معمولا علاقمندان به نجوم سؤالهای مشابه ای از منجمین می پرسند:
"من به ستاره شناسی خیلی علاقه دارم، اما نمی دانم چطور و از کجا باید شروع کنم؟ آیا مرکز خاصی هست که ستاره شناسی را آموزش دهد؟ من بدون تلسکوپ که کاری نمی توانم کنم؟ به نظر شما کدام تلسکوپ را باید بخرم؟ و...." در این مقاله سعی می شود تا راه صحیح شروع کار در نجوم آماتوری به شما نشان داده شود.
بسیاری از تازه کارهای ستاره شناسی راه اشتباهی را در پیش می گیرند و شکست می خورند. شاید شما هم منجم آماتور بوده اید و حالا ناراحت و دلسرد شده اید شاید هم تازه می خواهید نجوم را آغاز کنید. خواهش می کنم یک بار این مقاله را بخوانید حتما مسیر خود را برای رسیدن موفقیت در نجوم آماتوری و لذت بردن از زیبایی های شگفت انگیز آسمان پیدا خواهید کرد. امیدوارم این توصیه های این مقاله را به خاطر بسپارید تا اگر روزی کسی از شما پرسید: "ستاره شناسی را از کجا شروع کنم؟" به راحتی بتوانید او را راهنمایی کنید.
نجوم آماتوری به معنای نجوم تازه کارها نیست! یعنی یک منجم آماتور پس از فعالیتهای بسیار و کار در زمینه ی نجوم، هر چقدر هم که عالم شود، به یک منجم حرفه ای تبدیل نمی شود. نجوم آماتوری و نجوم حرفه ای دو شاخه ی متفاوت از نجوم هستند. منجمین آماتور بیشتر کارهای رصدی انجام می دهند، ولی منجمین حرفه ای پس از اتمام تحصیلات خود در زمینه ی نجوم به جرگه ی پژوهشگران حرفه ای درمی آیند و در دانشگاهها تحقیقات رصدخانه ای و تدریس می کنند.
اگر به نجوم علاقه دارید، حتما دلیل ندارد که در آن رشته تحصیل کنید! می توانید یک منجم آماتور خیلی خوب باشید. ممکن است شما در آینده یک مهندس یا پزشک باشید، ولی اوقات فراقت خود را به رصد آسمان یا مطالعه در این زمینه اختصاص دهید. من پزشکها یا مهندسینی را می شناسم که در زمینه ی نجوم آماتوری بسیار پیشرفت کرده اند ولی همچنان یک پزشک باقی مانده است. نمونه اش آقای دکتر نوروزی، که شاید در برنامه های تلویزیونی ایشان را به عنوان یک کارشناس نجوم دیده باشید. ایشان در واقع یک پزشک میکروبیلوژیست هستند.
کتابخانه های عمومی منبع اطلاعات
نجوم، هم علم است و هم سرگرمی، و لذت آن به سبب اکتشاف های هوشمندانه، راز و رمز و زیبایی های شگفت انگیز آسمان شب است. حتی در کشورهای پیشرفته دنیا هم فقط بعضی از افراد این شانس را دارند که یادگیری نجوم را در موسسه یا انجمنی شروع کنند. ممکن است شما به روش های گوناگونی با علم ستاره شناسی آشنا شده باشید. مثلا" مطالعه روزنامه، شنیدن خبری از تلویزیون، سایتهای نجومی، یا رفتن به آسمان نما و... . این روش ها برای ایجاد انگیزه مناسب هستند، اما بعید است مطالبی را که به این صورت خوانده اید یا شنیده اید، همان مطالبی باشند که در شروع کار به آنها نیاز دارید. پس یادگیری نجوم را خودتان آغاز کنید.
به کتابخانه های عمومی سر بزنید و مطالعه را با کتابهای پایه ای نجوم شروع کنید. اگر کتاب های مورد نظر خود را در کتابخانه ها پیدا نکردید. خودتان این کتاب ها را تهیه کنید. انتشارات گیتاشناسی در ایران کتاب های پایه و بسیار مفیدی در زمینه ستاره شناسی منتشر کرده است که می توان به "نجوم به زبان ساده، راهنمای صورت های فلکی و راهنمای آسمان شب" اشاره کرده است که از بهترین کتابهای پایه ای حال حاضر در کشور است. البته کتاب نجوم به زبان ساده دارای کاستی هایی است ولی برای شروع مناسب است، از طرف دیگر شکل دایرة المعارف گونه ی این کتاب، شاید نام کتاب را از لیست بهترین کتاب های نجومی خارج سازد.
