درمان كم خونى با بادرنجبويه
مصرف 20 تا 50 گرم از دم كرده گل و برگهاى بادرنجبويه در يك ليتر آب يا خوردن روزانـه يـك قـاشـق مـربـاخـورى از مـخـلوط 20 گـرم پـودر گـل يـا بـرگ بـادرنـجـبـويـه كه با كمى عسل خمير شده باشد به كليه افراد كم خون بويژه دختران جوان توصيه مى شود.8 - درمان بيماريهاى تنفسى با بادرنجبويه
گل و برگ بادرنجبويه بعنوان دارويى مؤ ثر جهت درمان اكثر بيماريهاى دستگاه تنفسى از جـمـله آسـم (تـنـگـى نـفس ) و نزله ها و برونشيت هاى مزمن كاربرد دارويى دارد . همچنين چـكـانـدن هـر شب چند قطره روغن بادرنجبويه در بينى در برطرف نمودن گريپ و خشكى بينى مفيد و موثر است .
َََ
خواص طبى و مصارف درمانى روغن بادرنجبويه
غـن بـادرنـجـبـويـه بـه مـحـل گـزيدگى موجب رفع سوزش و درد ناشى از گزش و نيش حـشـرات و جـانـوران گـزنـده نـظـيـر مـار و عـقـرب مى گردد. مضمضه روغن بادرنجبويه خـوراكـى جـهـت رفـع بـدبـويـى بـيـنـى و دهـان مـفـيـد اسـت . مـاليـدن آن بـه مـفـاصـل مـوجـب تـسـكـيـن درد آنـهـا مـى شـود. مـاليـدن روغـن بـادرنـجـبـويـه بـه دليـل داشـتـن خـاصـيـت تحليل برندگى سودا تاءثير زيادى در درمان خارشهاى سوداوى پـوسـت دارد و مـاليـدن و بـسـتـن آن بـه زيـر گـلو مـوجـب تحليل ورم خنازير مى گردد .
طرز تهيه روغن بادرنجبويه
طرز تهيه روغن بادرنجبويه شبيه طرز تهيه روغن آويشن (صفحه 30 ) است .
- خواص دارويى اسانس بادرنجبويه
چـكـانـدن اسـانـس بادرنجبويه در بينى موجب رفع گريپ گرديده و در درمان بيماريهاى مجارى تنفسى نظير آسم ، سينوزيت و غيره بكار مى رود . ماليدن آن به سر و پيشانى و چكاندن آن در بينى موجب تسكين سردرد بويژه سردردهاى عصبى مى گردد.
مشخصات كلى اسانس بادرنجبويه
بر گرفتن مواد ديگر نظير تانن ، كامفر، قند و مواد رزينى و پكتيكى از 1/0 تا 25/0 و گـاهـى تـا 75 /0 درصد اسانس تهيه مى كنند كه ماده موثر اين گياه به حساب مى آيد . ايـن اسـانـس كـه بـه اسانس مليس شهرت دارد مايعى است بيرنگ يا به رنگ زرد روشن و داراى بـوى بـسـيار مطبوع شبيه بوى ليموست . اين بو مخصوصا اگر اسانس از برگ گـيـاه قـبـل از گـل دادن به دست آمده باشد محسوس تر است . اين اسانس از نظر تركيبات شيميايى مركب از ليترونل لال ، ژراينول و ليتالول مى باشد .1 - رفع بدبويى دهان با بادرنجبويه
بـادرنـجـبـويـه يـا جـويـدن بـرگها و گل تازه بادرنجبويه به طور مداوم در چند نوبت مـتـوالى عـلاوه بـر رفـع بـدبـويـى دهـان مـوجب خوش بو شدن داخلى دهان نيز مى گردد .هـمـچـنـين نوشيدن يك ليوان عرق بادرنجبويه يا ليوان آبى كه چند قطره اسانس معطر بـادرنجبويه در آن حل كرده باشند مفيد و موثر است .مضمضه بادرنجبويه پخته در دهان از فساد دندانها جلوگيرى مى كند.
ََ- فرآورده هاى گياهى و دارويى بادرنجبويه
فـرآورده هـاى گياهى ، دارويى و غذايى اين گياه متعددند . انواع چاى ها، سالاد، دم كرده ، تـنطور شياف كپسول ، انواع روغنها، پماد، كرم ، لوسيون ، بخور، حمام دارويى و ... از جمله اين فرآورده ها هستند كه در زير به آنها اشاره مى كنيم .
الف - چاى روحيه بخش بادرنجبويه (تركيبى )
چاى زير، يك دم كرده تقويتى براى سلامتى و شادابى روح است .
تركيبات
25 گرم بابونه خشك
50 گرم بهار نارنج
50 گرم گل گاوزبان
مقدارى آب
500 گرم برگ خشك سيسنبر
25 گرم برگ خشك بادرنجبويه
25 گرم گل اسطوخودوس خشك
روش تهيه چاى
گياهان فوق را مخلوط كرده ، در يك شيشه دهانه گشاد و تيره رنگ نگهدارى كنيد. هر بار يـك تـا دو قـاشـق چـاى خورى از آن را در يك فنجان دم كردن چاى يا قورى كوچك ريخته ، روى آن يـك فـنـجان آب تازه جوش بريزيد، 5 تا 10 دقيقه دم كرده ، سپس صاف كنيد و ميل نماييد .
ب - چاى ساده بادرنجبويه
تركيبات
10 گرم برگ بادرنجبويه خشك
1 فنجان آب جوش تازه
روش تهيه چاى ساده
بـرگ بـادرنـجبويه را درون قورى كوچك لعابى كه قبلا با آب گرم ، درون آنرا گرم سـاخته ايد، بريزيد و آب جوش را نيز به آن اضافه كرده و پس از گذشت 10 دقيقه ، آنرا صاف كنيد و ميل نماييد .
