصر خود ويرانه ها را ارائه كند: يونانيهاي عاشق هنر و زيبايي ، خرابه ها و ويرانه ها را قابل تحسين و اعجاب انگيزنميدانستند.
نزد بسياري از اقوام باستان ، « هفت » عدد ويژه اي بود. درفلسفه و نجوم مصريان و بابليها ، عدد هفت به عنوان مجموع هر دو « عدد زندگي » ، سهو چهار ، جايگاه ويژه اي داشت: پدر ، مادر و فرزند ، يعني سه انسان ، پايه و اساسزندگي هستند و عدد چهار ، مجموع چهار جهت آسمان و باد است كه از آنها باران زندگيزا مي بارد و كشتزارها را بارور ميسازد. براي فيلسوف و رياضيدان يوناني « فيثاغورث » كه در سده ي ششم پيش از ميلاد مسيح مي زيست ، عدد هفت ، مفهوم ويژه ي خود راداشت كه از مجموع دو عدد سه و چهار تشكيل ميشد: مثلث و مربع نزد رياضيدانان عهدباستان ، اشكال هندسي كامل به شمار مي آمدند. از اين روي عدد هفت به عنوان مجموع سهو چهار براي آنها عددي مقدس بود. يهوديان قديم نيز براي عدد هفت ، معناي ويژه ايقائل بودند: در كتاب اول عهد عتيق آمده است كه خداوند ، جهان را در شش روز پديدآورد و در روز هفتم « روز سبت » (روز شنبه كه روز تعطيل يهوديان است) ، خالق بهاستراحت پرداخت. موسي در ده فرمان خود از پيروانش ميخواهد كه اين روز آرامش رامقدس بدارند. از آن زمان عدد هفت نزد يهوديان و بعدها نزد مسيحيان كه عهد عتيق راقبول كردند ، به عنوان عددي مقدس محسوب ميشد. به اين ترتيب بود كه از دورانباستان ، هفتگانه هاي بيشماري پديد آمدند: يونانيان باستان همه ساله ، هفت تن ازبهترين هنر پيشگان نقشهاي تراژدي و نيز نقشهاي طنز و كمدي را انتخاب ميكردند. آنهامانند روميهاي باستان به هفت هنر احترام ميگذاشتند. روم بر روي هفت تپه بنا شدهبود. در تعليمات كليساي كاتوليك هفت گناه كبيره (غرور ، آزمندي ، بي عفتي ، حسد ،افراط ، خشم و كاهلي) و هفت پيمان مقدس (غسل تعميد ، تسليم و تصديق ، تقديس بلوغ ،ازدواج ، توبه ، غسل پيش از مرگ با روغن مقدس ، در آمدن به لباس روحانيون مسيحيوجود دارد.براي پيروان محمد ، آخرين مكان عروج ، آسمان هفتم به شمار ميآيد.در بيست و هفتم ژوئن هر سال (ششم تير ماه) ، روز « هفت انسان خوابيده » مسيحيان ، ياد آن هفت برادري را كه در سال 251 ميلادي براي عقيده و ايمان خود زندهزنده لاي ديوار نهاده و شهيد شدند ، گرامي ميدارند. مردم عامي ميگويند كه اگر دراين روز ، باران ببارد ، به مدت هفت هفته پس از آن هوا بد خواهد بود ؛ آنگاه انسانبايد هفت وسيله مورد نيازش را بسته بندي كند و با چكمه هاي هفت فرسخي خود به آندورها سفر كند.صورت فلكي خوشه ي پروين يا ثريا به عنوان « هفت ستاره » معروفاست ، در حالي كه حتي با چشم غير مسلح ميتوان در اين صورت فلكي تا يازده ستاره راديد.در افسانه ها نيز با هفت سحر آميز روبرو ميشويم: سوار ريش آبي ، هفت همسرداشت ؛ سفيد برفي با هفت كوتوله پشت كوه زندگي ميكرد ؛ در اسطوره هاي ايراني ، رستمو اسفنديار از هفت خوان ميگذرند و به همين ترتيب تعداد بيشماري هفتگانه در تمامدنيا وجود دارد.