چگونه مطالعه کنیم؟
کتاب های نجومی را مانند رمان و یا کتاب های درسی مطالعه نکنید، چرا گفتم کتاب درسی؟ در ایران بارزترین نمونه مطالعه بدون فهمیدن، همین مطالعه کتابهای درسی (مخصوصا برای آمادگی کنکور و ورود به دانشگاه) است. به راستی شما که در حال حاضر دانشجوی دانشگاه هستید چقدر از کتابهای درسی دبیرستان را یاد گرفته اید؟
یکی از دوستان می گفت: وقتی مطالعه نجوم را شروع کردم، در یکی از کتابها خواندم که تقریبا" همیشه یک روی کره ماه به زمین است". بعد فهمیدم که علت این است که مدت زمان چرخش وضعی ماه با مدت زمان گردش آن به دور زمین برابر است. تصور این قضیه برایم مشکل بود. به همین دلیل توپی برداشتم و خود را به عنوان زمین و توپ را ماه فرض کردم. بالاخره مسئله حل شد:. یادگیری در نجوم همین طور است! شبیه سازی بسیاری از پدیده های نجومی با وسایلی ساده ممکن است. این شبیه سازی ها در یادگیری مسائل موثرند.
ز جمله هایی که در کتاب ها می خوانید، به سرعت نگذرید (مانند کتابهای درسی!) و در مورد آن ها قدری تفکر کنید. فقط در این صورت است که آرام آرام دیدگاه صحیح و مطمئنی در نجوم پیدا خواهید کرد.
سعی کنید برای خود خلاصه برداری کنید. یعنی هر صفحه را که خواندید، به زبان خودتان در یکی دو جمله بنویسید. این جملات خلاصه را در یک دفتر یا در حاشیه ی همان صفحه یادداشت کنید. مطمئن باشید که روش بسیار مفیدی است. زیرا زمانی که مطلبی را به زبان خودتان می نویسید، باعث می شود برای نوشتن فکر کنید، حتی اگر هیچ وقت آن جمله را دوباره نخوانید، در ذهن شما می ماند.
یک کار دیگر عهم که خیلی مفید است، مطالعه ی منظم مجله ی نجوم است. ممکن است در ابتدا بعضی مقالات یا اخبار را نفهمید، ولی با تدام وضع بهتر می شود.
برای خرید تلسکوپ عجله نداشته باشید
پرداختن به بسیاری از سرگرمی های آموزنده نیاز به صرف هزینه دارد، اما برای ستاره شناسی نیازی نیست شما هزینه زیادی کنید. بعضی ها می پرسند:" با یک تلسکوپ 4 اینچی چه چیزی را می تونیم بینیم؟"
اشتباه اینجاست که بسیاری از تازه کارها تصور می کنند برای شروع باید حتما" تلسکوپی پیشرفته و گرانقیمت خرید. دوست عزیز، شما که هنوز صورت های فلکی را نمی شناسی، استفاده صحیح از نقشه های ستاره ها را بلند نیستی و با اجرام غیر ستاره ای آشنا نیستی، چرا در فکر خرید تلسکوپ هستی؟ در شروع کار، به هیچ وجه تلسکوپ وسیله مناسبی نیست، حتی زیان آور است!!!
افرادی را می شناسم که تلسکوپ های بسیار گران قیمت و رباتیک خریدند و با این تفکر که قلب نجوم آماتوری را در دست گرفته اند، کار خود را شروع کردند. اما در حال حاضر تلسکوپ آنها در گوشه خانه خاک می خورد و در واقع دکور شده است. چرا که کار کردن با تلسکوپ نیاز به دانش اولیه درباره رصد آسمان با چشم غیر مسلح دارد، و درنتیجه کسی که چنین دانشی ندارد، از رصد و کار با تلسکوپ دلسرد می شود.