پ - چاى كيسه اى بادرنجبويه
تركيبات
15 گرم برگ خشك بادرنجبويه
3 گرم پوست خشك دارچين
5 گرم هل سبز خشك
روش تهيه چاى
كرده و درون يك شيشه دهانه گشاد تيره رنگ بريزيد . هر بار يك قاشق چايخورى آنرا در يـك پارچه چيت چهار گوش كوچك به ابعاد 10 * 10 سانتيمتر بريزيد و با تكه اى نـخ ، آن را بـه شـكـل بـقـچـه كـوچـك بـبـنـديـد . بـعـد آنـرا داخـل يـك فـنـجـان آب جـوش تـازه گـذاشـتـه و پـس از 5 دقـيـقـه دم كـشـيـدن ، آب آنـرا ميل كنيد.
َََ
ت - دم كرده ساده بادرنجبويه
تركيبات
25 گرم برگ بادرنجبويه خشك يا 50 گرم برگ تازه بادرنجبويه ، 500 ميلى ليتر آب جوش
روش تهيه دم كرده
بـرگ بـادرنـجبويه را درون قورى لعابى ريخته و آب جوش را روى آن بريزيد و به مـدت 15 دقـيقه صبر كنيد تا دم بكشد. از اين دم كرده ، 3 بار در روز، هر بار يك فنجان مـيـل كـنـيـد. ايـن دم كـرده دل بهم خوردگى هاى گوارشى و تشنجات عصبى را به خوبى درمان مى كند.
ث - تنطور بادرنجبويه
مـصـرف روزانـه يـك قـاشـق چـايـخـورى از تـنـطـور بـادرنـجـبـويـه بـه صـورت حـل شـده در يـك ليـوان آب گـرم بـر رفـع نـفـخ و ورم معده و روده ، موجب رفع اختلافات عصبى از جمله اضطراب و افسردگى مى گردد.
تركيبات
200 گرم برگ بادرنجبويه خشك يا 600 گرم برگ بادرنجبويه تازه
250 ميلى ليتر الكل
750 ميلى ليتر آب
روش تهيه تنطور بادرنجبويه
روش تهيه اين تنطور شبيه روش تهيه تنطور برگ آويشن (صفحه 33 ) است .
ج - شياف بادرنجبويه
از شـيـاف بـرگـهـاى بـادرنجبويه براى تسكين خونريزى هاى قاعدگى ، نابود كردن ويـروس و بـاكـترى هاى مضر دستگاه گوارش و تقويت جهاز (سيستم ) هاضمه استفاده مى شود .
روش تهيه شياف بادرنجبويه
كـوهـان شـتـر را بـه روش بـن مارى (حرارت غير مستقيم ) ذوب كنيد، سپس ظرف را از روى حـرارت بـرداشته و 30 قطره روغن برگ بادرنجبويه را به آن اضافه كنيد . مخلوط را درون كـاسـه اى كـه جـدار داخـلى آنـرا قبلا چرب كرده ايد، بريزيد و پس از 3 ساعت كه شيافها بسته شد از ظرف خارج كنيد و با كاغذ روغنى بسته بندى نماييد .
َََ
چ - كپسول بادرنجبويه
يـاد داروهـاى شـيـمـيـايـى و در مـقـابـل مـصـرف بـسـيـار اندك داروهاى گياهى تمايلى به جـوشـانـدن ، دم كردن ، شربت و يا چاى اين گياه ندارند مى توانند جهت بهره مند شدن از خـواص دارويـى بـادرنـجـبـويه از كپسولهاى 200 يا 250 ميلى گرمى پودر برگ خشك بـادرنـجـبـويـه اسـتـفـاده كـنـنـد . بـه هـمـيـن مـنـظـور مـصـرف 6 كپسول بادرنجبويه در 3 وعده ( هر وعده 2 كپسول ) به آنها توصيه مى شود.
ح - روغن استخراج گرم بادرنجبويه
بـه دليـل اينكه بيشترين مورد استفاده و همچنين قسمت عمده خاصيت دارويى بادرنجبويه در برگهاى آن نهفته است از برگهاى آن براى تهيه روغن استخراج گرم استفاده مى كنند.
تركيبات
250 گرم برگ بادرنجبويه خشك
500 ميلى ليتر روغن زيتون
روش تهيه روغن
روش تـهـيـه اسـتـخـراج گـرم بـادرنجبويه شبيه روش تهيه روغن استخراج گرم آويشن (صفحه 35 ) است .
خ - روغن استخراج سرد بادرنجبويه
از روغـن اسـتـخراج سرد اين گياه به تنهايى يا همراه با ساير مواد مورد نياز جهت تهيه گـرم يـا پـمـاد بـادرنـجـبـويـه بـراى تحريك سيستم عصبى ، رفع سردردهاى عصبى ، برونشيت هاى مزمن و رفع گريپ استفاده مى شود.
تركيبات
100 گرم برگ بادرنجبويه خشك يا 200 گرم برگ بادرنجبويه تازه
1 ليتر روغن بادام شيرين
روش تهيه اين روغن
روش تهيه اين روغن شبيه روش تهيه روغن استخراج سرد آويشن (صفحه 35) است .
دـ روغن ماساژ بادرنجبويه
مـاسـاژ بدن با اين روغن بى حسى و فلج عضلانى را در عضلات بخصوص پا و دست از بين مى برد . ماليدن آن به محل خارش ، در از بين بردن خارش پوست و رفع التهاب آن موثر است .
تركيبات
1 قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى برگ بادرنجبويه
2 قاشق غذا خورى روغن زيتون
روش تهيه روغن
طـرز تـهـيه اين نوع روغن بادرنجبويه شبيه طرز تهيه روغن ماساژ آويشن (صفحه 36 ) است .
َََ
ذ - پماد مسكن بادرنجبويه
اسـتـفاده از اين پماد براى رفع خواب رفتگى و تسكين درد عضلات و ماهيچه ها بويژه در ناحيه مفصلها موثر است .
تركيبات
500 گرم موم زنبور عسل
20 گرم برگ بادرنجبويه خشك
25 گرم برگ گزنه خشك
15 گرم ميوه كاج (خرد شده )
روش تهيه پماد مسكن
روش تهيه اين پماد شبيه روش تهيه پماد طبى آويشن (صفحه 37 ) است .
رـ كرم ضد سوزش و خارش پوست بادرنجبويه
ماليدن 3 بار در روز، هر بار يكبار از اين كرم بر روى پوست ، سوزش و خارش پوست را كه ناشى از غلبه سودا يا اختلالات عصبى ، عروقى باشد برطرف مى سازد.
تركيبات
25 ميلى ليتر تنطور گل بابونه
25 ميلى ليتر تنطور برگ بيد
25 گرم موم زنبور عسل
25 گرم لانولين
100 ميلى ليتر روغن استخراج سرد بادرنجبويه
روش تهيه كرم
روش تهيه اين كرم شبيه روش تهيه كرم دارويى آويشن (صفحه 38 ) است .
زـ لوسيون و امولسيون بادرنجبويه
از لوسـيـون يـا امـولسـيـون ايـن گـيـاه بـراى رفـع سـوزش ، تـسـكين درد و التيام زخم مـحل گزيدگى حشرات استفاده مى شود. همچنين ماساژ بدن با لوسيون بادرنجبويه سبب تسكين دردهاى روماتيسمى مى گردد.
روش تهيه لوسيون
4 قاشق غذاخورى دم كرده غليظ برگ بادرنجبويه را با 2 قاشق غذاخورى تنطور آويشن يـا گـل بـنفشه مخلوط كرده ، درون بطرى شيشه اى تيره رنگى بريزيد و پس از تكان دادن آن ، هـر بـار كـمـى از آنـرا، بـه آرامـى بـه محل مورد نظر بماليد.
س - بخور ساده بادرنجبويه
جـهـت درمان ميگرن و رفع سردردهاى آن و همچنين تسكين سردردهاى عصبى استفاده از بخور ساده بادرنجبويه بسيار مفيد است .
تركيبات
500 ميلى ليتر آب
2 قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى برگ بادرنجبويه
(در صورت نبود اسانس از 500 ميلى ليتر دم كرده بادرنجبويه استفاده كنيد)
روش تهيه بخور ساده
روش تـهـيـه ايـن نـوع بـخـور بـادرنـجـبـويـه شبيه روش تهيه بخور ضد ميگرن آويشن (صفحه 39 ) است .َََ
ش - بخور تركيبى بادرنجبويه
جـهـت بـازگـردانـدن نشاط، شادابى و سلامتى به بدن و پوست هنگامى كه زياد خسته و كسل هستيد و همچنين براى تسكين دردهاى عصبى در ناحيه سر و پيشانى از بخور تركيبى بادرنجبويه بهره بگيريد.
تركيبات
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر بادرنجبويه
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى بابونه
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى سنبل الطيب
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى آويشن يا بهار نارنج
روش تهيه بخور تركيبى
روش تهيه اين بخور شبيه روش تهيه بخور ميگرن آويشن (صفحه 39 ) است .
ص - حمام دارويى ضد روماتيسم بادرنجبويه
تركيبات
3 قطره اسانس معطر روغنى برگ بادرنجبويه
2 قطره اسانس معطر روغنى اكليل كوهى
2 قطره اسانس معطر روغنى برگ گزنه
روش تهيه و ميزان مصرف حمام دارويى
روش تهيه و چگونگى مصرف اين محلول شبيه روش تهيه حمام دارويى آويشن (صفحه 40 ) است .
ض - چاى آرام بخش (تركيبى ) بادرنجبويه
تركيبات
50 گرم برگ خشك بادرنجبويه
50 گرم برگ خشك زيرفون
50 گرم گل خشك بابونه
آب مقدارى
روش تهيه چاى
گـيـاهـان فـوق را تـركـيـب كـرده ، در ظرف شيشه اى تيره رنگ نگهدارى كنيد . يك تا دو قـاشـق آن را در قورى كوچك لعابى ريخته ، يك فنجان آب تازه جوش روى آن بريزيد . 5 تا 15 دقيقه دم كرده ، سپس صاف كرده و ميل كنيد.
ط - چـاى ضـد حـسـاسـيـت غـذايـى بـادرنـجـبـويـه (عـدم تـوانـايـى تحمل غذا )
وجـود گـل خـتـمى به دليل خاصيت نرم كنندگى بادرنجبويه به جهت بادشكن و ضد نفخ بودن در اين چاى سبب شده كه از روده ها حفاظت شود و براى آشفتگى گوارشى بسيار مفيد باشد .