تجربه نشان می دهد که موفق ترین اخترشناسان آماتور کسانی هستند که کار را با حداقل امکانات و وسایل شروع می کنند. این افراد برای جبران کمبود وسایل، بیشتر به مطالعه و استفاده از نقشه ها گرایش پیدا می کنند. حتی رصد های دقیقی با چشم غیرمسلح انجام می دهند. به همین دلیل مهارتهای رصدی آنها افزایش می یابد و بعدها که امکانات مناسبی به دست می آورند، به خوبی از آن استفاده می کنند.
با دوربین دوچشمی شروع کنید!
بهترین ابزار دوربین دو چشمی است. اما چرا دوربین دوچشمی؟ به این دلایل من دوربین دوچشمی را توصیه می کنم:
1- دوربین های دوچشمی میدان دید گسترده ای دارند، با آنها راحت تر و سریع تر می توانید اجرام غیر ستاره ای را پیدا کنید. تلسکوپ ها بزرگنمایی زیادی دارند و بخش کوچکی از آسمان را نشان می دهند، پس کار با آنها سخت تر است.
2- تصویر در دوربین های دو چشمی مستقیم است و در صورتی که معمولا در تلسکوپ ها تصویر وارانه با برگردان جانبی است.
3- دوربینهای دو چشمی ارزان و در دسترس تر هستند و حمل و نقل آنها آسان است. دوربین دوچشمی توان دید شما را نسبت به چشم غیر مسلح آنقدر افزایش می دهد، که تلسکوپ توان دید شما را نسبت به دوربین دو چشمی. پس دوربین دو چشمی وسیله ای است میان چشم های شما و تلسکوپ. قیمت دوربین دوچشمی معمولا بین یکدهم تا یک چهارم تلسکوپ های کوچک است.
دوربین
البته بسیاری از منجمین آماتور هم اگر بخواهند یک ابزار نجومی بخرند، ترجیح می دهند، یک دوربین دوچشمی بزرگ بخرند تا یک تلسکوپ! باور نمی کنید! بعضی مناظر آسمانی بوسیله ی دوربین دوچشمی بسیار زیباتر از همان منظره بوسیله تلسکوپ است. مثلا کهکشان آندرومدا با یک دوربین دوچشمی در بستر ستارگان راه شیری نمایی بسیار حیرت انگیز دارد. یا تماشای امواجی از توده های میلیاردی ستارگان در اطراف صورت فلکی قوس (مرکز راه شیری) با دوربین دوچشمی مست کننده است. در حالی که با تلسکوپ نمی توان چنین نمایی را دید!
یا خوشه ی پروین، به علت قطر ظاهری بزرگش، تنها با دوربین دوچشمی دیده می شود، و با تلسکوپ تنها می توانید تک تک ستاره هایش را ببینید و از زیبایی اش محروم می شوید!
منجم آماتور چه کارهایی انجام می دهد؟
بعد از اینکه دوربین دوچشمی تهیه کردیم، چه کاری می توانیم بکنیم؟ می توانید ماه، سیارات و نوار کهکشان را مشاهده کنید. اما اینها کارهای کوچکی است. اگر صورت های فلکی را به خوبی بشناسید و بتوانید نقشه ستاره ها را با آسمان تطبیق دهید، وارد جرگه رصد کنندگان آماتور می شوید. در این صورت یک عمر با شگفتی های آسمان شب سرگرم خواهید بود! فراموش نکنید که رصدهای آماتوری به اندازه بررسی سیاهچاله ها، اخترنماها و مسائل اخترفیزیکی پیچیده نیست. اگرچه داشتن اطلاعات اخترفیزیکی و کیهانشناسی تا حدودی برای آماتورها لازم است، اما برنامه کاری ستاره شناسان آماتور درباره این مسائل نیست. این کارها مربوط به اخترشناسان حرفه ای است.
آماتورهای می توانند صدها جرم غیرستاره ای مانند: سحابیها، خوشه های ستاره ای، کهکشانها و... را با دوربین دوچشمی مشاهده کنند. بیشتر 110 جرم غیرستاره ای موجود در فهرست مسیه (فهرستی از اجرام غیر ستاره ای که شارل مسیه آن را در اواخر قرن هجدهم جمع آوری کرد.) با دوربین های دوچشمی قابل مشاهده هستند.
ماه شناسی رصدی هم از شاخه های مورد توجه آماتورها است. سطح ماه پوشیده است از حفره ها، دشتها و رشته کوه ها. با استفاده از نقشه ماه و دوربین دوچشمی می توانید دهها حفره، رشته کوه و... را با نام هایشان شناسایی کنید.
بسیاری از تک ستاره هایی که در آسمان مشاهده می کنید، دوتایی یا چندتایی هستند. دوربین های دوچشمی بعضی از آنها را تفکیک می کنند. درخشندگی بعضی از ستاره ها تغییر می کند که به آنها ستاره های متغییر می گویند. بررسی تغییرات درخشندگی متغییرها از دیگر فعالیتهایی است که آماتورها انجام می دهند.
بررسی و رصد حرکت سیارک ها و دنباله دارها نیز بسیار جالب توجه است. آیا می دانستید دنباله دارها را اغلب ستاره شناسان آماتور کشف می کنند؟ مثلا" دنباله دار پرفروغ هیل باپ که در بهار 1376 به اوج نورانیتش رسید را دو ستاره شناس آماتور آلن هیل و توماس باپ کشف کردند.
ستاره شناسی به شما درس می دهد
نجوم علمی است که به شما بردباری و فروتنی می آموزد. بهتر است خود را برای آموختن آماده کنید. هنگامی که آسمان ابری است کاری نمی توانید بکنید. ممکن است برای پدیده های نجومی مانند خورشید گرفتگی کلی (کسوف) سالها منتظر بمانید. به هر حال آسمان به میل شما عمل نمی کند. شما باید در مواقع مناسب از آن بهره ببرید.
اغلب اجرامی که با دوربین دوچشمی با تلسکوپ مشاهده می کنید، اغلب کم نور و کوچک هستند و به زحمت دیده می شوند. تصاویر رنگی سحابی ها و کهکشان هایی که در سایتها، مجلات و پوسترها مشاهده می کنید، با استفاده از تلسکوپ های بزرگ و توسط *****های مخصوص گرفته شده اند. معمولا"در آسمان شب صحنه های رنگی را مشاهده نخواهید کرد.
"من به ستاره شناسی خیلی علاقه دارم، اما نمی دانم چطور و از کجا باید شروع کنم؟ آیا مرکز خاصی هست که ستاره شناسی را آموزش دهد؟ من بدون تلسکوپ که کاری نمی توانم کنم؟ به نظر شما کدام تلسکوپ را باید بخرم؟ و...." در این مقاله سعی می شود تا راه صحیح شروع کار در نجوم آماتوری به شما نشان داده شود.
بسیاری از تازه کارهای ستاره شناسی راه اشتباهی را در پیش می گیرند و شکست می خورند. شاید شما هم منجم آماتور بوده اید و حالا ناراحت و دلسرد شده اید شاید هم تازه می خواهید نجوم را آغاز کنید. خواهش می کنم یک بار این مقاله را بخوانید حتما مسیر خود را برای رسیدن موفقیت در نجوم آماتوری و لذت بردن از زیبایی های شگفت انگیز آسمان پیدا خواهید کرد. امیدوارم این توصیه های این مقاله را به خاطر بسپارید تا اگر روزی کسی از شما پرسید: "ستاره شناسی را از کجا شروع کنم؟" به راحتی بتوانید او را راهنمایی کنید.
نجوم آماتوری به معنای نجوم تازه کارها نیست! یعنی یک منجم آماتور پس از فعالیتهای بسیار و کار در زمینه ی نجوم، هر چقدر هم که عالم شود، به یک منجم حرفه ای تبدیل نمی شود. نجوم آماتوری و نجوم حرفه ای دو شاخه ی متفاوت از نجوم هستند. منجمین آماتور بیشتر کارهای رصدی انجام می دهند، ولی منجمین حرفه ای پس از اتمام تحصیلات خود در زمینه ی نجوم به جرگه ی پژوهشگران حرفه ای درمی آیند و در دانشگاهها تحقیقات رصدخانه ای و تدریس می کنند.