تركيبات
10 گرم برگ خشك بادرنجبويه
5 گرم ريشه خشك ختمى
5 گرم تخم شنبليله
10 گرم رازيانه
10 گرم زيره سبز
750 ميلى ليتر آب
روش تهيه چاى
شـنـبـليـله و رازيـانـه را در آب ريخته ، بگذاريد 15 دقيقه با حرارت ملايم بجوشد تا جـوشـانـده اى درسـت شـود . سـپس بادرنجبويه و زيره را در يك قورى ريخته ، جوشانده فـوق را روى آن بريزيد . پس از 10 دقيقه دم كشيدن آنرا صاف نموده و 4 بار در روز، هر بار يك فنجان از آنرا بنوشيد.َََ
ظ - چاى ضد سوء هاضمه و سوزش معده بادرنجبويه
طـبـيعت گرم دارچين و خاصيت ضد استرس و ضد اضطراب بادرنجبويه به كار رفته در اين چاى ، سبب شده كه اين چاى براى معده و دستگاه گوارشى بسيار آرام بخش باشد.
تركيبات
3 گرم پوست دارچين
10 گرم تخم باديان (رازيانه )
15 گرم برگ خشك بادرنجبويه
روش تهيه چاى
گياهان فوق را مخلوط كرده ، درون قورى لعابى كوچكى بريزيد . سپس آب تازه جوش را روى آنـهـا ريـخـته و پس از 10 دقيقه دم كشيدن ، آنرا صاف كرده و درون ظرف دردارى بريزيد و پس از هر وعده غذا يك فنجان آنرا ميل كنيد.
ع - قـرص يـا كـپـسول ضد نورالژى (سردردهاى عصبى ) بادرنجبويه
تركيبات
25 گرم برگ خشك بادرنجبويه
20 گرم برگ خشك فرنجمشك
25 گرم ريشه خشك سنبل الطيب
روش تهيه قرص
گـيـاهـان فـوق را پـس از مـخـلوط كـردن و پـودر نـمـودن ، بـا كـمـى عـسـل خـمير كرده و به شكل قرصهاى كوچك دكمه مانند در آوريد. از اين قرص ، 3 بار در روز، هر بار 2 قرص ميل كنيد.
روش تهيه كپسول
گـيـاهـان فـوق را درون هـاون سـنـگـى كـوچـكى بريزيد و نرم بكوبيد، سپس آنرا درون كـپـسـول هـاى خـالى 200 يـا 250 مـيـلى گـرمـى و 3 بـار در روز، هـر بـار 2 تـا 3 كپسول آنرا همراه با كمى آب گرم ميل كنيد.
13 - فرآورده هاى غذايى و نوشيدنى بادرنجبويه
الف - سالاد تركيبى بادرنجبويه
تركيبات
50 گرم ماست
50 گرم كاهو (خرد شده )
يك قاشق غذاخورى دانه رازيانه
3 قاشق چايخورى شكر يا مرباى ساده
100 گرم برگ تازه بادرنجبويه (خرد شده )
25 گرم برگ و ساقه كرفس تازه (خرد شده )
روش تهيه سالاد
سـاده ، آبـليـمـو، روغن زيتون را درون يك كاسه كوچك مخلوط كنيد و خوب به هم بزنيد . سپس برگ بادرنجبويه ، كاهو و كرفس را درون يك كاسه بزرگى مخلوط كرده ، حلقه هاى گوجه را روى آن بچينيد و با سس آماده روى آنها را بپوشانيد، در پايان با دانه هاى رازيانه آنرا تزيين كرده و بلافاصله صرف كنيد.
ب - چاى بادرنجبويه و ميخك (براى 4 نفر )
مواد لازم
2 عدد چاى كيسه اى معمولى
2 عدد چاى كيسه اى بادرنجبويه
1 ليتر آب تازه جوش
8 عدد ميخك كمى شكر
روش تهيه چاى
آب را درون قـورى يـا ظـرف ديـگـرى جـوش آورده و چـاى و مـيـخك را به آن اضافه كنيد . قورى را در جاى گرمى قرار دهيد تا چاى در مدت 1 ساعت دم بكشد. سپس كيسه هاى چاى را خـارج كـرده و چـاى را در فـنـجـان بـريـزيـد . كـمـى شـكـر بـه آن اضـافـه نـمـوده و ميل كنيد .
پ - نوشيدنى ليمويى بادرنجبويه
مواد لازم
1 پيمانه آبليموى تازه
50 گرم بادرنجبويه تازه
50 گرم شكر
5 /1 پيمانه آب
روش تهيه نوشيدنى
شـسـتـه و ريـز خـرد كـنـيـد و در ظـرفـى بـريزيد. سپس آبليمو را همراه با آب ، شكر و بـادرنـجـبـويـه مـخـلوط نـمـوده و در يـخـچـال بـگـذاريـد و پـس از 8 سـاعـت مـواد داخـل ظـرف را از صـافـى رد كـرده و شـربـت آمـاده مـصـرف اسـت . ( در صـورت نـبـود بادرنجبويه تازه از اسانس يا چاى كيسه اى آن استفاده كنيد)
ت - تهيه سكنجبين با بادرنجبويه
مواد لازم
400 گرم بادرنجبويه تازه
4 ليوان شكر
2 ليوان سركه
6 ليوان آب
روش تهيه سكنجبين
و در حـرارت زيـاد بجوشانيد . وقتى كه به قوام آمدن نزديك شد، از صافى عبور دهيد . بـعـد سـاقـه هاى بادرنجبويه را در داخل شربت انداخته و بگذاريد تا بجوشد و شربت بـه قـوام آيـد (غـليـظ شـود) . در آخـر سـركـه را به آن افزوده و پس از دويا 3 جوش از حـرارت بـرداشـتـه ، آن را از پـارچـه عـبـور دهـيـد و پـس از سـرد شـدن داخل بطرى بريزيد . و در جاى خشك و خنك نگهدارى كنيد.
مصرف 20 تا 50 گرم از دم كرده گل و برگهاى بادرنجبويه در يك ليتر آب يا خوردن روزانـه يـك قـاشـق مـربـاخـورى از مـخـلوط 20 گـرم پـودر گـل يـا بـرگ بـادرنـجـبـويـه كه با كمى عسل خمير شده باشد به كليه افراد كم خون بويژه دختران جوان توصيه مى شود.8 - درمان بيماريهاى تنفسى با بادرنجبويه
گل و برگ بادرنجبويه بعنوان دارويى مؤ ثر جهت درمان اكثر بيماريهاى دستگاه تنفسى از جـمـله آسـم (تـنـگـى نـفس ) و نزله ها و برونشيت هاى مزمن كاربرد دارويى دارد . همچنين چـكـانـدن هـر شب چند قطره روغن بادرنجبويه در بينى در برطرف نمودن گريپ و خشكى بينى مفيد و موثر است .
َََ
خواص طبى و مصارف درمانى روغن بادرنجبويه
غـن بـادرنـجـبـويـه بـه مـحـل گـزيدگى موجب رفع سوزش و درد ناشى از گزش و نيش حـشـرات و جـانـوران گـزنـده نـظـيـر مـار و عـقـرب مى گردد. مضمضه روغن بادرنجبويه خـوراكـى جـهـت رفـع بـدبـويـى بـيـنـى و دهـان مـفـيـد اسـت . مـاليـدن آن بـه مـفـاصـل مـوجـب تـسـكـيـن درد آنـهـا مـى شـود. مـاليـدن روغـن بـادرنـجـبـويـه بـه دليـل داشـتـن خـاصـيـت تحليل برندگى سودا تاءثير زيادى در درمان خارشهاى سوداوى پـوسـت دارد و مـاليـدن و بـسـتـن آن بـه زيـر گـلو مـوجـب تحليل ورم خنازير مى گردد .
طرز تهيه روغن بادرنجبويه
طرز تهيه روغن بادرنجبويه شبيه طرز تهيه روغن آويشن (صفحه 30 ) است .
- خواص دارويى اسانس بادرنجبويه
چـكـانـدن اسـانـس بادرنجبويه در بينى موجب رفع گريپ گرديده و در درمان بيماريهاى مجارى تنفسى نظير آسم ، سينوزيت و غيره بكار مى رود . ماليدن آن به سر و پيشانى و چكاندن آن در بينى موجب تسكين سردرد بويژه سردردهاى عصبى مى گردد.
مشخصات كلى اسانس بادرنجبويه
بر گرفتن مواد ديگر نظير تانن ، كامفر، قند و مواد رزينى و پكتيكى از 1/0 تا 25/0 و گـاهـى تـا 75 /0 درصد اسانس تهيه مى كنند كه ماده موثر اين گياه به حساب مى آيد . ايـن اسـانـس كـه بـه اسانس مليس شهرت دارد مايعى است بيرنگ يا به رنگ زرد روشن و داراى بـوى بـسـيار مطبوع شبيه بوى ليموست . اين بو مخصوصا اگر اسانس از برگ گـيـاه قـبـل از گـل دادن به دست آمده باشد محسوس تر است . اين اسانس از نظر تركيبات شيميايى مركب از ليترونل لال ، ژراينول و ليتالول مى باشد .1 - رفع بدبويى دهان با بادرنجبويه
بـادرنـجـبـويـه يـا جـويـدن بـرگها و گل تازه بادرنجبويه به طور مداوم در چند نوبت مـتـوالى عـلاوه بـر رفـع بـدبـويـى دهـان مـوجب خوش بو شدن داخلى دهان نيز مى گردد .هـمـچـنـين نوشيدن يك ليوان عرق بادرنجبويه يا ليوان آبى كه چند قطره اسانس معطر بـادرنجبويه در آن حل كرده باشند مفيد و موثر است .مضمضه بادرنجبويه پخته در دهان از فساد دندانها جلوگيرى مى كند.
ََ- فرآورده هاى گياهى و دارويى بادرنجبويه
فـرآورده هـاى گياهى ، دارويى و غذايى اين گياه متعددند . انواع چاى ها، سالاد، دم كرده ، تـنطور شياف كپسول ، انواع روغنها، پماد، كرم ، لوسيون ، بخور، حمام دارويى و ... از جمله اين فرآورده ها هستند كه در زير به آنها اشاره مى كنيم .
الف - چاى روحيه بخش بادرنجبويه (تركيبى )
چاى زير، يك دم كرده تقويتى براى سلامتى و شادابى روح است .
تركيبات
25 گرم بابونه خشك
50 گرم بهار نارنج
50 گرم گل گاوزبان
مقدارى آب
500 گرم برگ خشك سيسنبر
25 گرم برگ خشك بادرنجبويه
25 گرم گل اسطوخودوس خشك
روش تهيه چاى
گياهان فوق را مخلوط كرده ، در يك شيشه دهانه گشاد و تيره رنگ نگهدارى كنيد. هر بار يـك تـا دو قـاشـق چـاى خورى از آن را در يك فنجان دم كردن چاى يا قورى كوچك ريخته ، روى آن يـك فـنـجان آب تازه جوش بريزيد، 5 تا 10 دقيقه دم كرده ، سپس صاف كنيد و ميل نماييد .
ب - چاى ساده بادرنجبويه
تركيبات
10 گرم برگ بادرنجبويه خشك
1 فنجان آب جوش تازه
روش تهيه چاى ساده
بـرگ بـادرنـجبويه را درون قورى كوچك لعابى كه قبلا با آب گرم ، درون آنرا گرم سـاخته ايد، بريزيد و آب جوش را نيز به آن اضافه كرده و پس از گذشت 10 دقيقه ، آنرا صاف كنيد و ميل نماييد .