اگر به نجوم علاقه دارید، حتما دلیل ندارد که در آن رشته تحصیل کنید! می توانید یک منجم آماتور خیلی خوب باشید. ممکن است شما در آینده یک مهندس یا پزشک باشید، ولی اوقات فراقت خود را به رصد آسمان یا مطالعه در این زمینه اختصاص دهید. من پزشکها یا مهندسینی را می شناسم که در زمینه ی نجوم آماتوری بسیار پیشرفت کرده اند ولی همچنان یک پزشک باقی مانده است. نمونه اش آقای دکتر نوروزی، که شاید در برنامه های تلویزیونی ایشان را به عنوان یک کارشناس نجوم دیده باشید. ایشان در واقع یک پزشک میکروبیلوژیست هستند.
کتابخانه های عمومی منبع اطلاعات
نجوم، هم علم است و هم سرگرمی، و لذت آن به سبب اکتشاف های هوشمندانه، راز و رمز و زیبایی های شگفت انگیز آسمان شب است. حتی در کشورهای پیشرفته دنیا هم فقط بعضی از افراد این شانس را دارند که یادگیری نجوم را در موسسه یا انجمنی شروع کنند. ممکن است شما به روش های گوناگونی با علم ستاره شناسی آشنا شده باشید. مثلا" مطالعه روزنامه، شنیدن خبری از تلویزیون، سایتهای نجومی، یا رفتن به آسمان نما و... . این روش ها برای ایجاد انگیزه مناسب هستند، اما بعید است مطالبی را که به این صورت خوانده اید یا شنیده اید، همان مطالبی باشند که در شروع کار به آنها نیاز دارید. پس یادگیری نجوم را خودتان آغاز کنید.
به کتابخانه های عمومی سر بزنید و مطالعه را با کتابهای پایه ای نجوم شروع کنید. اگر کتاب های مورد نظر خود را در کتابخانه ها پیدا نکردید. خودتان این کتاب ها را تهیه کنید. انتشارات گیتاشناسی در ایران کتاب های پایه و بسیار مفیدی در زمینه ستاره شناسی منتشر کرده است که می توان به "نجوم به زبان ساده، راهنمای صورت های فلکی و راهنمای آسمان شب" اشاره کرده است که از بهترین کتابهای پایه ای حال حاضر در کشور است. البته کتاب نجوم به زبان ساده دارای کاستی هایی است ولی برای شروع مناسب است، از طرف دیگر شکل دایرة المعارف گونه ی این کتاب، شاید نام کتاب را از لیست بهترین کتاب های نجومی خارج سازد.
چگونه مطالعه کنیم؟
کتاب های نجومی را مانند رمان و یا کتاب های درسی مطالعه نکنید، چرا گفتم کتاب درسی؟ در ایران بارزترین نمونه مطالعه بدون فهمیدن، همین مطالعه کتابهای درسی (مخصوصا برای آمادگی کنکور و ورود به دانشگاه) است. به راستی شما که در حال حاضر دانشجوی دانشگاه هستید چقدر از کتابهای درسی دبیرستان را یاد گرفته اید؟
یکی از دوستان می گفت: وقتی مطالعه نجوم را شروع کردم، در یکی از کتابها خواندم که تقریبا" همیشه یک روی کره ماه به زمین است". بعد فهمیدم که علت این است که مدت زمان چرخش وضعی ماه با مدت زمان گردش آن به دور زمین برابر است. تصور این قضیه برایم مشکل بود. به همین دلیل توپی برداشتم و خود را به عنوان زمین و توپ را ماه فرض کردم. بالاخره مسئله حل شد:. یادگیری در نجوم همین طور است! شبیه سازی بسیاری از پدیده های نجومی با وسایلی ساده ممکن است. این شبیه سازی ها در یادگیری مسائل موثرند.
ز جمله هایی که در کتاب ها می خوانید، به سرعت نگذرید (مانند کتابهای درسی!) و در مورد آن ها قدری تفکر کنید. فقط در این صورت است که آرام آرام دیدگاه صحیح و مطمئنی در نجوم پیدا خواهید کرد.
سعی کنید برای خود خلاصه برداری کنید. یعنی هر صفحه را که خواندید، به زبان خودتان در یکی دو جمله بنویسید. این جملات خلاصه را در یک دفتر یا در حاشیه ی همان صفحه یادداشت کنید. مطمئن باشید که روش بسیار مفیدی است. زیرا زمانی که مطلبی را به زبان خودتان می نویسید، باعث می شود برای نوشتن فکر کنید، حتی اگر هیچ وقت آن جمله را دوباره نخوانید، در ذهن شما می ماند.