پ - چاى كيسه اى بادرنجبويه
تركيبات
15 گرم برگ خشك بادرنجبويه
3 گرم پوست خشك دارچين
5 گرم هل سبز خشك
روش تهيه چاى
كرده و درون يك شيشه دهانه گشاد تيره رنگ بريزيد . هر بار يك قاشق چايخورى آنرا در يـك پارچه چيت چهار گوش كوچك به ابعاد 10 * 10 سانتيمتر بريزيد و با تكه اى نـخ ، آن را بـه شـكـل بـقـچـه كـوچـك بـبـنـديـد . بـعـد آنـرا داخـل يـك فـنـجـان آب جـوش تـازه گـذاشـتـه و پـس از 5 دقـيـقـه دم كـشـيـدن ، آب آنـرا ميل كنيد.
َََ
ت - دم كرده ساده بادرنجبويه
تركيبات
25 گرم برگ بادرنجبويه خشك يا 50 گرم برگ تازه بادرنجبويه ، 500 ميلى ليتر آب جوش
روش تهيه دم كرده
بـرگ بـادرنـجبويه را درون قورى لعابى ريخته و آب جوش را روى آن بريزيد و به مـدت 15 دقـيقه صبر كنيد تا دم بكشد. از اين دم كرده ، 3 بار در روز، هر بار يك فنجان مـيـل كـنـيـد. ايـن دم كـرده دل بهم خوردگى هاى گوارشى و تشنجات عصبى را به خوبى درمان مى كند.
ث - تنطور بادرنجبويه
مـصـرف روزانـه يـك قـاشـق چـايـخـورى از تـنـطـور بـادرنـجـبـويـه بـه صـورت حـل شـده در يـك ليـوان آب گـرم بـر رفـع نـفـخ و ورم معده و روده ، موجب رفع اختلافات عصبى از جمله اضطراب و افسردگى مى گردد.
تركيبات
200 گرم برگ بادرنجبويه خشك يا 600 گرم برگ بادرنجبويه تازه
250 ميلى ليتر الكل
750 ميلى ليتر آب
روش تهيه تنطور بادرنجبويه
روش تهيه اين تنطور شبيه روش تهيه تنطور برگ آويشن (صفحه 33 ) است .
ج - شياف بادرنجبويه
از شـيـاف بـرگـهـاى بـادرنجبويه براى تسكين خونريزى هاى قاعدگى ، نابود كردن ويـروس و بـاكـترى هاى مضر دستگاه گوارش و تقويت جهاز (سيستم ) هاضمه استفاده مى شود .
روش تهيه شياف بادرنجبويه
كـوهـان شـتـر را بـه روش بـن مارى (حرارت غير مستقيم ) ذوب كنيد، سپس ظرف را از روى حـرارت بـرداشته و 30 قطره روغن برگ بادرنجبويه را به آن اضافه كنيد . مخلوط را درون كـاسـه اى كـه جـدار داخـلى آنـرا قبلا چرب كرده ايد، بريزيد و پس از 3 ساعت كه شيافها بسته شد از ظرف خارج كنيد و با كاغذ روغنى بسته بندى نماييد .
َََ
چ - كپسول بادرنجبويه
يـاد داروهـاى شـيـمـيـايـى و در مـقـابـل مـصـرف بـسـيـار اندك داروهاى گياهى تمايلى به جـوشـانـدن ، دم كردن ، شربت و يا چاى اين گياه ندارند مى توانند جهت بهره مند شدن از خـواص دارويـى بـادرنـجـبـويه از كپسولهاى 200 يا 250 ميلى گرمى پودر برگ خشك بـادرنـجـبـويـه اسـتـفـاده كـنـنـد . بـه هـمـيـن مـنـظـور مـصـرف 6 كپسول بادرنجبويه در 3 وعده ( هر وعده 2 كپسول ) به آنها توصيه مى شود.
ح - روغن استخراج گرم بادرنجبويه
بـه دليـل اينكه بيشترين مورد استفاده و همچنين قسمت عمده خاصيت دارويى بادرنجبويه در برگهاى آن نهفته است از برگهاى آن براى تهيه روغن استخراج گرم استفاده مى كنند.
تركيبات
250 گرم برگ بادرنجبويه خشك
500 ميلى ليتر روغن زيتون
روش تهيه روغن
روش تـهـيـه اسـتـخـراج گـرم بـادرنجبويه شبيه روش تهيه روغن استخراج گرم آويشن (صفحه 35 ) است .
خ - روغن استخراج سرد بادرنجبويه
از روغـن اسـتـخراج سرد اين گياه به تنهايى يا همراه با ساير مواد مورد نياز جهت تهيه گـرم يـا پـمـاد بـادرنـجـبـويـه بـراى تحريك سيستم عصبى ، رفع سردردهاى عصبى ، برونشيت هاى مزمن و رفع گريپ استفاده مى شود.
تركيبات
100 گرم برگ بادرنجبويه خشك يا 200 گرم برگ بادرنجبويه تازه
1 ليتر روغن بادام شيرين
روش تهيه اين روغن
روش تهيه اين روغن شبيه روش تهيه روغن استخراج سرد آويشن (صفحه 35) است .
دـ روغن ماساژ بادرنجبويه
مـاسـاژ بدن با اين روغن بى حسى و فلج عضلانى را در عضلات بخصوص پا و دست از بين مى برد . ماليدن آن به محل خارش ، در از بين بردن خارش پوست و رفع التهاب آن موثر است .