یک کار دیگر عهم که خیلی مفید است، مطالعه ی منظم مجله ی نجوم است. ممکن است در ابتدا بعضی مقالات یا اخبار را نفهمید، ولی با تدام وضع بهتر می شود.
برای خرید تلسکوپ عجله نداشته باشید
پرداختن به بسیاری از سرگرمی های آموزنده نیاز به صرف هزینه دارد، اما برای ستاره شناسی نیازی نیست شما هزینه زیادی کنید. بعضی ها می پرسند:" با یک تلسکوپ 4 اینچی چه چیزی را می تونیم بینیم؟"
اشتباه اینجاست که بسیاری از تازه کارها تصور می کنند برای شروع باید حتما" تلسکوپی پیشرفته و گرانقیمت خرید. دوست عزیز، شما که هنوز صورت های فلکی را نمی شناسی، استفاده صحیح از نقشه های ستاره ها را بلند نیستی و با اجرام غیر ستاره ای آشنا نیستی، چرا در فکر خرید تلسکوپ هستی؟ در شروع کار، به هیچ وجه تلسکوپ وسیله مناسبی نیست، حتی زیان آور است!!!
افرادی را می شناسم که تلسکوپ های بسیار گران قیمت و رباتیک خریدند و با این تفکر که قلب نجوم آماتوری را در دست گرفته اند، کار خود را شروع کردند. اما در حال حاضر تلسکوپ آنها در گوشه خانه خاک می خورد و در واقع دکور شده است. چرا که کار کردن با تلسکوپ نیاز به دانش اولیه درباره رصد آسمان با چشم غیر مسلح دارد، و درنتیجه کسی که چنین دانشی ندارد، از رصد و کار با تلسکوپ دلسرد می شود.
تجربه نشان می دهد که موفق ترین اخترشناسان آماتور کسانی هستند که کار را با حداقل امکانات و وسایل شروع می کنند. این افراد برای جبران کمبود وسایل، بیشتر به مطالعه و استفاده از نقشه ها گرایش پیدا می کنند. حتی رصد های دقیقی با چشم غیرمسلح انجام می دهند. به همین دلیل مهارتهای رصدی آنها افزایش می یابد و بعدها که امکانات مناسبی به دست می آورند، به خوبی از آن استفاده می کنند.
با دوربین دوچشمی شروع کنید!
بهترین ابزار دوربین دو چشمی است. اما چرا دوربین دوچشمی؟ به این دلایل من دوربین دوچشمی را توصیه می کنم:
1- دوربین های دوچشمی میدان دید گسترده ای دارند، با آنها راحت تر و سریع تر می توانید اجرام غیر ستاره ای را پیدا کنید. تلسکوپ ها بزرگنمایی زیادی دارند و بخش کوچکی از آسمان را نشان می دهند، پس کار با آنها سخت تر است.
2- تصویر در دوربین های دو چشمی مستقیم است و در صورتی که معمولا در تلسکوپ ها تصویر وارانه با برگردان جانبی است.
3- دوربینهای دو چشمی ارزان و در دسترس تر هستند و حمل و نقل آنها آسان است. دوربین دوچشمی توان دید شما را نسبت به چشم غیر مسلح آنقدر افزایش می دهد، که تلسکوپ توان دید شما را نسبت به دوربین دو چشمی. پس دوربین دو چشمی وسیله ای است میان چشم های شما و تلسکوپ. قیمت دوربین دوچشمی معمولا بین یکدهم تا یک چهارم تلسکوپ های کوچک است.
دوربین
البته بسیاری از منجمین آماتور هم اگر بخواهند یک ابزار نجومی بخرند، ترجیح می دهند، یک دوربین دوچشمی بزرگ بخرند تا یک تلسکوپ! باور نمی کنید! بعضی مناظر آسمانی بوسیله ی دوربین دوچشمی بسیار زیباتر از همان منظره بوسیله تلسکوپ است. مثلا کهکشان آندرومدا با یک دوربین دوچشمی در بستر ستارگان راه شیری نمایی بسیار حیرت انگیز دارد. یا تماشای امواجی از توده های میلیاردی ستارگان در اطراف صورت فلکی قوس (مرکز راه شیری) با دوربین دوچشمی مست کننده است. در حالی که با تلسکوپ نمی توان چنین نمایی را دید!
یا خوشه ی پروین، به علت قطر ظاهری بزرگش، تنها با دوربین دوچشمی دیده می شود، و با تلسکوپ تنها می توانید تک تک ستاره هایش را ببینید و از زیبایی اش محروم می شوید!
منجم آماتور چه کارهایی انجام می دهد؟
بعد از اینکه دوربین دوچشمی تهیه کردیم، چه کاری می توانیم بکنیم؟ می توانید ماه، سیارات و نوار کهکشان را مشاهده کنید. اما اینها کارهای کوچکی است. اگر صورت های فلکی را به خوبی بشناسید و بتوانید نقشه ستاره ها را با آسمان تطبیق دهید، وارد جرگه رصد کنندگان آماتور می شوید. در این صورت یک عمر با شگفتی های آسمان شب سرگرم خواهید بود! فراموش نکنید که رصدهای آماتوری به اندازه بررسی سیاهچاله ها، اخترنماها و مسائل اخترفیزیکی پیچیده نیست. اگرچه داشتن اطلاعات اخترفیزیکی و کیهانشناسی تا حدودی برای آماتورها لازم است، اما برنامه کاری ستاره شناسان آماتور درباره این مسائل نیست. این کارها مربوط به اخترشناسان حرفه ای است.
آماتورهای می توانند صدها جرم غیرستاره ای مانند: سحابیها، خوشه های ستاره ای، کهکشانها و... را با دوربین دوچشمی مشاهده کنند. بیشتر 110 جرم غیرستاره ای موجود در فهرست مسیه (فهرستی از اجرام غیر ستاره ای که شارل مسیه آن را در اواخر قرن هجدهم جمع آوری کرد.) با دوربین های دوچشمی قابل مشاهده هستند.
ماه شناسی رصدی هم از شاخه های مورد توجه آماتورها است. سطح ماه پوشیده است از حفره ها، دشتها و رشته کوه ها. با استفاده از نقشه ماه و دوربین دوچشمی می توانید دهها حفره، رشته کوه و... را با نام هایشان شناسایی کنید.
بسیاری از تک ستاره هایی که در آسمان مشاهده می کنید، دوتایی یا چندتایی هستند. دوربین های دوچشمی بعضی از آنها را تفکیک می کنند. درخشندگی بعضی از ستاره ها تغییر می کند که به آنها ستاره های متغییر می گویند. بررسی تغییرات درخشندگی متغییرها از دیگر فعالیتهایی است که آماتورها انجام می دهند.
بررسی و رصد حرکت سیارک ها و دنباله دارها نیز بسیار جالب توجه است. آیا می دانستید دنباله دارها را اغلب ستاره شناسان آماتور کشف می کنند؟ مثلا" دنباله دار پرفروغ هیل باپ که در بهار 1376 به اوج نورانیتش رسید را دو ستاره شناس آماتور آلن هیل و توماس باپ کشف کردند.
ستاره شناسی به شما درس می دهد
نجوم علمی است که به شما بردباری و فروتنی می آموزد. بهتر است خود را برای آموختن آماده کنید. هنگامی که آسمان ابری است کاری نمی توانید بکنید. ممکن است برای پدیده های نجومی مانند خورشید گرفتگی کلی (کسوف) سالها منتظر بمانید. به هر حال آسمان به میل شما عمل نمی کند. شما باید در مواقع مناسب از آن بهره ببرید.
اغلب اجرامی که با دوربین دوچشمی با تلسکوپ مشاهده می کنید، اغلب کم نور و کوچک هستند و به زحمت دیده می شوند. تصاویر رنگی سحابی ها و کهکشان هایی که در سایتها، مجلات و پوسترها مشاهده می کنید، با استفاده از تلسکوپ های بزرگ و توسط *****های مخصوص گرفته شده اند. معمولا"در آسمان شب صحنه های رنگی را مشاهده نخواهید کرد.
یکی طلبتون.