تركيبات
1 قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى برگ بادرنجبويه
2 قاشق غذا خورى روغن زيتون
روش تهيه روغن
طـرز تـهـيه اين نوع روغن بادرنجبويه شبيه طرز تهيه روغن ماساژ آويشن (صفحه 36 ) است .
َََ
ذ - پماد مسكن بادرنجبويه
اسـتـفاده از اين پماد براى رفع خواب رفتگى و تسكين درد عضلات و ماهيچه ها بويژه در ناحيه مفصلها موثر است .
تركيبات
500 گرم موم زنبور عسل
20 گرم برگ بادرنجبويه خشك
25 گرم برگ گزنه خشك
15 گرم ميوه كاج (خرد شده )
روش تهيه پماد مسكن
روش تهيه اين پماد شبيه روش تهيه پماد طبى آويشن (صفحه 37 ) است .
رـ كرم ضد سوزش و خارش پوست بادرنجبويه
ماليدن 3 بار در روز، هر بار يكبار از اين كرم بر روى پوست ، سوزش و خارش پوست را كه ناشى از غلبه سودا يا اختلالات عصبى ، عروقى باشد برطرف مى سازد.
تركيبات
25 ميلى ليتر تنطور گل بابونه
25 ميلى ليتر تنطور برگ بيد
25 گرم موم زنبور عسل
25 گرم لانولين
100 ميلى ليتر روغن استخراج سرد بادرنجبويه
روش تهيه كرم
روش تهيه اين كرم شبيه روش تهيه كرم دارويى آويشن (صفحه 38 ) است .
زـ لوسيون و امولسيون بادرنجبويه
از لوسـيـون يـا امـولسـيـون ايـن گـيـاه بـراى رفـع سـوزش ، تـسـكين درد و التيام زخم مـحل گزيدگى حشرات استفاده مى شود. همچنين ماساژ بدن با لوسيون بادرنجبويه سبب تسكين دردهاى روماتيسمى مى گردد.
روش تهيه لوسيون
4 قاشق غذاخورى دم كرده غليظ برگ بادرنجبويه را با 2 قاشق غذاخورى تنطور آويشن يـا گـل بـنفشه مخلوط كرده ، درون بطرى شيشه اى تيره رنگى بريزيد و پس از تكان دادن آن ، هـر بـار كـمـى از آنـرا، بـه آرامـى بـه محل مورد نظر بماليد.
س - بخور ساده بادرنجبويه
جـهـت درمان ميگرن و رفع سردردهاى آن و همچنين تسكين سردردهاى عصبى استفاده از بخور ساده بادرنجبويه بسيار مفيد است .
تركيبات
500 ميلى ليتر آب
2 قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى برگ بادرنجبويه
(در صورت نبود اسانس از 500 ميلى ليتر دم كرده بادرنجبويه استفاده كنيد)
روش تهيه بخور ساده
روش تـهـيـه ايـن نـوع بـخـور بـادرنـجـبـويـه شبيه روش تهيه بخور ضد ميگرن آويشن (صفحه 39 ) است .َََ
ش - بخور تركيبى بادرنجبويه
جـهـت بـازگـردانـدن نشاط، شادابى و سلامتى به بدن و پوست هنگامى كه زياد خسته و كسل هستيد و همچنين براى تسكين دردهاى عصبى در ناحيه سر و پيشانى از بخور تركيبى بادرنجبويه بهره بگيريد.
تركيبات
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر بادرنجبويه
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى بابونه
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى سنبل الطيب
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى آويشن يا بهار نارنج
روش تهيه بخور تركيبى
روش تهيه اين بخور شبيه روش تهيه بخور ميگرن آويشن (صفحه 39 ) است .
ص - حمام دارويى ضد روماتيسم بادرنجبويه
تركيبات
3 قطره اسانس معطر روغنى برگ بادرنجبويه
2 قطره اسانس معطر روغنى اكليل كوهى
2 قطره اسانس معطر روغنى برگ گزنه
روش تهيه و ميزان مصرف حمام دارويى
روش تهيه و چگونگى مصرف اين محلول شبيه روش تهيه حمام دارويى آويشن (صفحه 40 ) است .
ض - چاى آرام بخش (تركيبى ) بادرنجبويه
تركيبات
50 گرم برگ خشك بادرنجبويه
50 گرم برگ خشك زيرفون
50 گرم گل خشك بابونه
آب مقدارى
روش تهيه چاى
گـيـاهـان فـوق را تـركـيـب كـرده ، در ظرف شيشه اى تيره رنگ نگهدارى كنيد . يك تا دو قـاشـق آن را در قورى كوچك لعابى ريخته ، يك فنجان آب تازه جوش روى آن بريزيد . 5 تا 15 دقيقه دم كرده ، سپس صاف كرده و ميل كنيد.
ط - چـاى ضـد حـسـاسـيـت غـذايـى بـادرنـجـبـويـه (عـدم تـوانـايـى تحمل غذا )
وجـود گـل خـتـمى به دليل خاصيت نرم كنندگى بادرنجبويه به جهت بادشكن و ضد نفخ بودن در اين چاى سبب شده كه از روده ها حفاظت شود و براى آشفتگى گوارشى بسيار مفيد باشد .
تركيبات
10 گرم برگ خشك بادرنجبويه
5 گرم ريشه خشك ختمى
5 گرم تخم شنبليله
10 گرم رازيانه
10 گرم زيره سبز
750 ميلى ليتر آب
روش تهيه چاى
شـنـبـليـله و رازيـانـه را در آب ريخته ، بگذاريد 15 دقيقه با حرارت ملايم بجوشد تا جـوشـانـده اى درسـت شـود . سـپس بادرنجبويه و زيره را در يك قورى ريخته ، جوشانده فـوق را روى آن بريزيد . پس از 10 دقيقه دم كشيدن آنرا صاف نموده و 4 بار در روز، هر بار يك فنجان از آنرا بنوشيد.َََ
ظ - چاى ضد سوء هاضمه و سوزش معده بادرنجبويه
طـبـيعت گرم دارچين و خاصيت ضد استرس و ضد اضطراب بادرنجبويه به كار رفته در اين چاى ، سبب شده كه اين چاى براى معده و دستگاه گوارشى بسيار آرام بخش باشد.
تركيبات
3 گرم پوست دارچين
10 گرم تخم باديان (رازيانه )
15 گرم برگ خشك بادرنجبويه
روش تهيه چاى
گياهان فوق را مخلوط كرده ، درون قورى لعابى كوچكى بريزيد . سپس آب تازه جوش را روى آنـهـا ريـخـته و پس از 10 دقيقه دم كشيدن ، آنرا صاف كرده و درون ظرف دردارى بريزيد و پس از هر وعده غذا يك فنجان آنرا ميل كنيد.
ع - قـرص يـا كـپـسول ضد نورالژى (سردردهاى عصبى ) بادرنجبويه
تركيبات
25 گرم برگ خشك بادرنجبويه
20 گرم برگ خشك فرنجمشك
25 گرم ريشه خشك سنبل الطيب
روش تهيه قرص
گـيـاهـان فـوق را پـس از مـخـلوط كـردن و پـودر نـمـودن ، بـا كـمـى عـسـل خـمير كرده و به شكل قرصهاى كوچك دكمه مانند در آوريد. از اين قرص ، 3 بار در روز، هر بار 2 قرص ميل كنيد.
روش تهيه كپسول
گـيـاهـان فـوق را درون هـاون سـنـگـى كـوچـكى بريزيد و نرم بكوبيد، سپس آنرا درون كـپـسـول هـاى خـالى 200 يـا 250 مـيـلى گـرمـى و 3 بـار در روز، هـر بـار 2 تـا 3 كپسول آنرا همراه با كمى آب گرم ميل كنيد.
13 - فرآورده هاى غذايى و نوشيدنى بادرنجبويه
الف - سالاد تركيبى بادرنجبويه
تركيبات
50 گرم ماست
50 گرم كاهو (خرد شده )
يك قاشق غذاخورى دانه رازيانه
3 قاشق چايخورى شكر يا مرباى ساده
100 گرم برگ تازه بادرنجبويه (خرد شده )
25 گرم برگ و ساقه كرفس تازه (خرد شده )
روش تهيه سالاد
سـاده ، آبـليـمـو، روغن زيتون را درون يك كاسه كوچك مخلوط كنيد و خوب به هم بزنيد . سپس برگ بادرنجبويه ، كاهو و كرفس را درون يك كاسه بزرگى مخلوط كرده ، حلقه هاى گوجه را روى آن بچينيد و با سس آماده روى آنها را بپوشانيد، در پايان با دانه هاى رازيانه آنرا تزيين كرده و بلافاصله صرف كنيد.
ب - چاى بادرنجبويه و ميخك (براى 4 نفر )
مواد لازم
2 عدد چاى كيسه اى معمولى
2 عدد چاى كيسه اى بادرنجبويه
1 ليتر آب تازه جوش
8 عدد ميخك كمى شكر
روش تهيه چاى
آب را درون قـورى يـا ظـرف ديـگـرى جـوش آورده و چـاى و مـيـخك را به آن اضافه كنيد . قورى را در جاى گرمى قرار دهيد تا چاى در مدت 1 ساعت دم بكشد. سپس كيسه هاى چاى را خـارج كـرده و چـاى را در فـنـجـان بـريـزيـد . كـمـى شـكـر بـه آن اضـافـه نـمـوده و ميل كنيد .
پ - نوشيدنى ليمويى بادرنجبويه
مواد لازم
1 پيمانه آبليموى تازه
50 گرم بادرنجبويه تازه
50 گرم شكر
5 /1 پيمانه آب
روش تهيه نوشيدنى
شـسـتـه و ريـز خـرد كـنـيـد و در ظـرفـى بـريزيد. سپس آبليمو را همراه با آب ، شكر و بـادرنـجـبـويـه مـخـلوط نـمـوده و در يـخـچـال بـگـذاريـد و پـس از 8 سـاعـت مـواد داخـل ظـرف را از صـافـى رد كـرده و شـربـت آمـاده مـصـرف اسـت . ( در صـورت نـبـود بادرنجبويه تازه از اسانس يا چاى كيسه اى آن استفاده كنيد)
ت - تهيه سكنجبين با بادرنجبويه
مواد لازم
400 گرم بادرنجبويه تازه
4 ليوان شكر
2 ليوان سركه
6 ليوان آب
روش تهيه سكنجبين
و در حـرارت زيـاد بجوشانيد . وقتى كه به قوام آمدن نزديك شد، از صافى عبور دهيد . بـعـد سـاقـه هاى بادرنجبويه را در داخل شربت انداخته و بگذاريد تا بجوشد و شربت بـه قـوام آيـد (غـليـظ شـود) . در آخـر سـركـه را به آن افزوده و پس از دويا 3 جوش از حـرارت بـرداشـتـه ، آن را از پـارچـه عـبـور دهـيـد و پـس از سـرد شـدن داخل بطرى بريزيد . و در جاى خشك و خنك نگهدارى كنيد.